Tuần 2. Tuyên ngôn Độc lập

tuyên ngôn độc lập
Hồ Chí Minh
Phần II: Tác phẩm
I. Tìm hiểu chung
1. Hoàn cảnh ra đời
Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?
- Thế giới: chiến tranh thế giới II kết thúc. Phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh.
- Trong nước:
+ Cách mạng tháng Tám thành công, cả nước nổi dạy giành chính quyền.
+ 26/8/1945, Hồ Chí Minh từ chiến khu Việt Bắc về tới Hà Nội, tại căn nhà số 48, hàng Ngang, Người đã soạn thảo bản Tuyên ngôn độc lập.
+ Ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình Người đọc bản Tuyên ngôn độc lập.
2. Giá trị
- Giá trị lịch sử to lớn:
Tuyên ngôn độc lập có những giá trị nào?
+ Tuyên bố xoá bỏ chế độ thực dân, phong kiến
+ Khẳng định quyền tự chủ, bình đẳng của dân tộc ta trên toàn thế giới
Mở ra kỉ nguyên độc lập, tự do trên đất nước ta
- Giá trị văn chương:
+ Là bài văn chính luận mẫu mực, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép
+ Bằng chứng xác thực, ngôn ngữ hùng hồn đầy cảm xúc
3. Mục đích
- Khẳng định quyền độc lập tự do của dân tộc Việt Nam.
Bản Tuyên ngôn ra đời nhằm mục đích gì?
- Lập bản cáo trạng đanh thép, vạch trần luận điệu xảo quyệt của kẻ thù.
4. Đối tượng
Bản Tuyên ngôn hướng tới đối tượng nào?
- Đồng bào cả nước
- Nhân dân thế giới
- Bọn đế quốc thực dân
II. Văn bản
1. Đọc văn bản
2. Bố cục
Bản Tuyên ngôn có bố cục mấy phần?
Nội dung của mỗi phần?
+ Phần 1: "Hỡi đòng bào cả nước....không ai chối cãi được"-> Cơ sở pháp lí
+ Phần 2: "Thế mà....phải được độc lập" ->Cơ sở thực tế
+ Phần 3: còn lại -> Tuyên bố độc lập
- Ba phần:
3. Đọc hiểu văn bản
a. Cơ sở pháp lí
Bác đã dựa vào cơ sở pháp lí nào?
- Bác dựa trên cơ sở pháp lí: lời của bản tuyên ngôn độc lập của Mỹ và tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Pháp:
+ Mọi người sinh ra có quyền bình đẳng, không ai có thể xâm phạm.
+ Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi
Khẳng định lẽ phải không thể phủ nhận về quyền của
con người
Từ việc khẳng định lẽ phải về quyền con người, Bác đã lập luận và đưa ra kết luận gì?
- "Suy rộng ra: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra và bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do"
-> Cách lập luận chắc chắn, kiên quyết thể
hiện chất trí tuệ của Hồ Chí Minh.
Từ lẽ phải về nhân quyền Bác đã
phát triển nó thành quyền của dân tộc.
Việc trích lời của 2 bản tuyên ngôn còn có tác dụng?
-> Đó là cách lập luận hết sức khôn khéo
- Dẫn lời 2 bản tuyên ngôn: Bác ngầm cảnh cáo Mỹ và Pháp
ý nghĩa của việc trích dẫn lời 2 bản tuyên ngôn của Mỹ và Pháp?
- ý nghĩa:
+ Người viết tôn trọng lẽ phải dù đó là của Mỹ, Pháp
-> tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của dư luận tiến bộ ngay tại Mỹ, Pháp
+ Người viết đặt tầm vóc và ý nghĩa của cách mạng tháng Tám ngang hàng với cuộc cách mạng có tính chất thời đại của Mỹ, Pháp.
Bằng việc trích lời 2 bản tuyên ngôn, Bác đã nêu
chân lí về nhân quyền và dân quyền, tạo cơ sở pháp
lí cho bản tuyên ngôn của dân tộc ta.
b. Cơ sở thực tiễn
* Tố cáo tội ác của giặc
Yêu cầu HS đọc lại "Thế mà...chính nghĩa".Tác dụng đoạn văn vừa đọc?
- Chất "keo" nối phần trên với phàn dưới, dự báo điều xảy ra ngược lại
+ Về chính trị:
Tuyệt đối không cho nhân dân ta tự do dân chủ; thi hành luật pháp dã man, chém giết người yêu nước, tắm.....
+ Về kinh tế:
Bóc lột tận xương tuỷ, cướp ruộng đất, hầm mỏ nguyên liệu, độc quyền in giấy bạc, đặt ra thuế vô lí
- Tội ác của thực dân Pháp:
Tác giả đã tố cáo tội ác gì của thực dân Pháp?
+ Về văn hoá:
Lập nhà tù nhiều hơn trường học; thi hành chính sách ngu dân, đầu độc bằng thuốc phiện, rượu cồn
- Nghệ thuật
Nhận xét cách kể tội thực dân Pháp của Bác? Tác dụng?
+ Điệp từ: chúng
+ Liệt kê: về chính trị, về kinh tế...
+ Câu văn giàu hình ảnh: tắm cuộc khởi nghĩa...
+ Từ ngữ: tuyệt đối, hẳn, thẳng tay chém giết, xương tuỷ...
+ Mỗi tội ác được diễn tả bằng một vài câu và tách riêng
=> Vạch trần tội ác dã man của thực dân Pháp: toàn diện, rành rọt. Khắc hoạ rõ bộ mặt quỷ sứ khát máu của quân cướp nước.
Lời văn linh hoạt, kết cấu câu song hành, trùng điệp,
lô gích, chặt chẽ nhưng đầy cảm xúc: vừa sôi sục
căm thù vừa cháy bỏng yêu thương, có sức tố cáo
mạnh mẽ: tội ác vô nhân đạo và tình cảnh thê thảm
của dân tộc.
* Bác bỏ luận điệu xảo trá của thực dân Pháp
Bác đã bác bỏ những luận điểm mà Pháp đưa ra như thế nào?
Kể công khai hoá
Kể công bảo hộ
Đông Dương là của Pháp
Nhân danh Đồng Minh
Kể tội ác dã man
5 năm bán nước ta 2 lần cho Nhật
Là thuộc địa của Nhật và giành lại được từ tay Nhật
Pháp phản bội Đồng Minh
- Sự thật là.....
Sau khi đưa ra những bằng chứng hùng hồn, tác giả nhấn mạnh điều gì?
Dùng điệp từ lặp cú pháp có tác dụng khẳng định, nhấn mạnh, lời văn chắc chắn có tác dụng lớn trong việc đánh vào nhận thức.
...tuyên bố thoát li hẳn quan hệ thực dân với Pháp, xoá
bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã kí...xoá bỏ mọi đặc
quyền của Pháp trên đất nước Việt Nam
c. Tuyên bố độc lập
Trong lời tuyên ngôn Bác đã đưa ra mấy ý?
Công bố nền độc lập + quyết tâm giữ vững nền độc lập.
Nhận xét về nghệ thuật, câu văn, giọng văn?
- Giàu tính nhạc, cân đối, nhịp nhàng; giọng văn khoẻ khoắn, mạnh mẽ.
III. Tổng kết
IV. Luyện tập
Học sinh đọc ghi nhớ
- Về nội dung tư tưởng tình cảm
- Về nghệ thuật
- Sức sống của tác phẩm