Tuần 21. Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

I- Cách viết một bài văn nghị luận về một bài văn họăc đoạn trích văn xuôi
Đề bài 1: Phân tích truyện ngắn tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan
1- Gợi ý các bước làm đề 1
a-Tìm hiểu đề, định hướng bài viết
Phân tích truyện ngắn tinh thần thể dục tức là phân tích nghệ thuật đặc sắc làm nổi bât nội dung của chuyện
Cách dựng truyện đặc biệt:sau tờ trát của qua trên là các cảnh bắt bớ
Đặc sắc kết cấu của truyện là sự giống nhau và khác nhau của các sự việc trong truyện
Mâu thuẫn trào phúng cơ bản là tinh thần thể dụcvới cuộc sống đói khổ của nhân dân
b-Học sinh thảo luận cách làm bài nghị luận một bài văn hoặc một đoạn trích văn xuôi
Đọc, tìm hiểu khám phá nội dung, nghệ thuật của tác phẩm
Đánh giá được giá trị của tác phẩm


2-Gîi ý c¸c b­íc lµm ®Ò 2

Đề 2: phân tích nghệ thuật sử dụng ngôn
Từ trong truyện ngắn chữ ng]ời tử tù của
Nguyễn Tuân và so sánh với cách sử dụng
ngôn từ của Vũ Trọng Phụng trong đoạn trích
Hạnh phúc của một tang gia
a-Tìm hiểu đề và định hướng bài viết
Đề yêu cầu nghị luận về một khía cạnh của tác phẩm: nghệ thuật sử dụng ngôn từ
Các ý cần có:
+ Giới thiệu truyện ngắn Chữ người tử tù, nội dung và đặc sắc nghệ thuật, chủ đề và tư tưởng của truyện
+ Tài năng nghệ thuật trong việc sử dụng ngôn ngữ để dựng lại một vẻ đẹp xưa- một con người tài hoa,khí phách, thiên lương nên ngôn ngữ trang trọng.
+ So sánh với ngôn ngữ trào phúngcủa Vũ Trọng Phụng trong Hạnh phúc của một tang gia để làm nổi bật ngôn ngữ của Nguyễn Tuân.
b- Cách làm bài nghị luận về một khía cạnh của tác phẩm văn xuôi:
- Cần đọc kỹ và nhận thức được khía cạnh mà đề yêu cầu.
- Tìm và phân tích những chi tiết phù hợp với khía cạnh mà đề yêu cầu

3- Cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm một đoạn trích văn xuôi
Đối với những đề bài yêu cầu cụ thể, bài làm cần tập trung đáo ứng các yêu cầu đó.
Đối với những đề yêu cầu học sinh phải tự chọn nội dung nghị luận thì:
+ cần phải khảo sát và nhận xét toàn tác phẩm.
+ Chọn ra 2 đến 3 điểm nổi bật nhất, rồi sắp xếp theo thứ tự hợp lý để trình bày, các phần khác thì lướt qua. Như vậy bài làm sẽ nổi bật trọng tâm, không lan man vụn vặt.
II- Luyện tập
Đề bài: Phân tích nghệ thuật châm biếm đả kích trong truyện ngắn “Vi hành” của Nguyễn Ái Quốc
Gợi ý:
1- Nhận thức đề:
Đề yêu cầu nghị luận một khía cạnh của tác phẩm: nghệ thuật châm biếm đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn Âi Quốc
2- Các ý cần có
Sáng tạo tình huống nhầm lẫn
Tác dụng của tình huống:
+ Đảm bảo sự khách quan của câu truyện
+ Miêu tả chân dung Khải Định mà không cần Khải Định xuất hiện
+ Thể hiện được tư cách bù nhìn con rối của Khải Định
+ Tố cáo chính sanchs “Văn minh”, “ khai hoá” của TD Pháp.
III- Kết luận
Đối tượng của bài nghị luận về một đoạn trích hoặc tác phẩm văn xuôi rất đa dạng: có thẻ là giá trị nội dung hoặc nghệ thuật của tác phẩm nói chung, có thể chỉ là một phương diện, thậm chí một khía cạnh của nội dung hay nghệ thuậtcủa một tác phẩm hoặc của một đoạn trích
Bài nghị luận về một tác phẩm hoặc đoạn trích văn xuôi thường có những nội dung
+ Giới thiệu tác phẩm hoặc đoạn trích văn xuôi cần nghị luận
+ Nghị luận theo những yêu cầu cụ thể của đề bài: về nội dung nghệ thuật của tác phẩm(đoạn trích), hoặc một khía cạnh nào đó...
+ Nêu đánh giá chung về tác phẩm hoặc đoạn trich