Tuần 21. Vội vàng

Đọc văn:

VỘI VÀNG
~~Xuân Diệu~~
I – TÌM HIỂU CHUNG
1 – TÁC GIẢ
-Xuân Diệu(1916-1985), tên khai sinh: Ngô Xuân Diệu, quê cha: Hà Tĩnh, quê mẹ: Bình Định.
- Trước cách mạng: học chữ nho, chữ quốc ngữ, dạy tư và làm công chức.
- Sau cách mạng: hoạt động văn nghệ phục vụ 2 cuộc kháng chiến với tư cách là một chiến sĩ văn nghệ  “là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới”
Ông là cây bút có sức sáng tạo dồi dào, có nhiều đóng góp cho nền văn học Việt Nam hiện đại.
-Là nhà thơ, nghệ sĩ và là nhà văn hóa lớn.
I – TÌM HIỂU CHUNG
1 – TÁC GIẢ
Xuân Diệu và Nhất Uyên
I – TÌM HIỂU CHUNG
1 – TÁC GIẢ
Các tập thơ: Thơ thơ(1938), Gửi hương cho gió(1945), Riêng chung(1960), Mũi cà Mau - Cầm tay(1962), Hai đợt sóng(1967), Tôi giàu đôi mắt(1970), Thanh ca(1982)
*Các tập văn xuôi: Phấn thông vàng(1939), Trường ca(1945),
Các tập tiểu luận, phê bình, nghiên cứu văn học: Những bước đường tư tưởng của tôi(1958), các nhà thơ cổ điển Việt Nam, hai tập(1981, 1982), Công việc làm thơ(19840)…
I – TÌM HIỂU CHUNG
2 – TÁC PHẨM
a. Xuất xứ:
. Bài thơ được in trong tập “Thơ thơ” của Xuân Diệu - xuất bản năm 1938.

c. Bố cục:
- 13 câu đầu : Là sự thể hiện tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết.
-16 câu tiếp : Sự băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người trước quy luật của tạo hoá.
- Còn lại : Lời giục giã và tình yêu cuộc sống vội vàng của nhà thơ.
II - ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1 – Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết (13 câu đầu)
a. Bốn câu đầu:
Tôi muốn tắt nắng đi 
Cho màu đừng nhạt mất; 
Tôi muốn buộc gió lại 
Cho hương đừng bay đi. 

1.Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết (13 câu đầu)
a. Bốn câu đầu: Khát vọng kì lại đến ngông cuồng
- Điệp từ ‘ tôi muốn” caí tôi lạng mạn, cái tôi táo bạo muốn đoạt quyền tạo hóa để tận hưởng cuộc đời, cái tôi chống lại sự tàn phai để níu giữ những gì đẹp nhất
- Thể thơ ngũ ngôn:  giọng điệu gọn chắc, thể hiện ý chí mạnh mẽ muốn chặn bước thời gian
-Điệp cấu trúc câu.
- Nhịp thơ gấp gáp, khẩn trương.
 Bốn câu thơ đầu thể hiện được ước muốn táo bạo mãnh liệt của tác giả. Đó là ước muốn được ngự trị thiên nhiên, đoạt quyền của tạo hóa và có thể níu kéo thời gian để giữ nguyên hương sắc cuộc đời
1.Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết (13 câu đầu)
Bốn câu đầu: Khát vọng kì lại đến ngông cuồng
Chín câu tiếp theo:Mùa xuân dưới con mắt thi sĩ: Tràn đầy hấp dẫn.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật; 
Này đây hoa của đồng nội xanh rì; 
Này đây lá của cành tơ phơ phất; 
Của yến anh này đây khúc tình si. 
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi; 
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần; 
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa: 
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
...này đây tuần tháng mật; 
Này đây hoa của đồng nội xanh rì 
Này đây lá của cành tơ phơ phất; 
Của yến anh này đây khúc tình si
Mùa xuân có lá, có hoa, có hương thơm và mật ngọt
Điệp ngữ:” này đây” tuôn trào cảm xúc tiếng reo vui đắm say tình tứSự sung sướng, ngất ngây; hối hả, gấp gáp như muốn nhanh chóng tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống.

* Liệt kê: hàng loạt những hình ảnh đẹp, miêu tả mùa xuân cuộc sống trần thế trần thế đáng yêu, thiên nhiên phong phú giàu có
Cách diễn đạt độc đáo: “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
 so sánh vật chất hóa khái niệm thời gian qua hình ảnh “cặp môi gần”  vừa gợi hình thể vừa gợi tính chất (thơm ngon và ngọt ngào).


*Nghệ thuật:
- Sử dụng thể thơ tám chữ.
- Điệp ngữ “này đây”.
- Sử dụng biện pháp liệt kê.
- Các hình ảnh thiên nhiên tươi mới, đầy sức sống: “ong bướm’’, ‘’tuần tháng mật”, “đồng nội xanh rì”, “yến anh…khúc tình si”…
 Qua đoạn thơ, nhà thơ đã phát hiện và ca ngợi một thiên đường trên mặt đất  quan niệm mới: trong thế giới này, đẹp nhất và quyến rũ nhất là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu
1.Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết (13 câu đầu)
Bốn câu đầu: Khát vọng kì lại đến ngông cuồng
Chín câu tiếp theo:Mùa xuân dưới con mắt thi sĩ: Tràn đầy hấp dẫn.
Tâm trạng của tác giả
“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa”
*Sung sướng: vui vẻ, lạc quan, yêu đời, tươi vui, đón nhận cuộc sống bằng tình cảm thiết tha gắn bó
* Vội vàng: tiếc nuối, sợ tuổi trẻ qua đi, tuổi già mau tới. ước muốn bất tử hóa cái đẹp đáng trân trọng.
 Qua đoạn thơ, nhà thơ đã phát hiện và ca ngợi một thiên đường trên mặt đất  quan niệm mới: trong thế giới này, đẹp nhất và quyến rũ nhất là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua, 
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già, 
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất. 
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật, 
Không cho dài thời trẻ của nhân gian, 
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn, 
Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại. 
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi, 
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời; 
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi, 
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt... 
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc, 
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi? 
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi, 
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa? 
Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa... 

Thời gian như dòng chảy, thời gian trôi đi tuổi trẻ sẽ mất
 Quan niệm này xuất phát từ việc lấy sinh mệnh cá nhân, tuổi trẻ làm thước đo thời gian.
Lòng tôi rộng >< lượng trời cứ chật
Tuổi trẻ chẳng hai lần >< xuân tuần hoàn
Chẳng còn tôi >< còn trời đất
+ Nghệ thuật đối lập  sự đối kháng giữa thiên nhiên và con người.
+ Gịong thơ hờn dỗi, ngậm ngùi trước qui luật nghiệt ngã của thời gian
 Tâm trạng bất lực của thi nhân khi ý thức được sự hữu hạn của cuộc đời.
* Tóm lại, cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu được thể hiện trong đoạn thơ mang ý vị triết lý nhân sinh sâu sắc.
Qua tâm trạng băn khoăn của Xuân Diệu trước cuộc đời, ta thấy hiện lên cái đẹp nhất, hấp dẫn nhất trên cõi đời mà nhà thơ khao khát. Đó là tình yêu mùa xuân, yêu tuổi trẻ, yêu cuộc đời tha thiết như muốn sống mãi trong tuổi trẻ, trong mùa xuân của cuộc đời.
II - ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1.Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết (13 câu đầu)
2. Nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của thời gian và kiếp người( 16 câu tiếp)
3.Lời giục giã sống vội vàng, cuống quýt của thi sĩ.
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn; 
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn, 
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu, 
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 
Và non nước, và cây, và cỏ rạng, 
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng 
Cho no nê thanh sắc của thời tươi; 
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!









3 - Lời giục giã sống vội vàng, cuống quýt
- Hình ảnh thơ tươi mới, đầy sức sống : sự sống mơn mởn; mây đưa, gió lượn; cánh bướm – tình yêu; cái hôn nhiều; non nước, cỏ cây…
- Nhịp thơ dồn dập, giọng thơ sôi nổi, hối hả gấp gáp,cuồng nhiệt được thể hiện bằng một loạt những câu dài ngắn đan xen .
- Điệp kết cấu ngữ pháp theo lối tăng tiến: Ta muốn ôm, riết, say, thâu, cắn
 Vội vàng là chạy đua với thời gian, là sống có ý nghĩa với từng giây từng phút.
*Triết lý sống vội vàng của Xuân Diệu:
Vội vàng để hưởng hạnh phúc, niềm vui mà cuộc đời ban tặng khi con người còn đang trẻ vì thời gian không chờ đợi ai.
Phải vội vàng để cảm nhận vẻ đẹp của cuộc đời vì cái đẹp cũng giống như tuổi trẻ - đi rất nhanh mà không bao giờ trở lại.
Vội vàng để phát huy mọi giác quan, để cảm nhận cuộc đời. Vội vàng là để tăng chất lượng cuộc sống chứ không phải sống gấp.
 Hãy sống mãnh liệt, sống hết mình để không làm lãng phí đi những năm tháng của cuộc đời, nhất là khi ta còn trẻ.
III - TỔNG KẾT
1 - Nội dung
Bài thơ là lời giục giã sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy biết quý trọng từng giây từng phút của cuộc đời mà ta có được nhất là những năm tháng của tuổi trẻ.
Vội Vàng còn được coi là một tuyên ngôn về sự sống, thể hiện tình yêu đời tha thiết và khát khao được sống mãnh liệt của nhà thơ.
III - TỔNG KẾT
2 - NGHỆ THUẬT

- Sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc là mạch lý luận.
- Giọng điệu say mê, sôi nổi, thể hiện khát khao được sống hết mình của tác giả.
- Sử dụng các biện pháp nghệ thuật như điệp ngữ, điệp cấu trúc câu, sáng tạo trong việc sử dụng ngôn từ.