Tuần 21. Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
a) Đề 1: Phân tích truyện ngắn “ Tinh thần thể dục” của Nguyễn Công Hoan

Nêu các bước khi tìm
hiểu một đề văn?
* Tìm hiểu đề:
- Thao tác chính: Phân tích

- Nội dung: Nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của truyện ngắn “Tinh thần thể dục”

- Tư liệu: Tác phẩm “Tinh thần thể duc” của Nguyễn Công Hoan
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
Để lập một dàn bài chúng ta cần thực hiện những bước nào?
* Tìm hiểu đề :
* Lập dàn ý :
- Mở bài:
Giới thiệu ngắn gọn truyện ngắn “ Tinh thần thể dục”
của Nguyễn Công Hoan.
- Thân bài:

+ Đặc sắc của kết cấu truyện:


+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:


+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:


+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:



Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
* Tìm hiểu đề :
* Lập dàn ý :
- Mở bài:
Giới thiệu ngắn gọn truyện ngắn “ Tinh thần thể dục”
của Nguyễn Công Hoan.
- Thân bài:
+ Đặc sắc của kết cấu truyện:
Gồm những cảnh khác nhau tưởng như rời rạc (cảnh van xin, đút lót, thuê người đi thay, bị áp giải đi xem bóng đá ...), nhưng tất cả đều tập trung biểu hiện chủ đề: bọn quan lại cầm quyền cưỡng bức dân chúng để thực hiện một ý đồ bịp bơm đen tối.
+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:
• Việc xem bóng đá vốn mang tính chất giải trí
bỗng thành một tai hoạ giáng xuống người dân.
• Sự tận tuỵ, siêng năng thực thi lệnh trên của lí
trưởng đã gặp phải mọi cách đối phó của người
dân khốn khổ
+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:

Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
* Tìm hiểu đề :
* Lập dàn ý :
- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn truyện ngắn “ Tinh thần
thể dục” của Nguyễn Công Hoan.
- Thân bài:
+ Đặc sắc của kết cấu truyện:
+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:
+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:

• Ngôn ngữ người kể chuyện: Rất ít lời, mỗi
cảnh có khoảng 2 dòng, như muốn để người đọc
tự hiểu lấy ý nghĩa.

• Ngôn ngữ các nhân vật: Lời đối thoại giữa các
nhân vật rất tự nhiên, sinh động, ... thể hiện đúng
thân phận và trình độ của họ. Ngôn ngữ của lí
trưởng không mang “ kiểu hành chính” nào cả
...Qua ngôn ngữ các nhân vật, người đọc có thể
hình dung đó là một xã hội hỗn độn.
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
* Tìm hiểu đề :
* Lập dàn ý :
- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn truyện ngắn “ Tinh thần
thể dục” của Nguyễn Công Hoan.
- Thân bài:
+ Đặc sắc của kết cấu truyện:
+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:
+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:
+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:
Tác giả dùng bút pháp trào phúng để châm biếm trò lừa bịp của chính quyền. Nội dung truyện không phải hoàn toàn bịa đặt:
Để tách người dân khỏi ảnh hưởng của các phong trào yêu nước, thực dân Pháp đã bày ra các trò thể dục, thể thao (đua xe đạp, thi bơi lội, đầu bóng đá...) để đánh lạc hướng. Do đó, truyện “cười ra nước mắt” này có ý nghĩa hiện thực, có giá trị châm biếm sâu sắc.


Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
* Tìm hiểu đề :
* Lập dàn ý :
- Mở bài: Giới thiệu ngắn gọn truyện ngắn “ Tinh thần
thể dục” của Nguyễn Công Hoan.

- Thân bài:
+ Đặc sắc của kết cấu truyện:
+ Mâu thuẫn và tính chất trào phúng truyện:
+ Đặc điểm ngôn ngữ truyện:
+ Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:

- Kết bài:
+ Đánh giá chung về t/p
+ Qua tác phẩm, cần thấy được mối quan hệ giữa văn học và thời sự; văn học và sự thức tỉnh xã hội.
b) Đề 2: SGK 34
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
b) Đề 2: SGK 34
* Tìm hiểu đề:
- Thao tác chính: So sánh, giải thích

- Nội dung: Sự khác nhau về từ ngữ và giọng văn

- Tư liệu: Tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân và “Hạnh phúc của một tang gia” trích “Số đỏ” của Vũ Trọng phụng
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
b) Đề 2: SGK 34
* Lập dàn ý:
- Mở bài: SGK 35
- Thân bài:
+ Sự khác nhau về từ ngữ:
• Tác phẩm “ Chữ người tử tù”: dùng nhiểu từ Hán Việt, cách nói cổ =>Dụng nên những cảnh tượng và những con người thời phong kiến suy tàn
• Trong trích đoạn “Hạnh phúc của một tang gia”: Dùng nhiều từ, nhiều cách chơi chữ => Để mỉa mai giễu cợt tính chất giả dối, lố lăng, đồi bại của xã hội “thượng lưu” ở thành thị những năm trước cách mạng tháng tám.
+ Sự khác nhau về giọng văn:
• Tác phẩm “ Chữ người tử tù”: Giọng cổ kính trang trọng => Nói đến con người tài hoa, trọng thiên lương nay chỉ còn là “vang bóng” của “một thời”
• Trích đoạn “Hạnh phúc của một tang gia”: Giọng mỉa mai, giễu cợt => Giả dối, lố lăng, đồi bại của xã hội.
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
a) Đề 1: SGK 34
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
b) Đề 2: SGK 34
* Lập dàn ý:

- Mở bài: SGK 35

- Thân bài:

- Kết bài:
Đánh giá chung sự khác nhau về từ ngữ, giọng văn trong hai văn bản.
2/ Đối tượng và nội dung của bài nghị luận về 1 t/p, 1 đoạn trích văn xuôi :
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
2/ Đối tượng và nội dung của bài nghị luận về 1 t/p, 1 đoạn trích văn xuôi :
Từ việc tìm hiểu 2 đề ở trên, em hãy xác định đối tượng và nội dung của bài nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.
a) Đối tương: Đa dạng
- Giá trị nội dung và nghệ thuật của một t/p
- Một phương diện, một khía cạnh nội dung hay nghệ thuật của t/p

b) Nội dung:
- Giới thiệu t/p hoặc đoạn trích văn xuôi cần NL

- Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật theo định hướng của đề hoặc một số khía cạnh đặc sắc nhất của tác phẩm, đoạn trích.

- Nêu đánh giá chung về tác phẩm, đoạn trích
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
2/ Đối tượng và nội dung của bài nghị luận về 1 t/p, 1 đoạn trích văn xuôi :
3/ Luyện tập: SGK 36
Nghệ thuật châm biếm, đả kích trong truyện ngắn “Vi hành” của Nguyễn Ái Quốc ?

* Mở bài:
Giới thiệu khái quát về truyện ngắn “Vi hành” của Nguyễn Ái Quốc

* Thân bài:
- Vua bù nhìn Khải Định và bọn mật mật thám Pháp
- Châm biếm đả khích ở các mặt:
+ Biến Khái Định Thành một tên hề
+ Biến Khải Định Thành một kẻ có hành động lến lút

* Kết bài:
Nêu nhận định về giá trị tư tương và nghệ thuật của truyện ngắn “Vi hành”
Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
2/ Đối tượng và nội dung của bài nghị luận về 1 t/p, 1 đoạn trích văn xuôi :
3/ Luyện tập: SGK 36
a. Nhận thức đề :
Yêu cầu nghị luận một khía cạnh của tác phẩm: nghệ thuật châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn Ái Quốc.

b.Lập dàn ý :
Mở bài:
Truyện ngắn “Vi hành” châm biếm, đả kích vua bù nhìn Khải Định và bọn mật thám Pháp trong chuyến Khải Định công du sang Pháp dự đấu xảo Pa-ri.

Thân bài:

Tiết 63 :
Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi
1/ Tìm hiểu đề và lập
dàn ý:
2/ Đối tượng và nội dung của bài nghị luận về 1 t/p, 1 đoạn trích văn xuôi :
3/ Luyện tập: SGK 36
a. Nhận thức đề
b.Lập dàn ý:
Mở bài:
Thân bài:
- Đòn châm biếm, đả kích tập trung vào các mặt:
+ Biến Khải Định thành một tên hề (màu da khác lạ, ăn mặc nhố nhăng).
+ Biến Khải Định thành một kẻ có hành động lén lút đáng ngờ (vi hành vào xóm ăn chơi, vào hiệu cầm đồ,...).
+ Biến mật thám Pháp thành những người “phục vụ tận tuỵ” (bám lấy đế giày) với cái nhìn hồ đồ, lẫn lộn...
- Cần chú ý đến những từ ngữ, giọng văn tác giả đã sử dụng (qua những đoạn đối thoại của đôi thanh niên Pháp).
Kết bài: Nhận định về giá trị tư tưởng và nghệ thuật của truyện ngắn “Vi hành”