Tuần 21. Vội vàng

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THAM DỰ TIẾT HỘI GIẢNG
Giáo viên thực hiện
NguyÔn xu©n h¶o
Gi¸o viªn tr­êng ptlc ii-iii trÊn yªn 2
Yªn b¸i
Tiết 79- 80
Vội vàng
( Xuõn Di?u)
I/ TÌM HIỂU CHUNG
Di ảnh của Xuân Diệu
1.Tác giả Xuân Diệu(1916- 1985)
- Là nhà thơ “ mới nhất trong các
nhà thơ mới” ( Hoài Thanh).
- Là nhà thơ của tình yêu, của mùa
xuân và tuổi trẻ với giọng thơ sôi
nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết.
- Là cây bút có sức sáng tạo dồi dào,
bền bỉ, có đóng góp lớn trên nhiều
Lĩnh vực đối với nền văn học
Việt Nam hiện đại.
=> Xuân Diệu là một nhà thơ lớn,
một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hoá
lớn của dân tộc.
Dựa vào Tiểu dẫn, anh (chị) đánh
giá như thế nào về con người và sự
nghiệp của nhà thơ Xuân Diệu?
Xuân Diệu và Huy Cận
NSND Bạch Diệp
Người đã từng là vợ của nhà thơ Xuân Diệu
2. Xuất xứ, thể loại và bố cục của bài thơ “Vội Vàng”:
a. Xuất xứ:
“ Vội vàng” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trước cách mạng tháng Tám. Bài thơ được in trong tập “Thơ thơ” của Xuân Diệu - xuất bản năm 1938.
b. Thể loại :
Thể thơ trữ tình, tự do ( kết hợp thơ ngũ ngôn và thơ mới tám tiếng, thơ tự do; vần chân liền , cách; vần bằng - vần trắc xen kẽ).
Dựa vào Tiểu dẫn và văn bản, hãy:
- Nêu xuất xứ bài thơ.
Xác định thể loại
Bố cục cũng như đại ý
của từng đoạn thơ trong văn bản?
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
c. Bố cục bài thơ có thể chia làm 3 phần:
- 13 câu đầu : Là sự thể hiện tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết.
+ 4 câu đầu : ước muốn của nhà thơ trước cuộc sống.
+ 7 câu tiếp : Cảm nhận thiên đường mặt đất.
-16 câu tiếp : Sự băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người trước quy luật của tạo hoá.
- Còn lại : Lời giục giã và tình yêu cuộc sống vội vàng của nhà thơ.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
II/ ĐỌC HIỂU
1. Đọc và tìm hiểu chú thích:
- Đọc diễn cảm đúng với cảm xúc và giọng điệu của nhà thơ ở từng phần :
+ Đoạn 1 : đọc giọng thiết tha, say đắm
+ Đoạn 2 : đọc với giọng băn khoăn, hờn giận, nuối tiếc
+ Đoạn 3: Đọc với giọng cuồng nhiệt,hối hả, vội vàng.
- Chú ý các từ chú thích sau văn bản trong sách giáo khoa.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
VỘI VÀNG - Xuân Diệu -
1. Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,
Mỗi buổi sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
13. Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
VỘI VÀNG - Xuân Diệu -
14. Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi ràng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên băng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp núi sông vẫn than thầm tiễn biệt …
Con gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?
29. Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa …
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
VỘI VÀNG - Xuân Diệu -
30. Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
Nêu vấn đề


NHÓM 1



Đọc 4 câu thơ đầu
của bài thơ, em
cảm nhận được
mong muốn gì
của Xuân Diệu?
Nhà thơ đã diễn
đạt điều đó như
thế nào?
Nêu vấn đề


NHÓM 2


ở 7 câu thơ tiếp theo, nhà thơ cảm nhận như thế nào về thiên nhiên - cuộc sống? Cách cảm nhận đó có gì đặc biệt?
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
2. Phân tích :
a.Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết của nhà thơ (13 câu đầu):
a1. 4 Câu đầu : Ước muốn của nhà thơ.
- Mở đầu bài thơ bằng 4 câu ngũ ngôn, nhà thơ nêu lên hai ước muốn : “tắt nắng; buộc gió”, để cho màu nắng đừng phai và mùi hương đừng lan toả , đi mất.
 ước muốn không tưởng; không bao giờ thực hiện được.
- Là ước muốn và mục đích rất thực. Nó xuất phát từ tâm lý : sợ thời gian trôi, muốn níu kéo thời gian, muốn giữ niềm vui và muốn mãi mãi được tận hưởng sắc màu và hương vị cuộc sống.


V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
Nhóm 1
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buốc gió lại
Cho hương đừng bay đi
* Nghệ thuật biểu đạt của nhà thơ ở 4 câu thơ:
- Cách nói kỳ lạ, có vẻ như ngông cuồng của nhà thơ, tạo sự chú ý với người đọc.
- Thể thơ ngũ ngôn ngắn gọn, như lời khẳng định, giãi bày cô nén cảm xúc và ý tưởng của người nghệ sĩ.
- Điệp ngữ “Tôi muốn” nhắc lại 2 lần, kết hợp điệp từ “cho”  thể hiện thái độ muốn trực tiếp can thiệp vào quy luật của tạo hoá, cũng như ước muốn và tình yêu cuộc sống mãnh liệt của nhà thơ. Đây cũng chính là sự thể hiện cái “Tôi” cá nhân : tự tin và tự tôn của nhà thơ.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
a2.Cảm xúc trước thiên nhiên và cuộc sống của nhà thơ :
- Cuộc sống qua cảm nhận của nhà thơ hiện lên bằng một loạt hình ảnh :
+ Ong bướm, hoa đồng nội xanh rì,lá …cành tơ phơ phất,…yến anh…khúc tình si,…ánh sáng chớp hàng mi…/ cảnh thiên nhiên - cuộc sống quen thuộc hàng ngày nhưng qua cảm xúc nồng nàn của nhà thơ  trở thành cảnh vật và cuộc sống rất đỗi tươi đẹp, rộn ràng như ở chốn thần tiên.
=> Thiên nhiên hiện hữu có đôi có lứa, có tình như mời gọi, như xoắn xuýt.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
Nhóm 2
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,
Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Thiên đường mặt đất
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
- Cách cảm nhận thiên nhiên và cuộc sống của nhà thơ thật độc đáo và gợi cảm :
+ Câu thơ kéo dài ( từ 5 chữ sang 8 chữ) để dễ dàng vẽ nên bức tranh cuộc sống thiên đường ngay trên chính mặt đất.
+ Nhịp thơ nhanh, kết hợp với điệp ngữ “này đây” vang lên liên tiếp như vừa giới thiệu, vừa mời gọi mọi người quan sát và thưởng thức vẻ đẹp của cuộc sống.
+ Điệp từ “của” khiến cho câu thơ có vẻ Tây, mới lạ với cách diễn đạt trong thơ truyền thống.
+ Đặc biệt là cảnh vật và cuộc sống được nhà thơ gợi tả và hình dung như tâm trạng của người đang yêu : đắm say, si mê và tràn trề hạnh phúc. ( tuần tháng mật, khúc tình si, cặp môi gần…)
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
Đặc biệt câu thơ:
“Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
Cách so sánh mới mẻ và độc đáo : dùng hình ảnh cụ thể của cơ thể ( cặp môi gần) mà sánh với đơn vị thời gian trừu tượng ( tháng giêng ngon)
 gợi sự liên tưởng, tưởng tượng về tình yêu lứa đôi, về hạnh phúc tuổi trẻ ( phù hợp với tháng giêng- tháng đầu tiên của mùa xuân). Có thể nói, đây là một trong những câu thơ hay nhất, mới nhất, táo bạo nhất của Xuân Diệu trước Cách mạng.
- Tâm traïng thi só:
“Toâi sung söôùng. Nhöng voäi vaøng moät nöûa
Toâi khoâng chôø naéng haï môùi hoaøi xuaân”
* Tóm lại: Đoạn thơ là chuỗi tiếng reo vui hồn nhiên, hân hoan của nhà thơ như đang lạc vào một khu vườn xuân đầy cảnh sắc.
Qua đó, đoạn thơ thể hiện tình yêu cuộc sống thiết tha, mãnh liệt với một tâm hồn tràn trề nhựa sống của nhà thơ.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
chào mừng các thầy cô giáo đến dự giờ
Lớp 11A5
Gv: Nguyễn Xuân Hảo
Trường PTLC II-III Trấn Yên 2
Kiểm tra bài cũ
Qua đoạn thơ đầu tiên,
Xuân Diệu đã cảm nhận
như thế nào về bức tranh
thiên nhiên và cuộc sống?
Từ bức tranh đó, tâm trạng
của thi sĩ ra sao?

Thiên nhiên hiện ra
như một thiên đường
nơi trần thế đáng để
hưởng thụ. Cuộc sống
với bao nét xuân tình,
đắm say mời gọi. Tâm
trạng thi sĩ: "Tôi sung
sướng nhưng. Nhưng
vội vàng một nửa"
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
Nêu vấn đề


NHÓM 1



Đọc đoạn thơ thứ
2 và cho biết nhà
thơ đã cảm nhận
như thế nào về thời
gian? Chỉ ra hiện
thực và tâmtrạng
của thi sĩ thông
qua những biểu
hiện của ngôn từ?


Nêu vấn đề


NHÓM 2


ở 10 câu thơ cuoỏi, nhà thơ ủaừ coự caựch nào ủeồ
chieỏn thaộng thụứi gian? ẹie�u ủoự ủửụùc dieón taỷ ra sao?
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
b. Tâm trạng của nhà thơ khi cảm nhận giới của đời người:
Quan niệm cũ
Quan niÖm cña Xu©n DiÖu
b1. C�m nh�n vỊ th�i gian
"Xuân vẫn tuần hoàn"
- Thời gian vòng tròn
- Xuất phát từ cái nhỡn tĩnh tại siêu hỡnh lấy vũ trụ làm thước đo.
- Con người luôn an nhiên tự tại, không lo lắng.
"Xuân đương tới .đương qua"
- Thời gian tuyến tính
- Lấy sinh mệnh cá nhân (tuổi trẻ), khoảng thời gian ngắn ngủi làm thước đo thời gian.
=> Thời gian đầy mất mát "Mùi tháng năm .. rớm vị chia phôi"
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)


NHÓM 1

b2. Hiện thực cuộc sống:
Xuân: tới - qua, non - già, hết.
Tôi: cũng mất, tuổi trẻ chẳng hai lần
thắm lại,chẳng còn tôi mãi.
+ Dùng lối "định nghĩa" với điệp từ "nghĩa là" để chỉ ra sự thật phũ phàng:
Xuân đương tới nghĩa là .
Xuân còn non nghĩa là .
Mà xuân hế nghĩa là .
+ Sử dụng từ ngữ, cách diễn đạt đối lập mạnh mẽ:
non >< già, còn>< mất, rộng>< chật ..
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
b2.Tâm trạng và thái độ của nhà thơ :
* Hằn học, trách móc :
Lòng tôi rộng >< lượng trời cứ chật
Tuổi trẻ chẳng hai lần >< xuân tuần hoàn
Chẳng còn tôi >< còn trời đất
+ Nghệ thuật đối lập  sự đối kháng giữa thiên nhiên và con người.
+ Giọng thơ hờn dỗi, ngậm ngùi trước qui luật nghiệt ngã của thời gian
 Tâm trạng bất lực của thi nhân khi ý thức được sự hữu hạn của cuộc đời.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
* Hờn giận, bi quan :
…tiếc cả đất trời
…tháng năm … rớm vị chia phôi
…sông núi than thầm…
…gió xinh …hờn vì …bay đi
Chim …đứt tiếng reo thi…

=> Tâm trạng hoài nghi, hụt hẫng của nhà thơ vì tuổi xuân qua mau mà đời người thì giới hạn.
Nghệ thuật nhân hoá  thiên nhiên như bị triệt tiêu đi tất cả sự vui tự nhiên vốn có , giờ mang nặng một nỗi buồn sầu ai oán
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)

Tóm lại: Cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu được thể hiện trong đoạn thơ mang ý vị triết lý nhân sinh sâu sắc.
Qua tâm trạng băn khoăn của Xuân Diệu trước cuộc đời, ta thấy hiện lên cái đẹp nhất, hấp dẫn nhất trên cõi đời mà nhà thơ khao khát. Đó là tình yêu mùa xuân, yêu tuổi trẻ, yêu cuộc đời tha thiết như muốn sống mãi trong tuổi trẻ, trong mùa xuân của cuộc đời.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
c. Lời giục giã và khát vọng sống, khát vọng yêu cuồng nhiệt, hối hả.
* Cách chiến thắng thời gian:
"Mau lên thôi"
=> Bằng cường độ sống, khát vọng sống nhanh để tận hưởng những giây phút tuổi xuân của mình, tận hưởng những gì mà cuộc đời ban tặng cho mình.
"Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi"


NHÓM 2

c.Tình yêu cuộc sống vội vàng của nhà thơ: (10 câu cuối)
* Ngheä thuaät dieãn ñaït:
- Hình ảnh thơ tươi mới, đầy sức sống : sự sống mơn mởn; mây đưa, gió lượn; cánh bướm – tình yêu; cái hôn nhiều; non nước, cỏ cây…
-Nhịp thơ dồn dập, giọng thơ sôi nổi, hối hả gấp gáp, cuồng nhiệt được thể hiện bằng một loạt những câu dài ngắn đan xen .
- Cách dùng các động từ mạnh kết hợp với nghệ thuật tăng tiến (ôm, riết, say, thâu, chuếch choáng, đã đầy, no nê  cắn)
- Điệp ngữ “Ta muốn” mang ý nghĩa tình cảm chung, có tính phổ quát ( không chỉ là nhà thơ mà tất cả mọi người)
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
 Khát vọng sống hăm hở và sôi trào. Cảm xúc táo bạo mà vẫn tinh khiết.
* Tóm lại: Đoạn thơ thể hiện trái tim sôi nổi, rạo rực đến độ vội vàng, gấp gáp của nhà thơ để tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống, tình yêu.
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
III/ TỔNG KẾT
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
Qua việc tìm hiểu trên,
anh (chị) đánh giá như thế nào
về giá trị nội dung và nghệ
thuật của bài thơ?
Tóm tắt nội dung và nghệ thuật
của “ Vội Vàng”
Nội dung
Hai bức tranh thiên nhiên: Đẹp, đầy sức sống ( thiên đường ngay trên mặt đất) – Buồn, nhuốm màu li biệt
Tâm hồn khát khao sống, muốn tận hưởng cuộc sống: Tôi muốn …Ta muốn…

“Vội vàng” còn được xem là “ tuyên ngôn” về cuộc sống , thể hiện một trái tim yêu đời thiết tha với sự sống và lòng ham sống mãnh liệt của nhà thơ .
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
Nghệ thuật
Cách dùng từ độc đáo, sáng tạo
Cách cảm về thời gian: Khác thơ xưa – một đi không trở lại – sống vội vàng tận hưởng cuộc sống, sống hết mình để khỏi nuối tiếc…
Hình ảnh mới lạ, đầy cảm giác
Thể thơ: tự do, câu thơ vắt dòng
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
IV/ Luyện tập
Nêu tư tưởng chủ đạo của bài thơ Vội vàng? Liên hệ , so sánh với lối sống không lành mạnh của một phận thanh niên hiện nay?
V?i v�ng
(Xuõn Di?u)
1. Học thuộc lòng bài thơ.
2. Làm bài tập trong sách giáo khoa ( sau bài học).
3. Soạn bài thơ Tràng giang ( Huy Cận)
DẶN DÒ