Tuần 21. Vội vàng

Kính chào
quý Thầy Cô đến tham dự tiết học
"Tôi quyết rằng trong lịch sử thi ca Việt Nam chưa bao giờ xuất hiện cùng một lúc: một hồn thơ rộng mở như Thế Lữ, mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng tráng như Huy Thông, trong sáng như Nguyễn Nhược Pháp, quê mùa như Nguyễn Bính, kì dị như Chế Lan Viên và thiết tha, rạo rực, băn khoăn như Xuân Diệu ." (.) "Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới".
Vội
vàng
Xuân Diệu
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. Cuộc đời:
- Ngô Xuân Diệu (1916 - 1985), Trảo Nha, quê Hà Tĩnh.
- Xuất thân: gia đình nhà Nho.
- Tốt nghiệp tú tài, dạy học tư, làm viên chức.
- Tham gia hoạt động cách mạng và văn hóa nghệ thuật.
- Ủy viên Ban Chấp hành Hội nhà văn Việt Nam, Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm nghệ thuật Cộng hòa dân chủ Đức.
Nêu những nét chính về cuộc đời Xuân Diệu?

Xuân Diệu
Vội vàng
(1916 - 1985)
Xuân Diệu, Thế Lữ
và các nhà Thơ mới
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. Cuộc đời
b. Sự nghiệp
sáng tác :
"Nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới"
? Trước Cách mạng tháng Tám:
? Sau Cách mạng tháng Tám:
- Thơ giàu tính thời sự
- Sức sáng tạo mãnh liệt, đóng góp to lớn
- Nhà thơ lớn, nghệ sĩ lớn, nhà văn hóa lớn.
 Taùc phaåm:
- Thô
- Vaên xuoâi
- Tieåu luaän pheâ bình, nghieân cöùu
Nêu những nét chính về sự nghiệp sáng tác của Xuân Diệu?

Xuân Diệu
Vội vàng
- Cách tân nghệ thuật sáng tạo
- Nhà thơ của tình yêu-mùa xuân-tuổi trẻ.
Mùa xuân:
Ta ôm bó cánh tay ta làm rắn
Làm dây da quấn quýt cả mình xuân
Không muốn đi, mãi mãi ở vườn trần
Chân hóa rễ để hút mùa dưới đất.
Tuổi trẻ:
Ôi! Thanh niên, ngươi mang hết xuân thì
Hình ngực nở, nụ cười tươi, màu tóc láng.
Tình yêu:
Yêu là chết trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu
Cho rất nhiều song nhận chẳng bao nhiêu
Người ta phụ hay thờ ơ chẳng biết.
Các
tập
thơ
Văn
xuôi
Phê bình
nghiên cứu
Tài liệu tham khảo
I. Tìm hiểu chung

Xuân Diệu
1. Tác giả
a. Xuất xứ
b. Thể loại
2. Tác phẩm
c. Bố cục
- Tập "Thơ thơ" (1938)
- Thể thơ tự do
- 3 phần:
+ 13 câu đầu :
Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết
+ 16 câu tiếp :
Băn khoăn trước thời gian, cuộc đời
+ Còn lại :
Lời giục giã, tình yêu cuộc sống vội vàng.
Mạch cảm xúc
Mạch luận lí
Xuất xứ bài thơ?
Thể loại bài thơ?
Chia bố cục bài thơ và nội dung chính của mỗi đoạn?
Vội vàng
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu:

Xuân Diệu
Vội vàng
1. Đoạn thơ đầu:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.

I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
- Phép điệp
"Cái tôi" khao khát đoạt quyền tạo hóa? Lưu giữ vẻ đẹp cuộc sống.
Ước muốn kì lạ, táo bạo? Khát vọng sống mãnh liệt.
"Tắt nắng"
?"Cho màu đừng nhạt"
- Động từ mạnh
1. Đoạn thơ đầu:
Bốn câu thơ đầu:
- Thơ ngũ ngôn
Tìm các biện pháp nghệ thuật trong bốn câu thơ đầu?
Nhận xét về ước muốn của tác giả?
"Tôi muốn"
"Buộc gió
?"Cho hương đừng bay"

Xuân Diệu
Vội vàng
Cho đừng
Cho đừng
Tắt
Buộc
Mục đích của ước muốn?
Ước muốn táo bạo đó� xuất phát từ đâu?
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
1. Đoạn thơ đầu:
Bốn câu thơ đầu
?Ước muốn táo bạo


? Ước muốn táo bạo
xuất phát từ trái tim
yêu cuộc sống
tha thiết,
cháy
bỏng.

Xuân Diệu
Vội vàng
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
1. Đoạn thơ đầu:
Phép điệp
Liệt kê
Reo vui?
liên tiếp phát hiện vẻ đẹp cuộc sống
+ "Ong bướm" - "tuần tháng mật"
+ "Hoa đồng nội" - "xanh rì"
+ "Lá" - "cành tơ phơ phất"
+ "Chim yến anh" - "khúc tình si"
+ "Ánh sáng" - "chớp hàng mi"
+ "Thần Vui" - "gõ cửa"
Quen thuộc?căng tràn sức
sống, tươi non, viên mãn.
Bốn câu đầu ?Ước muốn táo bạo
b. Chín câu tiếp theo
Thảo luận: Cảm nhận về bức tranh mùa xuân trong đoạn thơ?
- Hình ảnh:

Xuân Diệu
Vội vàng
-Nhịp thơ gấp gáp
-So sánh, nhân hóa
"Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"
? Hay nhất
?Mới nhất
? Táo bạo nhất
Cụ thể hóa đơn vị thời gian trừu tượng
Lấy con người làm chuẩn mực cho vẻ đẹp
Cảm nhận thiên nhiên bằng vị giác
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
1. Đoạn thơ đầu:
Bốn câu đầu
?Ước muốn táo bạo
b. Chín câu tiếp theo
Trong đoạn, câu thơ nào hay nhất, mới nhất, táo bạo nhất?

Xuân Diệu
Vội vàng
Vô hình
Hữu hình
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
1. Đoạn thơ đầu:
Bốn câu đầu?Ước muốn táo bạo
b. Chín câu tiếp theo
? Thiên đường trên mặt đất

Thổi vào thiên nhiên tình
yêu rạo rực, đắm say
?Thiên đường trên
mặt đất, bữa
tiệc lớn của
trần gian.

Xuân Diệu
Vội vàng
- Dấu chấm giữa dòng?Ảnh hưởng thơ Pháp
- Tâm
trạng
Một nửa "Sung sướng" tận hưởng cuộc sống
Một nửa "vội vàng" chạy đua với thời gian
Tưởng chừng mâu thuẫn nhưng thống nhất cao độ
Tâm trạng của nhà thơ?
Nhận xét về dấu chấm giữa dòng thơ?
Nhận xét về hai tâm trạng của nhà thơ?
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
1. Đoạn thơ đầu:
Bốn câu đầu? Ước muốn táo bạo
b. Chín câu tiếp theo:
?Thiên đường trên mặt đất

Xuân Diệu
Vội vàng
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
1. Đoạn thơ đầu:
Bốn câu đầu? Ước muốn táo bạo
Thiên đường trên mặt đất
b. Chín câu tiếp theo?

Xuân Diệu
Vội vàng
Qua đoạn thơ, em nhận xét gì về quan niệm sống của Xuân Diệu?
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu
1. Đoạn thơ đầu
Bốn câu đầu
?Ước muốn táo bạo
b. Chín câu tiếp theo?
Thiên đường trên mặt đất:
?Tình yêu cuộc sống trần thế tha thiết



Tiểu kết 1: Cuộc sống tươi
đẹp và đáng hưởng thụ?không
thể lưu giữ mãi ?phải
"vội vàng" tận hưởng.
Quan niệm sống?
tình yêu cuộc
sống trần thế
thiết tha,
mãnh
liệt.

Xuân Diệu
Vội vàng
2/ 18 câu tiếp theo: Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời.
- “Xuân đương tới ... sợ độ phai tàn sắp sửa”
 Giọng thơ tranh luận, biện bác - một dạng thức triết học đã thấm nhuần cảm xúc. Xuân Diệu cảm nhận thời gian trôi mau.
 Nhịp thơ sôi nổi, những câu thơ đầy mỹ cảm về cảnh sắc thiên nhiên.
Xuân Diệu không đồng tình với quan niệm: thời gian tuần hoàn (quan niệm này xuất phát từ cái nhìn tĩnh, có phần siêu hình, lấy sinh mệnh vũ trụ làm thước đo thời gian)
- “Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua ... sẽ già”.
 Điệp từ, nghệ thuật tương phản : Theo Xuân Diệu, thời gian tuyến tính, thời gian như một dòng chảy xuôi chiều, một đi không trở lại.
 Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn động: cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu là cảm nhận đầy tính mất mát.
- “Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật... tiếc cả đất trời”.
 Nghệ thuật tương phản, từ láy “bâng khuâng”
 Cảm xúc lưu luyến tuổi trẻ, mùa xuân, cuộc đời
 Nhà thơ yêu say đắm cuộc sống.
Sơ kết:
Giọng thơ triết luận, ngôn ngữ thơ biểu cảm, giàu hình ảnh. Nhà thơ ý thức sâu xa về giá trị của mỗi cá thể sống. Mỗi khoảnh khắc trong đời con người đều vô của quý giá vì một khi đã mất đi là mất vĩnh viễn
 Quan niệm này khiến cho con người biết quý từng giây từng phút của đời mình và biết làm cho từng khoảnh khắc đó tràn đầy ý nghĩa
 Đây chính là sự tích cực rất đáng trân trọng trong quan niệm sống của XD.
3/ 10 câu cuối: Khát vọng sống, khát vọng yêu cuồng nhiệt, hối hả.
- “Mau đi thôi!” Câu cảm thán
 Giục giã sống “vội vàng” để tận hưởng tuổi trẻ và thời gian, không sống hoài, sống phí...
- Điệp ngữ “Ta muốn”
 Khát vọng sống mãnh liệt, khát vọng được yêu thương: “Ta muốn say cánh bướm với tình yêu”
- Liệt kê : hình ảnh “mây, gió, cánh bướm, non nước, cây, cỏ, ...”
 Thị giác cảm nhận về không gian của cuộc sống mới mơn mởn
 Khứu giác cảm nhận về mùi vị “thơm” hương cuộc sống
 Thính giác cảm nhận “thanh sắc của thời tươi”
“Cái hôn”,“cắn” cảm giác mãnh liệt, vồ vập, yêu thương.
- “Ta muốn: ôm  riết  say  thâu  cắn”: các động từ, tăng tiến, phép điệp
-> Tình yêu mãnh liệt táo bạo của một cái “tôi” thi sĩ yêu cuộc sống cuồng nhiệt, tha thiết với mềm vui trần thế, tâm thế sống tích cực .
 Ba đoạn thơ vận động vừa rất tự nhiên về cảm xúc, vừa rất chặt chẽ về luận lý : thấy cuộc sống là thiên đường trên mặt đất, nhà thơ sung sướng ngây ngất tận hưởng nhưng với một tâm hồn nhạy cảm trước bước đi của thời gian, nhà thơ nhận thẩy “xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua”. Vì thế day dứt, thi nhân bỗng chợt buồn rồi băn khoăn, day dứt. Không thể níu giữ thời gian, không thể sống hai lần tuổi trẻ nên thi nhân vội vàng cuống quýt nỗi khát khao giao cảm với đời. Bài thơ kết ở giây phút đỉnh điểm : “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi”.
III. KẾT LUẬN:
- Kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc dồi dào và mạch triết luận sâu sắc. Cách sử dụng ngôn từ mới mẻ, độc đáo, sáng tạo.
 Xuân Diệu thực sự là một bậc thầy của tiếng Việt ngay từ khi ông còn trẻ .
- Cách nhìn nhận thiên nhiên, quan niệm về thời gian, quan niệm sống của Xuân Diệu diễn tả một tiếng lòng khát khao mãnh liệt và cho thấy ông ý thức sâu sắc về giá trị lớn nhất của đời người là tuổi trẻ, hạnh phúc lớn nhất của con người là tình yêu; thời gian ra đi không trở lại nên ta phải quý trọng thời gian, sống sao cho có ý nghĩa  Cách nhìn nhận của Xuân Diệu rất tích cực với một tinh thần nhân văn mới
Chúc các em một năm mới dồi dào sức khỏe, học giỏi, tiền đầy túi, tình đầy tim.