Tuần 21. Vợ nhặt

Chào mừng
Thầy cô giáo
và các em học sinh
Kim Lân là nhà văn một lòng
đi về với đất, với người, với
thuần hậu nguyên thủy của
cuộc sống
- Nguyên Hồng -
Kim Lân là nhà văn của những
phận người bé mọn
- Phong Lê -
Kim Lân là một trong những nhà văn
xuất sắc của văn học Việt Nam hiện
đại. Sở trường của ông là truyện ngắn,
với đề tài quen thuộc là nông thôn và
đồng quê. Ông viết về những người
nông dân lao động thuần khiết, thô
mộc nhưng rất giàu tình nghĩa và biết
quý trọng đạo lý làm người.
- Hữu Thỉnh-
Vợ Nhặt
Kim Lân
A. Giới thiệu chung
I. Tác giả
II. Tác phẩm
B. Đọc – hiểu văn bản
I. Tóm tắt
II. Tìm hiểu văn bản
Tràng dẫn người vợ qua xóm ngụ cư về nhà
Tràng nhớ lại những lần gặp người đàn bà
Bà cụ Tứ về, Tràng thưa chuyện với mẹ
Buổi sáng hôm sau
Nhân vật bà cụ Tứ được khắc họa qua các thời điểm:
Khi xuất hiện từ đầu ngõ
Khi mới bước vào nhà
Khi nghe Tràng thưa chuyện
Khi trò chuyện với các con
3. Bà cụ Tứ về, Tràng thưa chuyện với mẹ
* Bà cụ Tứ khi xuất hiện ở ngoài đầu ngõ
Ho húng hắng, dáng người lọng khọng, lẩm bẩm tính toán
Tuổi tác, vất vả lo toan hằn in lên vóc dáng của người mẹ chưa phút nào được nghỉ ngơi thanh thản.
Hoạt động nhóm
Yêu cầu: Tìm hiểu nhân vật bà cụ Tứ trong các thời điểm còn lại
- Khi mới bước vào nhà
- Khi nghe Tràng thưa chuyện
- Khi trò chuyện với các con

Hướng dẫn :
1. Ở mỗi thời điểm, phát hiện nét tâm trạng chủ yếu nổi bật ở bà cụ Tứ?
2. Kim Lân đã miêu tả những nét tâm trạng ấy bằng cách nào?
Hoàn cảnh cùng quẫn đã đánh mất ở người mẹ sự nhạy cảm. Bà lão chưa bao giờ dám mơ tưởng con trai mình có vợ.
* Khi mới bước vào nhà
Phấp phỏng-> ngạc nhiên -> băn khoăn-> tự hỏi…
- Khi nghe Tràng thưa chuyện

Cúi đầu nín lặng -> hiểu rồi -> hiểu ra-> xót thương-> tủi phận-> khóc-> thương người đàn bà…
Tâm sự ngổn ngang, triền miên những buồn tủi, day dứt, lo âu, thương cảm.
+ Những lời nói ra với con
+ Những suy nghĩ trong lòng
nhẹ nhàng nói, hạ thấp giọng thân mật
Âu lo lặng thầm
- Khi trò chuyện với các con
thương xót
mừng lòng…
Nghệ thuật miêu tả tâm lý tinh tế: tả tâm lý theo quá
trình với diễn biến hợp lý gắn với hoàn cảnh, tả qua
hành động, cử chỉ, ngôn ngữ
Diễn biến tâm trạng bà cụ Tứ ngổn ngang, niềm vui
chỉ thoáng qua , nỗi buồn đọng lại chan chứa âu lo.



Trong bối cảnh ngày đói, con người vẫn dành
cho nhau tình yêu thương, đùm bọc và chở che,
vẫn khôn nguôi hướng về sự sống.
Không gian, thời gian :
Ánh nắng buổi sáng mùa hè sáng lóa
Cảnh vật:
+ Nhà cửa sân vườn được thu dọn, quét tước sạch sẽ
+ Quần áo rách được đem ra phơi
+ Ang nước khô cong đã kín nước đầy ăm ắp
4. Buổi sáng hôm sau
Thay đổi theo hướng tươi sáng hơn
Tràng
êm ái, lửng lơ-> thấm thía, cảm động -> thương yêu, gắn bó -> vui sướng, phấn chấn-> thấy nên người -> muốn làm việc
Bà cụ Tứ
nhẹ nhõm, tươi tỉnh, xăm xắn thu dọn, quét tước.
Người vợ
Ăn nói lễ phép, hiền hậu đúng mực
Hạnh phúc gia đình và tình người ấm áp đã hồi sinh
con người, giúp họ vượt lên hiện thực tin vào tương lai
Bữa ăn:
Thảm hại: rau chuối, muối, cháo
Vui vẻ, đầm ấm
Cháo cám
Ngon đáo để
Đắng chát, nghẹn bứ
Dù hiện thực bi đát nhưng con người vẫn vượt lên hoàn cảnh bằng niềm vui đơn sơ bình dị. Tuy vậy, họ vẫn không quên được hiện thực, niềm vui không thể cất cánh mà vẫn bị hiện thực níu giữ.
Câu chuyện của người vợ
* Phần kết:
Tiếng trống thúc thuế
Hình ảnh đám người đói và lá cờ đỏ trong tâm trí Tràng
Tín hiệu về sự
đổi đời
Lạc quan đến
với cách mạng
Sự việc 4: Buổi sáng hôm sau
Sự việc 1: Tràng dẫn người vợ qua xóm ngụ cư về nhà
Sự việc 2: Tràng nhớ lại những lần gặp người đàn bà
Trong cái đói con người vẫn khát khao hạnh phúc
Sự việc 3: Bà cụ Tứ về, Tràng thưa chuyện với mẹ
Trong cái đói con người vẫn yêu thương, đùm bọc lẫn nhau
Trong cái đói con người vẫn tin vào tương lai, hướng tới cách mạng
Cận kề cái chết con người không nghĩ đến cái chết mà hướng về sự sống
C. Tổng kết
1. Chủ đề
Truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân không chỉ miêu tả tình cảnh thê thảm của người dân lao động nước ta trong nạn đói khủng khiếp năm 1945 mà còn thể hiện được bản chất tốt đẹp và sức sống kì diệu của họ: ngay bên bờ vực của cái chết, họ vẫn hướng về sự sống, khát khao tổ ấm gia đình và thương yêu đùm bọc lẫn nhau.
2. Đặc sắc nghệ thuật
- Xây dựng tình huống truyện độc đáo, giàu ý nghĩa
- Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế, sắc sảo
- Cách kể chuyện hấp dẫn
- Sử dụng ngôn ngữ đặc sắc
Hướng dẫn học bài:
- Đọc kỹ văn bản, nắm được sự việc chính.
- Đọc hiểu được giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực của tác phẩm.
- Phân tích đặc sắc trong nghệ thuật thể hiện truyện ngắn Vợ nhặt
Xin trân trọng cảm ơn!
Quý thầy cô giáo và các em học sinh