Tuần 21. Vội vàng

Xuân Diệu
Vội vàng
Người dạy: Lê Thị Xiêm
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả:
Xuân Diệu (1916-1985)
Tên thật: Ngô Xuân Diệu, bút danh là Trảo Nha.
* Quê hương, gia đình
* Cuộc đời
* Phong cách
* Sự nghiệp sáng tác
- Quê hương:
+ Quê cha:
Hà Tĩnh
+ Quê mẹ:
Bình Định
- Sức sống, cảm xúc, quan niệm sống, cách tân nghệ thuật mới
nhà nho
- Trước CM:
Viết văn – Tự lực văn đoàn
- Sau CM:
Hoạt động văn hóa nghệ thuật
=> Cả cuộc đời gắn bó với văn học dân tộc
“mới nhất trong các nhà thơ mới”
- Nhà thơ của tình yêu, mùa xuân, tuổi trẻ.
- Sức sáng tạo dồi dào, mãnh liệt, bền bỉ trên nhiều lĩnh vực.
- Nhà thơ, nghệ sĩ, nhà văn hóa lớn.
- Các tác phẩm chính:
Thơ
Văn xuôi
Phê bình – tiểu luận
- Gia đình:
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.

Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.
Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.

VỘI VÀNG
Xuân Diệu
Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa…
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm,
cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

3/7/2013
7

Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Băn khoăn,
tiếc nuối
thời gian,
tuổi trẻ
Giục giã
tận hưởng
cuộc sống
Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Băn khoăn,
tiếc nuối
thời gian,
tuổi trẻ
Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Băn khoăn,
tiếc nuối
thời gian,
tuổi trẻ
Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Giục giã
tận hưởng
cuộc sống
Mạch luận lí của bài thơ
Mạch cảm xúc của bài thơ
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Tình yêu cuộc sống trần thế say mê, tha thiết:
4 câu thơ đầu:
-Kiểu câu khẳng định;
-Điệp cấu trúc: “Tôi muốn…cho…”
tắt nắng màu đừng nhạt táo bạo,
-Tôi muốn phi lí buộc gió hương đừng phai
Vĩnh viễn hóa hương sắc của cuộc đời
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
9 câu thơ tiếp theo:
Thiên đường trên mặt đất

Mùa xuân quyến rũ, Vườn xuân cũng là
tươi đẹp, nồng nàn vườn tình yêu, vườn
hương sắc có hoa lá, tình ái (tuần tháng mật,
yến anh, ánh bình minh đồng nội xanh rì, cành
rực rỡ  tơ phơ phất, khúc tình si
Cái nhìn trẻ trung, cặp mắt xanh non, biếc rờn
Nghệ thuật: điệp từ “Này đây”, phép liệt kê theo chiều tăng tiến, nhịp thơ gấp gáp sự phong phú, bất tận của thiên nhiên.
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Hình ảnh so sánh táo bạo, mới lạ.
Quan niệm thẩm mĩ mới mẻ: vẻ đẹp của con người là chuẩn mực cho cái đẹp của thiên nhiên.
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
2. Nỗi băn khoăn về thời gian và kiếp người:
- Hoài xuân
đương tới – đương qua
Xuân còn non – sẽ già
Thời gian tuyến tính, một đi không trở lại tiếc xuân ngay cả khi xuân đang rực rỡ, tươi thắm nhất

- Tiếc tuổi trẻ
Xuân hết – tôi cũng mất
lòng tôi rộng >< lượng trời cứ chật
xuân tuần hoàn >< tuổi trẻ một đi không trở lại
còn trời đất >< chẳng còn tôi mãi
 
Vô hạn >< Hữu hạn
Tiếc nuối, lo âu về sự ngắn ngủi của tuổi xuân và đời người.

Cảm nhận về thời gian:

…vị chia phôi
…tiễn biệt
…phải bay đi
…phai tàn sắp sửa
Ngôn từ ám ảnh, tàn phai, li biệt
Thời gian tuyến tính, một đi không trở lại

II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
3. Khát vọng sống, khát vọng yêu cuồng nhiệt:
Điệp từ “Ta muốn” + động từ mạnh (ôm, riết, say,
thâu) + các danh từ (sự sống, mây đưa, gió lượn, cánh
bướm, tình yêu, cái hôn, non nước, cây, cỏ rạng, xuân
hồng).
Nhịp độ thơ dồn dập, sôi nổi, hối hả.
xúc cảm mãnh liệt, nồng nàn của thi nhân.
chiến thắng thời gian bằng khát vọng sống, khát vọng yêu mãnh liệt, cuồng nhiệt, hối hả.
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi
Đỉnh điểm của cái tôi vồ vập, cuồng nhiệt, khát khao
giao cảm với đời.
Xuân Diệu huy động cả năm giác quan để tận hưởng
cái đẹp của trần thế: thị giác, xúc giác, khứu giác, thính
giác và cả vị giác nữa.
III. TỔNG KẾT
Ý nghĩa văn bản:
- Niềm đam mê cuộc sống, lòng ham sống và khát vọng
sống đến cuồng nhiệt.
- Quan niệm nhân sinh, quan niệm thẩm mĩ mới mẻ của
Xuân Diệu – nghệ sĩ của niềm khao khát giao cảm với đời.
2. Nghệ thuật:
- Sự kết hợp giữa mạch cảm xúc và mạch luận lí.
- Cách nhìn, cách cảm mới và những sáng tạo độc đáo về
hình ảnh thơ.
Sử dụng ngôn từ, nhịp điệu dồn dập, sôi nổi, hối hả,
cuồng nhiệt.