Tuần 21. Đọc thêm: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (trích Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba)

Tiết 63
Hiền tài là nguyên khí quốc gia.
(Trích: " Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu đại Bảo thứ ba)
- Thân Nhân Trung -
I/ TÌM HIỂU CHUNG
1/ TÁC GIẢ: THÂN NHÂN TRUNG (1418 - 1499)
Tự là HẬU PHỦ, người làng Yên Ninh, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang.
1469: Ông đỗ tiến sĩ.

2/ Vài nét về tác phẩm:
a/ Hoàn cảnh sáng tác:
Từ năm 1439, triều Lê đặt ra lệ xướng danh, yết bảng, ban áo mũ, cấp ngựa, ăn yến, vinh quy bái tổ cho những người đỗ đạt cao nhằm khuyến khích nhân tài, phát triển giáo dục.
Năm 1484, thời Hồng Đức, Thân Nhân Trung đã soạn bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu đại Bảo thứ ba, khắc trên bia tiến sĩ ở Văn Miếu. Qua đó nhấn mạnh tầm quan trọng của người trí thức trong xã hội và có ý nghĩa lớn lao của việc tôn vinh người đỗ đạt cao qua bia đá Văn Miếu.
b/ Bố cục:2 phần

Phần 1: Từ đầu…vẫn cho là chưa đủ: Vai trò của hiền tài đối với quốc gia.
Phần 2: Phần còn lại: Ý nghĩa của việc khắc bia.
c/ Chủ đề: Bài kí nhấn mạnh tầm quan trọng của tri thức và người trí thức trong xã hội và có ý nghĩa lớn lao của việc tôn vinh người đỗ đạt qua việc khắc bia.
II/ ĐỌC - HIỂU TÁC PHẨM
1/ Đọc và giải thích từ khó:
Đọc: D?c r�nh r?t c�c lu?n di?m, lu?n c?, c�c � m� b�i van bia d� n�u ra.
Giải thích từ khó:
+ Hiền tài: L� ngu?i cĩ t�i d?c.
+ Nguyên khí: Khí ch?t l�m n�n s? s?ng ban d?u.
Bia đá
Văn miếu Quốc tử giám
2/ Tìm hiểu nội dung và nghệ thuật văn bản.
a/ Vai trò của hiền tài đối với quốc gia.
Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
Nguyên khí thịnh
Thế nước mạnh
Nguyên khí suy
Thế nước yếu
Đề cao, khẳng định vai trò của người có tài có đức. Họ chính là rường cột của nước nhà, có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của đất nước �.
b/ Ý nghĩa của việc khắc bia.

Đối với người đương thời

Đề cao người tài khiến cho họ đem tài năng ra cống hiến và giúp sức cho nước nhà

Khuyến khích mọi người noi gương hiền tài.

Ngăn ngừa điều ác.
Đối với người đời sau
Tôn vinh quá khứ làm gương cho thế hệ tương lai.
Tạo dựng truyền thống hiếu học.
III/ TỔNG KẾT
Qua bài kí, tác giả đã khẳng định vai trò quan trọng của tri thức và người trí thức trong xã hội. Đồng thời cho thấy được sự quan tâm đến giáo dục và trọng dụng nhân tài của nhà nước phong kiến đương thời.
ẳ