Tuần 21. Vợ nhặt

Tác giả Kim Lân
Người soạn : Đặng Ngân - GV THPT Bắc Đông Quan
Thảm cảnh nạn đói năm 1945 ảnh :Võ An Ninh
+ Xóm ngụ cư người chết đói như ngả rạ , người sống xanh xám vật vờ như những bóng ma , không khí vẩn lên mùi gây của xác người
+ Người đàn bà vô danh bị cái đói làm biến đổi cả hình hài tính cách và nhân cách , trốn chạy cái chết mà chấp nhận kiếp vợ nhặt vợ theo,về nhà chồng trong âu lo phấp phỏng khi hạnh phúc trong đói khát cũng quá đỗi chông chênh
+ Gia đình bà cụ Tứ vói bữa cơm đón nàng dâu mới chỉ có cháo loãng và cháo cám

Hiện thực bi thảm : Cả xã hội Việt Nam bao phủ bầu không khí u ám, thê lương của đói khát và chết chóc.
Trước sức mạnh khủng khiếp của cái đói : Sự sống mong manh , hạnh phúc chông chênh , giá trị con người trở nên rẻ rúng đến thảm hại
I/ Bức tranh hiện thực xã hội Việt Nam trong nạn đói 1945
1 / Nhân vật người đàn bà vô danh
* Bước chân sầm sập
Khuôn mặt sưng sỉa
Mắng Tràng : Điêu
*Cắm đầu ăn một chập bốn bát bánh đúc liền chẳng chuyện trò gì
*Chấp nhận kiếp vợ nhặt vợ theo rẻ rúng
Cố ý tỏ ra giận dữ để buộc Tràng phải cho ăn
Ăn trong niềm hi vọng sống
Để được sống giữa cuộc đời
Khát vọng sống cháy bỏng thiết tha ,ý thức không cam chịu khuất phục số phận
I/ Bức tranh hiện thực:
II/ Tâm hồn người lao động :
Kề bên cái chết vẫn hướng về sự sống
Miêu tả lại hình ảnh người đàn bà khi gặp lại anh Tràng?
II/ Tâm hồn người lao động :
2/ / Nhân vật anh Tràng :
I/ Bức tranh hiện thực:
Vì : Nhìn thấy nỗi khốn khổ lộ rõ trong hình hài người đàn bà . ?Tình thương và lòng thông cảm đã khiến anh trở thành một chàng trai hào hiệp
+ Toét miệng cười +Vui vẻ đồng ý cho ăn
+ Khoe "Rich bố cu"
+Để chị ăn liền bốn bát
+ Chấp nhận để chị theo về
Trái tim nhân hậu , tình yêu thương đùm bọc
Trước sự cố ý tỏ ra giận dữ của người đàn bà thái độ anh Tràng như thế nào ?
* Thái độ anh Tràng trước người đàn bà khốn khổ :
=>Cho rất vui vẻ , chân tình
=>Sẻ chia sự sống
Thái độ liều lĩnh bất chấp tất cả , đánh đổi sự sống
để có niềm hạnh phúc hằng khao khát
Khát vọng hạnh phúc mãnh liệt vượt lên trên cái chết

Tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng anh Tràng khi đi bên người vợ mới ?
+Mặt phớn phở khác thường
+Mắt sáng lên lấp lánh
+Miệng tủm tỉm cười nụ +Quên cả đói khát đang đe doạ
+ Đầu chúi về đằng trước với những lo lắng chật vật
+Mắt gà gà đắm vào bóng chiều
+Miệng lảm nhảm than thở
Hạnh phúc đã đem lai nguồn sinh lực sống mới tràn trề
Hạnh phúc xua tan tất cả những u ám ảm đạm của đói khát , khơi dậy sức mạnh tinh thần để anh chống chọi vượt lên cái chết
=> Nghệ thuật diễn tả tâm trang nhân vật tinh tế và sinh động
* Thái độ anh Tràng khi quyết định "nhặt "vợ:
*Tâm trang anh Tràng khi đi bên người vợ mới ::
+ Chợn > < Tặc lưỡi : Chậc , kệ !
*Tâm trạng anh Tràng buổi sáng hôm sau khi có vợ :
Tìm những chitiết miêu tả tâm trang anh Tràng sáng hôm sau?
+Tưởng vừa trong giấc mơ đi ra , ngỡ như là không phải
+Ngỡ ngàng và cảm động trước sự thay đổi của ngôi nhà bởi bàn tay người vợ
+Vui , gắn bó , thấy có bổn phận với gia đình
+Tin tưởng hướng về sự sống tương lai : "Sẽ cùng vợ sinh con đẻ cái ở đây"
Khát vọng hạnh phúc và bản lĩnh không chịu khuất phục số phận đã đem đến cho anh niềm vui tin vào cuộc sống và sức mạnh tinh thần để anh vượt lên trên chết chóc hướng về sự sống , hướng tới tương lai
Tấm lòng nhân hậu
Khát vọng hạnh phúc mãnh liệt
Niềm tin cuộc sống
Vẻ đẹp tâm hồn
3 / Nhân vật bà cụ Tứ :
*Tâm trạng bà cụ Tứ khi đón nàng dâu :
Những trạng thái tâm trạng của người mẹ nghèo khi đón nàng dâu?
+Ngạc nhiên : Đứng sững lại - băn khoăn tự hỏi
+Lo âu - buồn vui - mừng tủi đan xen
Trong bộn bề tâm trạng bà cụ Tứ đối xử như thế nào với nàng dâu mới ?
Có dâu
Con có hạnh phúc gia đình
Mẹ thoả khát khao
Thêmmột miệngăn
Thêm người sẻ chia sự sống
Cụ Tứ
Xua đuổi - Bạc đãi
Chấp nhận cưu mang
Cảm thông - trân trọng
Tìm những chi tiết miêu tả thái độ , tình cảm của bà cụ Tứ với nàng dâu ?
+Nhìn thấy "Tà áo rách bợt "
=> ánh nhìn thương cảm
+Suy nghĩ : "Người ta có gặp bước khó khăn đói khổ này , người ta mới lấy đến con mình . Mà con mình mới có vợ được."
=>Cảm thông - Trân trọng - Biết ơn
+ Lời nói :
Thôi thì các con đã phải duyên phải kiếp với nhau u cũng mừng lòng
"Chúng mày lấy nhau lúc này u thương quá"
Hãy nhận xét về trái tim của bà mẹ nghèo ?
Một trái tim nhân hậu , vị tha đầy đức hi sinh trong tình thương yêu cưu mang đùm bọc người cùng cảnh ngộ và tình yêu con đến quên mình
* Thái độ , tình cảm của bà cụ Tứ đối với nàng dâu :
=> Mừng thật lòng và xót xa thương
Nghệ thuật diễn tả nội tâm nhân vật tinh tế , sâu sắc , sinh động
*Tâm trạng bà cụ Tứ sáng hôm sau:
+ Khuôn mặt bủng beo , u ám rạng rỡ hẳn lên =>Niềm vui trước hạnh phúc của dâu con làm bà cụ Tứ thay đổi như có phép màu
Bữa cơm ngày đói thảm hai :
Lùm rau chuối thái rối ăn với muối
Niêu cháo lõng bõng
Miếng cháo cám "đắng chát nghẹn bứ"
Bà cụ Tứ :
- Nói toàn chuyện vui , toàn chuyện sung sướng về sau
- Đon đả vui vẻ
- Dự tính chuyện nuôi gà
- Cháo cám thành chè khoán
Trái tim nhân hậu giàu tình yêu thương con và ý thức cưu mang những người cùng cảnh ngộ . Sức mạnh vươn lên trên cái chết trong niềm tin hướng về sự sống và khát vọng hướng tới tương lai
Trân trọng ngợi ca và cảm phục
Củng cố -Luyện tập
1/ Nêu giá trị nội dung tư tưởng truyện ngắn "Vợ nhặt "?
2/Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm ?
1 / Giá trị nội dung :
*ý nghĩa hiện thực : Phản ánh tình cảnh bi thảm của người lao động Việt Nam trong một thời kì đau thương tột cùng của dân tộc dưới ách thống trị của thực dân , phát xít .
*ý nghĩa nhân đạo :
+Cảm thương trước nỗi khổ của con người trong đói khát và chết chóc .
+ Tố cáo sự câu kết của thực dân Pháp và phát xít Nhật gây ra thảm cảnh cho dân tộc Việt nam
+ Trân trọng ,cảm phục những tấm lòng nhân hậu sẵn sàng sẻ chia đùm bọc cưu mang người cùng cảnh ngộ
+Tin tưởng vào sức sống mãnh liệt vươn lên trên bi thảm và sự đổi đời của ngừơi lao động dưới ánh sáng Cách mạng


2 /Đặc sắc nghệ thuật:
Nghệ thuật nào không có trong "vợ nhặt "?
A/ Xây dưng tình huống truyện độc đáo ,hấp dẫn
B/ Nghệ thuật dựng cảnh , dựng đối thoại chân thực , sinh động
C/ Xây dựng những tình tiết li kì , những xung đột quyết liệt
D/ Xây dựng nhân vật chân thực , tự nhiên , sống động
E/ Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế , sâu sắc
G/ Ngôn ngữ mộc mạc , giản di , gần với khẩu ngữ
Đáp án đúng : C