Tuần 2. Tuyên ngôn Độc lập

TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP
(HỒ Chí Minh)
-19.8.1945 Tổng khởi nghĩa cách mạng tháng Tám thành công.
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP
(HỒ Chí Minh)
I/ TÌM HIỂU CHUNG
1, Hoàn cảnh sáng tác
Dựa vào sách giáo khoa và hiểu biết của mình, em hãy nêu hoàn cảnh sáng tác của Tuyên ngôn Độc lập?
-Ngày 26/8/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh từ chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội
1, Hoàn cảnh sáng tác
1. Hoàn cảnh sáng tác (Tiếp)
Tại căn nhà số 48 phố Hàng Ngang
- Hà Nội,Người soạn thảo TNĐL.


Ngày 2 tháng 9 năm 1945 Tại quảng trường Ba Đình, trước hàng vạn đồng bào, Người đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước VN dân chủ cộng hoà.
1. Hoàn cảnh sáng tác (Tiếp)
BAÙC HOÀ ÑOÏC TNÑL
+ Ở miền Bắc: quân Tàu - Tưởng, tay sai của Mỹ chuẩn bị tiến vào nước ta.
+ Ở miền Nam: quân Pháp núp sau quân Anh chuẩn bị trở lại xâm lược Việt Nam. Pháp cho rằng Đông Dương là thuộc địa của Pháp. Nhật đầu hàng Đồng minh nên Pháp có quyền trở lại Đông Dương.
1. Hoàn cảnh sáng tác
2/ Giá trị của bản tuyên ngôn:
+ Giá trị lịch sử:
- Mở ra kỉ nguyên mới cho lịch sử dân tộc: độc lập, tự do, làm chủ.
- Kết quả của quá trình đấu tranh chống lại chế độ phong kiến, hơn 80 năm chống thực dân.
- Khẳng định đường lối cứu nước của CMVN là đúng đắn, là thắng lợi đầu tiên của CN Mác-Lê Nin ở các nước thuộc địa.

+ Giá trị văn học:
- Là áng văn chính luận xuất sắc, mẫu mực kết tinh quyền lợi cơ bản và nguyện vọng thiết tha của nhân dânVN giải phóng dân tộc, truyền thống yêu nước và nhân đạo
- La� sự kế thừa và phát triển của loại văn tuyên ngôn của dân tộc.
Bản tuyên ngôn Độc lập có những giá trị to lớn nào?

Chia làm 3 phần :

1, "Hỡi đồng bào ...chối cải được" :
Cơ sở pháp lý của bản tuyên ngôn.

2, "Thế mà... chế độ dân chủ cộng hòa"� :
Cơ sở thực tiễn của bản tuyên ngôn:
Lên án tội ác và bản chất trái nhân đạo và chính nghĩa của TDP; Khẳng định sức mạnh nội lực của CMVN.

3, Phần còn lại : "Bởi thế cho nên.. độc lập ấy"
Lời tuyên bố độc lập chính thức với thế giới và quyết tâm bảo vệ thành quả cách mạng của toàn thể dân tộc VN.

3. Bố cục :
Cho biết bố cục của bản Tuyên ngôn?









II. ĐỌC -KHÁM PHÁ VĂN BẢN :
1. cơ sở pháp lý của bản tuyên ngôn:
a, Cách lập luận

Em có nhận xét gì về cách lập luận của đoạn mở đầu bản tuyên ngôn?
1/cô sôû phaùp lyù cuûa baûn tuyeân ngoân:
a, Caùch laäp luaän
Nhaän xeùt
- Mở đầu bản “TNĐL”, HCM đã khẳng định quyền độc lập, tự do của dân tộc bằng chính những lời lẽ của tổ tiên người Pháp, người Mĩ đã ghi trong 2 bản “TNĐL” và “Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền”. Đây chính là nghệ thuật “lấy gậy ông đập lưng ông”. Cách lập luận như vậy vừa khéo léo, kiên quyết vöøa haøm chöùa ngieàu yù nghóa.
Vì sao nói cách mở dầu như thế vừa khéo léo, kiên quyết, vừa hàm chứa ngiều ý nghĩa?
II. ÑOÏC –KHAÙM PHAÙ VAÊN BAÛN :
1. cô sôû phaùp lyù cuûa baûn tuyeân ngoân:
a, Caùch laäp luaän
+ Khéo léo vì tỏ ra trân trọng những lời bất hủ của người Pháp, người Mĩ. (HCM gọi những bản tuyên ngôn ấy là “lời bất hủ”, “lẽ phải” thể hiện rõ thái độ trân trọng những tư tưởng lớn trong hai bản tuyên ngôn: độc lập tự do bình đẳng là thành tựu lớn của tư tưởng và là lí tưởng cao dẹp của nhân loại).
+ Kiên quyết vì nhắc nhở họ đừng phản bội tổ tiên mình, đừng có vấy bùn lên lá cờ nhân đạo của những cuộc CM vĩ đại của nước Pháp, nước Mĩ nếu chúng nhất định xâm lược VN.
Cách mở dầu như thế hàm chứa những ý nghĩa gì?
II. ÑOÏC –KHAÙM PHAÙ VAÊN BAÛN :
1. cô sôû phaùp lyù cuûa baûn tuyeân ngoân:
a, Caùch laäp luaän
=>ý nghĩa
- Bác khẳng định tính chân lý của Tuyên ngôn Mỹ, Pháp; khẳng định tính đúng đắn của dư luận thế giới trong việc thừa nhận cách mạng Mỹ, Pháp
- Cuộc CMT8 của ta giải quyết đồng thời nhiệm vụ của hai cuộc CM Pháp và Mỹ
- Thế giới đã công nhận hai bản tuyên ngôn đó thì phải công nhận bản TNĐL của ta.
- Vạch trần bản chất giả nhân, giả nghĩa, lừa bịp của bọn thực dân trong việc lợi dụng ngọn cờ nhân đạo, bác ái để xâm lược các dân tộc khác.









II. ĐỌC -KHÁM PHÁ VĂN BẢN :
1. cơ sở pháp lý của bản tuyên ngôn:
b, Ý nghĩa tư tưởng của ý kiến "suy rộng ra ."

Theo em, ý kiến "suy rộng ra của Bác có ý nghĩa như thế nào đối với các nước thuộc địa trên thế giới lúc bấy giờ?









II. ĐỌC -KHÁM PHÁ VĂN BẢN :
1. cơ sở pháp lý của bản tuyên ngôn:
b, Ý nghĩa tư tưởng của ý kiến "suy rộng ra ."

- Ý kiến “suy rộng ra…” từ bản “TNĐL” của nước Mĩ là một đóng góp đầy ý nghĩa của HCM đối với phong trào CM của mọi dân tộc trên thế giới. (Từ quyền con người suy rộng ra quyền độc lập, tự do của các dân tộc => tất cả các dân tộc đều có quyền quyết định lấy vận mệnh của mình.)
 Đây là phát sung lệnh khởi đầu cho bão táp CM ở các nước thuộc địa. -> Tö töôûng nhaân ñaïo mang taàm nhaân loaïi
“ Cống hiến nổi tiếng của cụ HCM là ở chỗ Người đã phát triển quyền lợi của con người thành quyền lợi của dân tộc. Như vậy, tất cả mọi dân tộc đều có quyền tự quyết lấy vận mệnh của mình”









II. ĐỌC -KHÁM PHÁ VĂN BẢN :
1. cơ sở pháp lý của bản tuyên ngôn:

Tóm lại :với cách viết vừa khéo léo, kiên quyết vừa vận dụng sáng tạo, Hồ Chí Minh đã khẳng định độc lập, tự do của dân tộc ta là"lẽ phải không ai chối cãi được"
Vậy ở đoạn mở đầu của bản Tuyên ngôn, Bác đã khẳng định được điều gì?
2/ cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân:
a. Toäi aùc , baûn chaát traùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa cuûa TDP:

- Chaát theùp trong laäp luaän, ñeå toá caùo, buoäc toäi, leân aùn toäi aùc taøy trôøi cuûa thöïc daân Phaùp.
-“ Theá maø …” gioïng ñieäu maïnh meõ, döùt khoaùt, noái 2 ñoaïn vaên coù noäi dung khoâng cuøng chieàu. “Ñoù laø leõ phaûi >< Theá maø”
- Ñöa yeáu toá thôøi gian leân ñaàu caâu:
“Theá maø hôn 80 naêm nay…” ->Ñoä daøi thôøi gian laøm neân beà daøy cuûa toäi aùc.
- Chuaån bò lieät keâ söï giaû doái vaø toäi aùc: “Lôïi duïng laù côø töï do, bình ñaúng, baùc aùi, ñeán cöôùp nöôùc ta, aùp böùc ñoàng baøo ta”.
=> Khaúng ñònh :“Haønh ñoäng cuûa chuùng traùi haún vôùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa”
Em có nhận xét gì về cách lập luận của Bác trong đoạn văn đầu " Thế mà .chính nghĩa" phần 2 của bản TNĐL ?

2 cơ sở thực tiễn của bản Tuyên ngôn
a/ Tội ác và bản chất trái nhân đạo và chính nghĩa của TDP
TDP rêu rao rằng chúng có công khai hoá, bảo hộ đối với Đông Dương.

Bản tuyên ngôn vạch trần bản chất trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa bằng hàng loạt những dẫn chứng về tội ác của chúng.
Pháp cho rằng chúng có công Nhân đạo, khai hoá, bảo hộ Theo em, Bác phản bác điều đó như thế nào?
2 cơ sở thực tiễn của bản Tuyên ngôn
a/ Tội ác và bản chất trái nhân đạo và chính nghĩa của TDP:
-Về chính trị:
+ Chúng không cho dân ta một chút tự do dân chủ nào
+ Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học.
+Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước.
+Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.
Bản Tuyên ngôn đã vạch trần những tội ác nào của TDP?
a-Về kinh tế, xã hội:
+Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn.
+Chúng bóc lột.
+Chúng cướp không ruộng đất, hầm mỏ.
+Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế.
+ Chúng không cho dân ta.
2 cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân:
a. Toäi aùc , baûn chaát traùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa cuûa TDP
=> Làm cho hai tri?u d?ng bào ta bị chết đói.
2 cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân:
a. Toäi aùc , baûn chaát traùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa cuûa TDP
Em coù nhaän xeùt gì veà gioïng vaên cuûa Baùc ôû phaàn naøy? Caùch söû duïng töø ngöõ coù gì ñoäc ñaùo ?

+Gioïng vaên caêm thuø, phaãn uaát. Caâu vaên ngaén goïn, ñoàng daïng nhau veà caáu truùc, tieáp noái nhau lieân tuïc, lieät keâ:
Chuùng/ haønh ñoäng.
CN / VN
+ Ñieäp töø “chuùng” ( 14 laàn), ñieäp ngöõ vaø baèng caùc chöùng cöù xaùc thöïc, ñanh theùp, huøng hoàn ñeå toá caùo toäi aùc cuûa TDP khieán chuùng khoâng theå choái caó ñöôïc.

2 cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân
: a. Toäi aùc , baûn chaát traùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa cuûa TDP
+TDP kể công bảo hộ Đông Dương.








+TDP tuyên bố Đông Dương là thuộc địa của chúng và chúng có quyền trở lại Đông Dương.

Bản TN chỉ rõ đó không phải là công mà là tội.
Vì:"Quỳ gối đầu hàng, mở cửa nước ta rước Nhật"; "trong năm năm chúng đã bán nước ta hai lần cho Nhật" .
-" hoặc là bỏ chạy, hoặc là đầu hàng"
=> Sự đớn hèn, tham sống sợ chết, vô liêm sỉ.

+TNĐL vạch rõ: "Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa"
2 cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân
: a. Toäi aùc , baûn chaát traùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa cuûa TDP
Bác đã vạch trần bản chất đê hèn, vô liêm sĩ của TDP như thế nào?
+Nếu TDP phản bội Đồng minh, hai lần bán rẻ Đông Dương cho Nhật


+ Nếu TDP đê hèn, tàn bạo, phản động
Thì dân tộc VN đại diện Đồng minh đã đứng lên chiến đấu chống phát xít Nhật

Thì nhân dân VN vẫn khoan hồng, nhân đạo: "Việt Minh đã giúp cho người Pháp chạy qua biên thuỳ, lại cứu người Pháp khỏi nhà giam Nhật, bảo vệ tính mạng và tài sản cho họ."
=>Một lần nữa hành động trái nhân đạo và chính nghĩa của TDP được nhấn mạnh.
2 cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân
: a. Toäi aùc , baûn chaát traùi nhaân ñaïo vaø chính nghóa cuûa TDP
2 cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân
b,Khaúng ñònh söùc maïnh noäi löïc cuûa caùch maïng Vieät Nam:
+ Em hãy cho biết giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của đoạn văn: "Sự thật là từ mùa thu năm 1940.Sự thật là dân ta đã lấy lại." ?
- Nhóm từ sự thật đặt ở đầu câu, sử dụng theo điệp từ ngữ -> Giọng điệu chắc nịch, mạnh mẽ.
- Sự thật là tiêu chuẩn cao nhất của chân lý, là biểu hiện chính xác nhất của đạo lý.
2 cô sôû thöïc tieãn cuûa baûn Tuyeân ngoân
b/Khaúng ñònh söùc maïnh noäi löïc cuûa caùch maïng Vieät Nam:
+ Em trình bày cảm nhận của mình về câu văn sau: " Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị" ?
-Ngắn gọn, rõ ý, hài hoà về ngữ âm, trong sáng về ngữ nghĩa.
-Tóm tắt tình thế chính trị, quân sự thảm hại của 3 kẻ thù.
+ Dân ta đã đánh đổ..để gây dựng nên.Dân ta lại đánh đổ. mà lập nên." lập luận như vậy có tác dụng gì ?
-Tăng cấp, mạnh mẽ. Khẳng định cuô�c cách mạng dân tộc, dân chủ của nhân dân. Là cơ sở thực tiễn của bản tuyên ngôn.

3/ Lời tuyên bố độc lập và quyết tâm bảo vệ thành quả cách mạng của toàn thể dân tộc Việt Nam:
+ Để tuyên bố độc lập, tư do của dân tộc, việc đầu tiên bản TNĐL đã tuyên bố vấn đề gì ? Các từ ngữ nào thể hiện nội dung tuyên bố đó ?
+ Tuyên bố cắt đứt những quan hệ với TDP : "Thoát ly hẳn", "xoá bỏ hết", "xoá bỏ tất cả".
=> Phủ nhận hoàn toàn ý đồ, dã tâm muốn quay trở lại của kẻ thù. Kiên quyết chống lại âm mưu của TDP.
Lý lẽ và giọng điệu sắc sảo, mạnh mẽ, dứt khoát vừa tranh thủ vừa ràng buộc phe Đồng minh và các lực lượng tiến bộ trên thế giới phải công nhận, phải đồng tình và ủng hộ: "Chúng tôi tin tưởng rằng.", "quyết không thể không công nhận."


3/ Lời tuyên bố độc lập và quyết tâm bảo vệ thành quả cách mạng của toàn thể dân tộc Việt Nam:
Em haõy cho bieát neùt ñoäc ñaùo cuûa ñoaïn vaên cuoái baøi TNÑL “Nöôùc VN coù quyeàn höôûng töï do vaø ñoäc laäp, vaø söï thaät ñaõ thaønh moät nöôùc töï do, ñoäc laäp. Toaøn theå daân toäc Vieät Nam quyeát ñem taát caû tinh thaàn vaø löïc löôïng, tính maïng vaø cuûa caûi ñeå giöõ vöõng quyeàn töï do, ñoäc laäp aáy.” ?
=> Khaúng ñònh treân caû phaùp lyù vaø thöïc teá.
+Phaùp lyù: “Coù quyeàn höôûng”
+Thöïc teá: “Söï thaät ñaõ thaønh”
Höôûng ñoäc laäp töï do khoâng chæ laø 1 caùi quyeàn phaûi coù, khoâng phaûi laø moät tö caùch caàn coù maø ñoù laø moät hieän thöïc.
Töø ÑL-TD laëp laïi ba laàn theå hieän ;söùc maïnh haøo huøng,quyeât taâm vuøng leân baûo veä thaønh quaû thieâng lieâng cuûa CM.
-Quyeát taâm;tính maïng, taì saûn ,tinh thaàn…
III, Tổng kết:
Bản tuyên ngôn độc lập là văn kiện lịch sử quan trọng
Là áng văn chính luận mẫu mực.
IV, Luyện tập
Câu hỏi trắc nghiệm:
Câu1:Mục đích mà bản TN đạt tới là: a,Khẳng định quyền độc lập của dân tộc
b,Bác bỏ lý lẽ xảo quyệt của bọn xâm lược trước dư luận thế giới
c,Tranh thủ sự đồng tình của dư luâ�n thế giới
d,Cả ba mục đích trên
Bài học đến đây đã hết.
Chúc các em học tốt