Tuần 21. Tựa "Trích diễm thi tập"

TỔ NGỮ - VĂN
Trường THPT Ngô Gia Tự



BÀI DẠY
TỰA “TRÍCH DIỄM THI TẬP”
“Trích diễm thi tập” tự
Tác giả : Hoàng Đức Lương
Lớp : 10 – Ban KHTN & Cơ bản
Người thực hiện : Thạc Sĩ Nguyễn Thanh Du
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi : Muốn tạo tính hấp dẫn cho văn bản thuyết minh người viết cần vận dụng những biện pháp nào ?
Trả lời
Đưa ra những chi tiết cụ thể, xinh động những con số chính xác để bài văn không trừu tượng mơ hồ.
So sánh để làm nổi bật sự khác biệt, khắc sâu vào trí nhớ người đọc ( người nghe)
Làm cho văn thuyết minh biến hoá linh hoạt, tránh đơn điệu.
Khi cần, nên phối hợp nhiều kiến thức để đối tượng cần thuyết minh được soi rọi từ nhiều mặt.
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
1. Cuộc đời - Sự nghiệp



Nhà văn và nhà hoạt động văn học VN ở thế kỉ XV. Năm sinh – năm mất chưa rõ, ông đỗ tiến sĩ năm Mậu tuất 1478, bổ chức Tham Nghị.
Năm 1489 được cử đi sứ Trung Quốc - dưới thời nhà Minh - về được thăng chức Tả thị lang Bộ hộ.
a. Cuộc đời:
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
1. Cuộc đời - Sự nghiệp
a. Cuộc đời
b. Sự nghiệp

Tác phẩm có giá trị nhất là cuốn Trích diễm thi tập – Xb 1497. Tác phẩm đầy đủ gồm 15 quyển, đến thời Lê Quý Đôn chỉ con lại “chưa đầy một nửa”, đến thế kỉ XVIII thì thất lạc hết. Gần đây mới tìm lại được nhưng chỉ là 6 quyển, có bài tựa của soạn giả.
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
* Sưu tầm – khảo cứu:
Số lượng tác phẩm không nhiều song ta có thể nhận thấy :
Câu thơ của ông đẹp một cách kín đáo, giản dị.
Nhiều bài thơ đã thể hiện bút pháp phân tích tâm lý
Thể hiện ý vị triết lý
Tựa “ Trích diễm thi tập”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
1. Cuộc đời - Sự nghiệp
a. Cuộc đời
b. Sự nghiệp

* Sưu tầm – khảo cứu:
* Sáng tác:
Tựa “TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
Theo em cĩ nh?ng nguy�n nh�n n�o
l�m cho s�ng t�c c?a ti?n nh�n
th?t truyy?n ? (th?o lu?n)
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
1. Cuộc đời - Sự nghiệp
2. Tựa “Trích diễm thi tập”
Bài này nằm ở phần đầu tập sách, do chính tác giả viết.
Nêu bật ý nghĩa, mục đích của việc sưu tầm khảo cứu, quan niệm văn chương của tác giả.
II. Đọc - Hiểu
1. Nguyên nhân làm cho sáng tác của tiền nhân thất truyền
Có hai loại nguyên nhân chính :
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
1. Cuộc đời - Sự nghiệp
2. Tựa “Trích diễm thi tập”
II. Đọc - Hiểu
1. Nguyên nhân làm cho sáng tác của tiền nhân thất truyền
Nguyên nhân chủ quan : (5 nguyên nhân)
- Đánh giá thơ ca cần phải có trình độ thưởng thức và hiểu biết mới cảm nhận được.
- Người có học thì ít để ý đến thơ ca.
- Người quan tâm đến thơ ca thì không đủ năng lực và tính kiên trì.
- Chế độ khắc nghiệt của nhà nước trong việc hạn chế ấn hành thi phẩm.
- Sự hình thành quá muộn của công việc gọi là biên tập.
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
II. Đọc - Hiểu
1. Nguyên nhân làm cho sáng tác của tiền nhân thất truyền
Nguyên nhân chủ quan : (5 nguyên nhân)
Nguyên nhân khách quan : (3 nguyên nhân)
- Thời gian làm huỷ hoại sách vở
- Binh hoả làm thiêu huỷ thư tịch
- Chính sách đồng hoá vô cùng nguy hiểm của thiên triều.( nhà Minh)
Nguyên nhân khách quan và chủ quan đã dẫn đến một thực trạng đau xót cho nền văn học nước nhà, khiến tác giả phải bắt tay vào biên soạn.
Hoàng Đức Lương đã làm gì
để sưu tầm thơ văn của tiền nhân ?
(câu hỏi thảo luận 5 phút)
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
II. Đọc - Hiểu
1. Nguyên nhân làm cho sáng tác của tiền nhân thất truyền
2. Công việc sưu tầm - khảo cứu
a. Thu lượm :
“Nhặt nhạnh ở giấy tàn, vách nát”; “ hỏi quanh khắp nơi”
Thu lượm thêm “thơ của các vị hiện đang làm quan trong triều”.
b. Tuyển chọn :
“chọn lấy bài hay”, “xếp thành từng loại”; lấy một số tác phẩm của mình đưa vào cuối sách với ý muốn khiêm nhường “làm sách dạy trong nhà”.
Phân loại, chia quyển.

Em có cảm nghĩ gì về công việc sưu tầm biên soạn thơ văn do ông tiến hành ? ( Câu hỏi thảo luận 5 phút)
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
II. Đọc - Hiểu
1. Nguyên nhân làm cho sáng tác của tiền nhân thất truyền
2. Công việc sưu tầm - khảo cứu
3. Giá trị và ý nghĩa của việc sưu tầm biên soạn
Tác giả xót xa về một đất nước vốn được coi là có nền văn hiến mà “ không có cuốn sách nào có thể coi là căn bản, …”
Ý thức dân tộc sâu sắc : không muốn dân tộc mình phải thua kém dân tộc khác.
Tác phẩm thể hiện niềm tự hào, sự trân trọng và ý thức bảo tồn di sản văn học dân tộc của nhà nho yêu nước Hoàng Đức Lương.
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
II. Đọc - Hiểu
1. Nguyên nhân làm cho sáng tác của tiền nhân thất truyền
2. Công việc sưu tầm - khảo cứu
3. Giá trị và ý nghĩa của việc sưu tầm biên soạn
III. Tổng Kết
Trích diễm thi tập là tác phẩm có giá trị. Nó thể hiện được tinh thần tự hào dân tộc. Ý chí và lòng quyết tâm của tác giả mong ước soạn một tập sách để lại cho con cháu tìm hiểu vốn vắn hoá – văn chương của cha ông.
Tác phẩm là một trong những tập sách đầu tiên thuộc văn chương trung đại có giá trị tương đương như một luận thuyết về văn học - nghệ thuật.

Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
II. Đọc - Hiểu
1. Nguyên nhân làm cho sáng tác của tiền nhân thất truyền
2. Công việc sưu tầm - khảo cứu
3. Giá trị và ý nghĩa của việc sưu tầm biên soạn
III. Tổng Kết
IV. Củng cố :
Tựa trich diễn thi tập thể hiện lòng yêu nước của tác giả Hoàng Đức Lương được thể hiện qua hành động cụ thể : không quản công việc nặng nhọc ; vượt mọi khó khăn.
Tựa trích diễm thi tập lập luận chặt chẽ, chất trữ tình hoà trong chất nghị luận.
Qua bài tựa người đọc thấy được không khí thời đại. Đây là một bài tựa hay trong văn học trung đại Việt Nam.
Tựa “ TRÍCH DIỄM THI TẬP”
Hoàng Đức Lương
I. ĐỌC – TÌM HIỂU
II. Đọc - Hiểu
III. Tổng Kết
IV. Củng cố
DẶN DÒ
Đọc lại bài tựa “trích diễm thi tập”, học bài theo hướng đã khám phá tìm hiểu trên lớp, làm bài tập nâng cao trong sách giáo khoa.
Chuẩn bị trước bài :
THÁI PHÓ TÔ HIẾN THÀNH
TẠM BIỆT CÁC EM
Xin chân thành cảm ơn !
Xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại