Tuần 20. Hầu Trời

TẢN ĐÀ
HẦU TRỜI
I/ TÌM HIỂU CHUNG :
1) TẢN ĐÀ (1889 – 1939) :
Tên thật : Nguyễn Khắc Hiếu, quê: Sơn Tây (HN).
Là “Người của hai thế kỉ” (Hoài Thanh) cả về học vấn, lối sống, sự nghiệp văn chương.
Thơ ông là gạch nối giữa hai thời đại văn học : Trung đại và Hiện đại.
1) TẢN ĐÀ (1889 – 1939) :
Một số tác phẩm tiêu biểu :
Khối tình con I, II (thơ 1916, 1918)
Giấc mộng con I, II (truyện 1916, 1932)
Thơ Tản Đà (1925)…
2) TÁC PHẨM :
“Hầu Trời” in trong tập “Còn chơi” (xb lần đầu 1921) .
Thể loại : thất ngôn trường thiên ( thơ tự sự ) .
2) TÁC PHẨM :
CHỦ ĐỀ :
Bài thơ không chỉ thể hiện cái ngông của một con người luôn ý thức về “cái tôi”, luôn muốn khẳng định tài năng giữa cuộc đời mà hơn thế còn biểu lộ cốt cách của một thi sĩ tài tử , tài hoa và phong thái ung dung thanh cao trước “nỗi đời cay cực” phải bán văn kiếm ăn lần hồi .
II/ TÌM HIỂU VĂN BẢN :
1) NHAN ĐỀ VÀ CÁCH NHẬP ĐỀ :
Cảm hứng hướng về cõi mộng (cảm hứng lãng mạn)
Cách nhập đề độc đáo :
Một câu nghi vấn “ Đêm qua chẳng biết có hay không”
Ba câu khẳng định = điệp từ “thật” :
“Thật hồn! Thật phách! Thật thân thể!...”
 Cách vào câu truyện độc đáo và có duyên : gợi trí tò mò, hấp dẫn người đọc .
2) TẢN ĐÀ ĐỌC THƠ CHO TRỜI VÀ CHƯ TIÊN NGHE :
Thái độ tác giả :
Cao hứng , đắc ý “dài hơi tốt ran cung mây”, tự khen mình “văn đã giàu thay, lại lắm lối”
Tự nhận mình là thiên sứ được trời sai xuống trần gian “Là việc “thiên lương” của nhân loại, Cho con xuống thuật cùng đời hay”
2) TẢN ĐÀ ĐỌC THƠ CHO TRỜI VÀ CHƯ TIÊN NGHE :
Thái độ của Trời và Chư tiên :
Trời đánh giá cao và không tiếc lời tán thưởng :
“Văn trần được thế chắc có ít !
Nhời văn chuốt đẹp như sao băng !
Khí văn hùng mạnh như mây chuyển !
Êm như gió thoảng, tinh như sương !
Đầm như mưa sa, lạnh như tuyết !”
 tứ thơ so sánh ấn tượng, lấy tầm vóc của vũ trụ, tinh hoa của trời đất làm thước đo .
2) TẢN ĐÀ ĐỌC THƠ CHO TRỜI VÀ CHƯ TIÊN NGHE :
Chư tiên xúc động tán thưởng và hâm mộ :
“Tâm như nở dạ, Cơ lè lưỡi
Hằng Nga , Chức Nữ chau đôi mày
Song Thành, Tiểu Ngọc lắng tai đứng”
“Chư tiên ao ước tranh nhau dặn
Anh gánh lên đây bán chợ Trời”
 Giọng thơ hào sảng, hóm hỉnh, kiêu hãnh .
2) TẢN ĐÀ ĐỌC THƠ CHO TRỜI VÀ CHƯ TIÊN NGHE :
 Tản Đà mượn giấc mơ tiên để thể hiện sự lãng mạn : Ý thức và đề cao tài năng của mình _ NGÔNG, đó là khát khao chân thành hết sức nhân bản của thi sĩ .
3) SỐ PHẬN BI ĐÁT CỦA NGƯỜI NGHỆ SĨ TÀI HOA KHÔNG GẶP THỜI :
Bức tranh chân thực về cuộc đời mình :
Những áng văn đã in :
“Hai quyển Khối tình văn lí thuyết
Hai Khối tình con là văn chơi
Thần tiền, Giấc mộng văn tiểu thuyết
Đài gương, Lên sáu văn vị đời…”
Nhà thơ khai báo đầy đủ về bản thân cho Ngọc Hoàng tỏ :
“Con tên Khắc Hiếu họ là Nguyễn
Quê ở Á châu về Địa cầu
Sông Đà núi Tản nước Nam Việt”
Cảnh sống nghèo khó , quần quật với gánh nặng cơm áo gạo tiền :
“Bẩm Trời, cảnh con thiệt nghèo khó
Trần gian thước đất cũng không có .”
Và tuy văn chương đã xuất bản, ban được nhờ ơn Trời, nhưng ngặt nỗi :
“Văn chương hạ giới rẻ như bèo
Kiếm được đồng lãi thực rất khó
Kiếm được thời ít tiêu thời nhiều
Làm mãi quanh năm chẳng đủ tiêu
Lo ăn lo mặc hết ngày tháng…”
Dù có chấp đôi cánh lãng mạn bay lên chín tầng mây nhưng đôi chân hiện thực vẫn trì kéo nhà thơ nhìn thẳng vào cuộc đời cơ cực tủi hổ . Có tài, có tâm, có chí, quyết chọn văn chương làm con đường mưu sinh nhưng cuối cùng lại phải day dứt vì cái nghiệp ấy .
Bài thơ dẫu là giấc mơ tiên, nhưng nhà thơ đã xuất sắc khi mượn cái hư ảo để truyền tải một thông điệp nhân sinh : khát vọng sống mãnh liệt của con người có tài mong được cuộc đời “trả giá” tương xứng với tài năng của mình. Qua đó, bộc lộ rõ niềm đau lặng thầm cho thân phận mình nói riêng và nghệ sĩ tài hoa nói chung .
 Bài thơ thấm đẫm tinh thần nhân văn .
4) NHỮNG NÉT TIẾN BỘ VỀ NGHỆ THUẬT :
Thể thơ : thất ngôn trường thiên tự do, phóng khoáng.
Ngôn ngữ : giản dị, gần gũi lời ăn tiếng nói hằng ngày.
Gi ọng thơ linh hoạt : hóm hỉnh, sôi nổi, ngậm ngùi…
Cách thể hiện : tự do, tác giả xuất hiện với tư cách nhân vật và người kể chuyện .
GHI NHỚ :
SGK / 17