Tuần 21. Vợ nhặt

M«n Ng÷ V¨n
KẾT CẤU BÀI HỌC
I. Giới thiệu chung
- Kim Lân là cây bút chuyên viết truyện ngắn. Thế giới nghệ thuật của ông thường là khung cảnh nông thôn, hình tượng người nông dân.
Đặc biệt, ông có những trang viết đặc sắc về phong tục và đời sống thôn quê.
- Ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001.
I. Giới thiệu chung
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Tác phẩm vốn có tiền thân từ tiểu thuyết Xóm ngụ cư, được tác giả viết ngay sau cách mạng tháng 8, lấy bối cảnh nạn đói năm 1945 nhưng dang dở và thất lạc bản thảo. Sau khi hòa bình lập lại (1954), ông dựa vào một phần cốt truyện cũ để viết truyện ngắn này. Vợ nhặt được in trong tập "Con chó xấu xí" (1962).
I. Giới thiệu chung
b. Nhan đề
- Gây sự chú ý đặc biệt
Nhan đề gợi sự rẻ rúng, buồn thương của số phận người con gái trong năm đói. Qua đó, thể hiện chiều sâu tư tưởng của tác phẩm và tạo nên sức hấp dẫn cho tình huống truyện.

Nhan đề Vợ nhặt gợi cho em suy nghĩ gì?
I. Giới thiệu chung
c. Tóm tắt tác phẩm
Nạn đói
Bữa cơm ấm cúng
Tràng
Nhặt được vợ
Bà cụ Tứ chấp nhận con dâu
II. Đọc - hiểu văn bản
a. Bối cảnh lịch sử
Nạn đói khủng khiếp năm 1945

Bối cảnh lịch sử khi Kim Lân viết Vợ nhặt là gì?
II. Đọc - hiểu văn bản
b. Bức tranh ngày đói ở xóm ngụ cư

Bức tranh ngày đói ở xóm ngụ cư hiện lên như thế nào?
+ Hình ảnh: xóm chợ xơ xác, heo hút, từ cánh đồng gió thổi vào ngăn ngắt, hai bên dãy phố úp súp, tối om.
+ Âm thanh: tiếng quạ kêu từng hồi thê thiết, tiếng khóc tỉ tê, lúc to lúc nhỏ rất ảo não, thê lương.
+ Mùi vị: mùi ẩm thối của rác rưởi, mùi gây của xác người
Không gian năm đói
Con người năm đói
+ Người chết như ngả rạ, thây nằm còng queo bên đường, bóng người đói đi lại vật vờ như những bóng ma.
+ Trẻ con ủ rũ ở xó tường không buồn nhúc nhích.
+ Người lớn, khuôn mặt hốc hác u tối.
II. Đọc - hiểu văn bản

Tình huống truyện trong Vợ nhặt là gì?
* Một cuộc hôn nhân kì lạ
- Bất ngờ
éo le
Một đám cưới thiếu tất cả mà như đủ tất cả
II. Đọc - hiểu văn bản
- Bất ngờ
Tràng: một gã trai nghèo khổ, xấu xí, dân ngụ cư, ế vợ bỗng nhặt được vợ dễ dàng
Tràng lấy vợ vào lúc đói kém nuôi thân chẳng xong
- éo le
? hạnh phúc là một mạo hiểm, một nguy cơ. Đúng là sự trớ trêu.
- Một đám cưới thiếu tất cả mà như đủ tất cả
II. Đọc - hiểu văn bản
- Một đám cưới thiếu tất cả mà đủ tất cả
+ Thiếu tất cả những lễ nghi tối thiểu nhất của một đám cưới thông thường.
Em hãy lí giải sự đầy đủ của đám cưới ? Cái đầy đủ ấy nói lên điều gì?
Thiếu thốn
Đầy đủ
+ Đầy đủ sự thương yêu gắn bó thực lòng và ý thức sống mãnh liệt
? Đó là biểu hiện của tình người, của tư cách Người trong con người

Theo em, đám cưới này thiếu thốn điều gì?
II. Đọc - hiểu văn bản

Kim Lân gửi gắm điều gì qua tình huống kì lạ ấy ?
Phản ánh số phận bi đát của người dân trong nạn đói, thể hiện lòng nhân ái, tình thương yêu giữa người với người và khát vọng sống mãnh liệt của họ. Đồng thời tình huống truyện độc đáo ấy chi phối tâm lí các nhân vật
II. Đọc - hiểu văn bản
a1. Nhân vật Tràng
Thân phận Tràng được Kim Lân khắc họa như thế nào?
Nghèo khổ, xấu xí, dân ngụ cư, ế vợ
? gợi sự buồn thương cho kiếp người.
II. Đọc - hiểu văn bản
a2. Diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng
Thảo luận nhóm
Nhóm 1: Tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của Tràng trước và khi quyết định đưa người vợ nhặt về nhà? G?i tờn TT ?
Nhóm 2: Tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của Tràng trên đường về nhà? G?i tờn TT?
Nhóm 3: Tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của Tràng khi về đến nhà? G?i tờn TT?
Nhóm 4: Tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của Tràng trong buổi sáng hôm sau? G?i tờn TT?
II. Đọc - hiểu văn bản
a2. Diễn biến tâm trạng nhân vật Tràng
ngỡ ngàng
Thấy nên người
Có bổn phận lo lắng cho vợ con sau này
Tu sửa nhà cửa
Trong óc hiện lên hình ảnh lá cờ và đòn người đói khát...
Xăm xăm bước vào nhà
Thu dọn niêu bát
Đứng tây ngây
Chạy ra, chạy vào
Ngờ ngợ
Lật đật ra đón mẹ
Thở phào...
Vênh mặt tự đắc
Thích chí
Vụng về lúng túng...
+ Bông đùa, vô tư
+ Lời nói cộc lốc
+ Chợn, nghĩ
+ Tặc lưỡi, liều lĩnh, hào phóng...
Trong buổi sáng hôm sau
Khi về đến nhà.
Trên đường về nhà
Trước và khi quyết định nhặt vợ
Lo lắng,
băn khoăn
Vui, bối rối,
thích thú
Hồi hộp,lo lắng,
mừng rỡ
phấn chấn, hạnh phúc
với niềm tin vào tương lai
Diễn biến tâm trạng đan xen phức tạp
II. Đọc - hiểu văn bản
Qua việc khắc họa tâm trạng nhân vật Tràng, Kim Lân đã thể hiện được vẻ đẹp của tình người, khát vọng hạnh phúc và niềm tin vào tương lai của con người

Qua việc thể hiện tâm trạng nhân vật Tràng, nhà văn muốn gửi gắm điều gì?
củng cố, hướng dẫn học bài
KẾT CẤU BÀI HỌC
Xin trân trọng cảm ơn
Các thầy cô giáo và các em học sinh