Tuần 21. Thao tác lập luận bác bỏ

Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh
Khoa Ngữ Văn
Lớp: Văn 3A - Tổ 4 – Nhóm 3



SVTT: Hoàng Thị Loan
Nguyễn Thị Lâm
Đỗ Thị Mỹ Linh
Niên khóa: 2010 – 2011
GVHD: Cô Trần Thị Kim Oanh

Môn: Phương pháp dạy học Văn – HP 3
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Kể tên hai thao tác lập luận được học ở học kì I ?
Thao tác lập luận phân tích
Thao tác lập luận so sánh
Câu 2: Ý nghĩa của việc học những thao tác lập luận trên ?
Vận dụng trong làm văn nghị luận.
Vận dụng trong đời sống.
1
Phân môn: Đọc hiểu Lý thuyết Làm văn
Tiết: 82

THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
(1 tiết)
(Sách Ngữ Văn 11- tập 2 – Cơ bản)
2


THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Kiến thức trọng tâm:

Hiểu được mục đích, yêu cầu, khái niệm của thao tác lập luận bác bỏ.
Các thao tác và cách thức bác bỏ trong văn nghị luận
2
YÊU CẦU CẦN ĐẠT:


THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ

2
2.Kĩ năng cơ bản:
Nhận diện và chỉ ra tính hợp lí, nét đặc sắc của các cách bác bỏ trong các văn bản.
Viết đoạn văn, bài văn bác bỏ một ý kiến (về vấn đề xã hội hoặc văn học) với các cách bác bỏ phù hợp.
Biết bác bỏ một ý kiến sai, thiếu chính xác về xã hội hoặc văn học.




THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
3.Bài học giáo dục:

Nhận thức: Lập luận bác bỏ là một công việc khoa học nên nó đòi hỏi tính khách quan, trung thực.
+ Bác bỏ những luận điệu xuyên tạc, cắt xén, bịa đặt, bằng chứng giả.
Thái độ - tình cảm : Rèn luyện về đạo đức,trí tuệ và tính trung thực cho học sinh.

2
BỐ CỤC BÀI GIẢNG
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ
2. Mục đích
3. Yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
II. Cách bác bỏ:
1. Phân tích ngữ liệu
a) Ngữ liệu 1
b) Ngữ liệu 2
c) Ngữ liệu 3
2. Các cách thức bác bỏ:
3. Ghi nhớ (SGK/26)
III. Luyện tập
VI. Củng cố - dặn dò
7
Nội dung bài học
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ




THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Phân tích ngữ liệu sau:
Có người nói: “Đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy là không cần thiết”. Suy nghĩ đó hoàn toàn sai lầm. Đội mũ bảo hiểm giúp bảo vệ chính bản thân người đội mũ khi đi lại trên đường nếu chẳng may gặp phải tai nạn rủi ro. Các số liệu thống kê cũng cho thấy đội mũ bảo hiểm giúp giảm 30% thương vong do chấn thương sọ não trong các vụ tai nạn giao thông. Vì vậy việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy là hết sức cần thiết.
3
Ta dùng thao tác bác bỏ để làm gì?
Thế nào là bác bỏ?
Để bác bỏ thành công ta cần nắm vững những yêu cầu nào?
Bác bỏ: là bác đi, gạt đi, không chấp nhận.
Thao tác lập luận bác bỏ:
Thao tác lập luận bác bỏ là dùng lí lẽ và dẫn chứng đúng đắn, khoa học để chỉ rõ những sai lầm, lệch lạc, thiếu khoa học của một quan điểm, ý kiến nào đó. Từ đó, nêu ý kiến đúng của mình để thuyết phục người nghe (người đọc).

THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
4
Nội dung bài học:

I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ





Phủ định những ý kiến chưa chuẩn xác, đề cao khẳng định cái đúng.
Phê phán cái sai để bảo vệ chân lí của đời sống và chân lí của nghệ thuật.
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
4
Nội dung bài học:

I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ
2. Mục đích




Nắm chắc những sai lầm của người phát ngôn.
Đưa ra các lí lẽ và bằng chứng đúng đắn, khoa học, khách quan, trung thực để tăng tính thuyết phục.
Thái độ thẳng thắn nhưng cẩn trọng, có chừng mực, phù hợp với hoàn cảnh và đối tượng tranh luận.
11
Nội dung bài học:
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ
2. Mục đích
3. Yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ




THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Nội dung bài học
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ
2. Mục đích
3. Yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
II. Cách bác bỏ (Thảo luận nhóm)
1. Phân tích ngữ liệu
a) Ngữ liệu 1:





THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
6
Nội dung nào bị bác bỏ?
Cách thức bác bỏ như thế nào?
- “Mạn hứng”, “U cư”: mắc bệnh thần kinh.
- “Văn tế thập loại chúng sinh”, “Lam giang”...: trông thấy ma quỷ thực
 Bộ thần kinh rối loạn.
- Mắc bệnh (So sánh với Pa-xcan)

- Khiếu ảo giác, trí tưởng tượng (So sánh với các thi sĩ P.Tây)
 Nghệ thuật minh mẫn ở “Truyện Kiều” ?
Nguyễn Bách Khoa
Đinh Gia Trinh
Ng. Du là một con bệnh thần kinh
Căn cứ ?
Bác bỏ lập luận của Nguyễn Bách Khoa: thiếu tính khoa học, suy diễn vô căn cứ.
a. Ngữ liệu 1:
* Cách diễn đạt: phối hợp nhiều kiểu câu, cách so sánh  đặc sắc, thuyết phục.
7
Nội dung bài học:
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ
2. Mục đích
3. Yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
II. Cách bác bỏ:
1. Phân tích ngữ liệu
a) Ngữ liệu 1:
b) Ngữ liệu 2




b) Ngữ liệu 2:
Nội dung bị bác bỏ: “Tiếng nước mình còn nghèo nàn”.
Cách thức bác bỏ:
+ Trực tiếp phê phán:
+ Phân tích bằng lí lẽ và dẫn chứng:
+ Cách diễn đạt: sử dụng nhiều câu nghi vấn.
+ Tìm nguyên nhân của luận cứ sai lệch:
 Bác bỏ một luận điểm không đúng đắn.

THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
8
Nội dung bài học:
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ
2. Mục đích
3. Yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
II. Cách bác bỏ:
1. Phân tích ngữ liệu
a) Ngữ liệu 1:
b) Ngữ liệu 2
c) Ngữ liệu 3




b) Ngữ liệu 3 :
Nội dung bị bác bỏ: Ý kiến “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi”.
Cách thức bác bỏ:
+ So sánh tác hại của rượu và tác hại của thuốc lá:
+ Phân tích tác hại do những người hút thuốc lá gây ra:
+ Cách diễn đạt: phối hợp câu khẳng định và câu cảm thán
 Bác bỏ một luận cứ lệch lạc.

THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
9
Nội dung bài học:
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
1. Khái niệm lập luận bác bỏ
2. Mục đích
3. Yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ
II. Cách bác bỏ:
1. Phân tích ngữ liệu
a) Ngữ liệu 1:
b) Ngữ liệu 2
c) Ngữ liệu 3
2. Các cách thức bác bỏ:
3. Ghi nhớ (SGK/26)




Đối tượng bác bỏ: luận điểm, luận cứ hoặc cách lập luận.
Cách bác bỏ:
+ Dùng lí lẽ và dẫn chứng để bác bỏ.
+ Nêu tác hại, chỉ ra nguyên nhân, hoặc phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu chính xác, thiếu khoa học...của luận điểm, luận cứ, lập luận ấy. Từ đó nêu ý kiến đúng để thuyết phục người nghe/ người đọc.
+ Diễn đạt chặt chẽ, linh hoạt.
+ Thái độ khách quan, khoa học, đúng mực.
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
10
III. LUYỆN TẬP
1. Bài tập 1(Tr. 26 – 27)
a. Nguyễn Dữ
Cứng quá thì gãy


Dùng lí lẽ và dẫn chứng

Lập luận khúc chiết, cứng cỏi, đầy ẩn ý
b. Nguyễn Đình Thi
Thơ là những lời đẹp
Thơ là những đề tài đẹp
Dùng dẫn chứng

Giản dị, nhẹ nhàng, tế nhị
Ý kiến bị bác bỏ
Cách bác bỏ
Giọng văn
BÀI HỌC ?
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
11
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
III. LUYỆN TẬP
2. Bài tập 2 (Tr.27)
Bác bỏ quan niệm:
Không kết bạn với những người học yếu.

3. Bài tập bổ sung:
Bác bỏ quan niệm sau:
Vào đại học là con đường lập thân duy nhất của bạn trẻ thời nay.
12

13
VI. Củng cố - dặn dò
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Củng cố:
Nêu lại các khái niệm ,mục đích, yêu cầu của TTLLBB
Các thao tác và cách thức LLBB
Tự xây dựng được các tình huống và vận dụng kiến thức, kĩ năng bác bỏ trong cuộc sống và nghị luận:
Em có thể đưa ra các ý kiến của bản thân về các vấn đề sau:
1. Có tiền sẽ mua được hạnh phúc
2. Không kết bạn với những người học yếu
3. Vấn đề sống thử trong lối sống của sinh viên hiện nay
4. Vấn đề chiến tranh hạt nhân và cuộc chạy đua vũ trang của các nước phương Tây.


13
VI. Củng cố - dặn dò
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Dặn dò:
Học bài:
Học kĩ phần khái niệm và các thao tác và cách thức bác bỏ.
Xem lại các ví dụ trong SGK tr. 24-25
Hoàn thành các bài tập 1,2 SGK NV11 (tr. 26-27)
Chuẩn bị bài mới: Tràng giang ( Huy Cận)
- Đọc tác phẩm ít nhất 3 lần
- Tìm hiểu sơ bộ văn bản bằng SGK-chú ý các hình ảnh đắt giá trong tác phẩm:




13
VI. Củng cố - dặn dò
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Dặn dò:
Chuẩn bị bài mới: Tràng giang ( Huy Cận)
Dùng bút chì để gạch dưới những đơn vị kiến thức cơ bản sau:
+ Đọc tiểu dẫn:
* Những nhận định về cuộc đời Huy Cận
* Sự nghiệp sáng tác ( chú ý tập “ Lửa thiêng”)
* Phong cách thơ Huy Cận
* Hoàn cảnh, xuất xứ tác phẩm “ Tràng giang”
Đi sâu tìm hiểu nội dung tác phẩm:
+ Chú ý đọc đúng giọng điệu bài thơ
+ Lời đề từ của bài thơ ( Nội dung chủ đạo)







13
VI. Củng cố - dặn dò
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Dặn dò:
Đi sâu tìm hiểu nội dung tác phẩm:






+ Bức tranh thiên nhiên tạo vật trong bài thơ được thể hiện ở những điểm nào? ( hình ảnh không gian, thời gian, sự vật có sự vận động như thế nào, có gì nổi bật)
+ Hình ảnh cái Tôi trữ tình hiện lên như thế nào?
+ Tâm trạng của tác giả trước thiên nhiên tạo vật, giang sơn đất nước.

13
VI. Củng cố - dặn dò
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Dặn dò:
Trả lời các câu hỏi sau:
+ Bức tranh thiên nhiên tạo vật được thể hiện ở những điểm nào?
+ Tìm những hình ảnh, không gian, thời gian, được thể hiện trong tác phẩm
+ Tâm trạng của chủ thể trữ tình được bộc lộ như thế nào trong tác phẩm?
+ Phong vị thơ Đường được thể hiện như thế nào trong tác phẩm?
+ Gạch dưới những câu thơ/hình ảnh thơ nào mà em cho là tâm đắc nhất. (Yêu cầu HS gạch đầu dòng những ý chính)

13
VI. Củng cố - dặn dò
THAO TÁC LẬP LUẬN BÁC BỎ
Dặn dò:

Yêu cầu HS soạn bài vào vở
Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý thày cô và các em !
14