Tuần 2. Tự tình (bài II)

Trường Trung Học Dân Lập Bắc Mỹ
ĐỌC HIỂU TIỂU DẪN
1
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
2
GHI NHỚ
3
LUYỆN TẬP
4
HỒ XUÂN HƯƠNG
I. TÌM HIEÅU CHUNG
1. Tác giả:
Em hãy nêu vài
nét về tác giả ?
HỒ XUÂN HƯƠNG
Hồ Xuân Hương là một hiện tượng độc đáo của lịch sử văn học VN.
- Bà là nữ sĩ tài hoa , cuộc đời và tình duyên lại lận đận ngang trái.
Nổi bật trong sáng tác thơ Nôm Hồ Xuân Hương là tiếng nói thương cảm với người phụ nữ đồng thời khẳng định và đề cao vẻ đẹp và khát vọng của họ.
- Bà đựơc mệnh danh là ? Bà Chúa thơ Nôm?.

Hồ Xuân Hương (tranh sơn dầu của Đặng Quý Khoa)
1. Tác giả:
SGK / 18
2. Tác phẩm:
Em hãy cho biết xuất xứ của bài thơ
Các em hãy lắng nghe !
HỒ XUÂN HƯƠNG
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh ,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám ,
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con !
HỒ XUÂN HƯƠNG
I. TÌM HIEÅU CHUNG
1. Tác giả:
SGK / 18
2. Tác phẩm:
HỒ XUÂN HƯƠNG
Bài thơ được viết theo thể thơ nào ?
- Thể thơ: Thaát ngoân baùt cuù Ñöôøng luaät
Cảm nhận chung của em
về bài thơ như thế nào ?
Từ mạch cảm xúc trong bài, em
hãy chia bố cục của bài thơ ?
- Bố cục: 4 phần
Hai câu đề
BỐ CỤC
Nỗi niềm buồn tủi cô đơn của HXH trong đêm khuya thanh vắng
Hai câu thực
Tình cảnh hiện tại đầy
chua xót bẽ bàng.
Hai câu luận
Thái đô phản kháng
, phẫn uất.
Tâm trạng chán
chường buồn tủi
Hai câu kết
II. Đọc hiểu văn bản
Nỗi thương mình trong cảnh cô đơn lẽ mọn

Ý nghĩa biểu cảm của
từ ?trơ? và cách kết hợp cụm từ
? trơ cái hồn nhan??

Không gian vắng lặng khiến cho lòng người càng thêm rối bời suy nghĩ.
Thời gian
Không gian
Âm thanh
= > Gợi sự bẽ bàng cay đắng của phận má hồng nhưng cũng là một cách khẳng định sự thách thức đầy bản lĩnh của nhà thơ trước những phũ phàng, chua xót của thân phận buồn bã.
: đêm khuya
: vaéng laëng
: tieáng troáng

Tâm sự nhà thơ muốn gửi
gắm ở 2 câu thơ này là gì ?
Hình ảnh ?vầng trăng
khuyết? diễn tả điều gì?
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn
Nhà thơ mượn rượu để quên đi nỗi đau nhưng càng uống càng tỉnh.
- Vầng trăng đã sắp tàn ?bóng xế? nhưng vẫn ?chưa tròn? là hình ảnh ẩn dụ cho tuổi xuân sắp qua mà hạnh phúc vẫn chưa trọn vẹn.


Em có nhận xét
gì về nghệ thuật của 4 câu thơ đầu?
Sử dụng từ ngữ tinh tế ,biểu cảm
Dùng từ ngữ chỉ thời gian , không gian, âm thanh
Dùng phép đối lập làm tăng tính biểu cảm ?say?/ ? tỉnh?; ?khuyết?/ ?tròn?
2. Thaùi ñoä cuûa nhaø thô tröôùc söï thaät phuõ phaøng
Hình ảnh thiên nhiên được
tác giả thể hiện như thế nào?
Cách miêu tả đó gián tiếp miêu
tả thái độ gì của nhà thơ trước
số phận ?
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn
2. Thaùi ñoä cuûa nhaø thô tröôùc söï thaät phuõ phaøng
Xiên ngang mặt đất / rêu từng đám
Đâm toạc chân mây / đá mấy hòn
Xiên ngang
Đâm toạc
Động từ manh thể hiện sự
bướng bỉnh ngang ngạnh
Hai câu thơ tả cảnh thiên nhiên mang sức sống
mãnh liệt và cũng thể hiện cả nỗi niềm phẫn uất bị
dồn nén mang tính phản kháng của con người.
Đối
Đảo ngữ
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con !
Ngán ? chán ngán , ngán ngẩm
Xuân (1) ? Mùa xuân
Xuân (2) ? Tuổi trẻ
Mảnh tình san sẻ ?tí con con? ? nghệ thuật tăng cấp ? ít ỏi đến xót xa tội nghiệp
=> Tuổi thanh xuân của người phụ nữ cứ trôi theo thời gian mà hạnh phúc thì ít ỏi . Câu thơ thể hiện tâm trạng chung của những người phụ nữ mang thân đi làm vợ lẽ hoặc lấy chồng chung. Hạnh phúc dành cho họ vốn ít ỏi nay lại san sẻ càng trở nên chua chát đắng cay hơn .
Tự tình ( bài 1)
Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom
Oán hận trông ra khắp mọi chòm
Mõ thảm không khua mà cũng cốc
Chuông chùa không đánh cớ sao om ?
Trước nghe những tiếng thêm rền rĩ
Sau giận vì duyên để mõm mòm .
Tài tử văn nhân ai đó tá?
Thân này đâu đã chịu già tom !



Em thử nêu nhận xét về
sự giống và khác nhau giữa hai bài ?Tự Tình I? và bài ?Tự Tình II??
Giống nhau : tác giả bộc lộ tâm trạng buồn tủi
xót xa và phẫn uất trước duyên phận bẽ bàng.
Khác nhau : yếu tố phản kháng, thách đố duyên phận trong bài I mạnh mẽ hơn so với bài II
CÂU HỎI THẢO LUẬN
Cảm nhận chung của em như thế
nào về thân phận của những người
phụ nữ làm lẽ trong xã hội?
-Nội dung :Qua lời tự tình , bài thơ nói lên cả bi
kịch và khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương.Ý
nghĩa nhân văn thể hiện ở chỗ : Trong buồn tủi bẽ bàng
, người phụ nữ vẫn cố gắng vượt lên trên số phận
nhưng cuối cùng vẫn rơi vào bi kịch.
Nghệ thuật : Cách sử dụng từ ngữ giản dị mà
đặc sắc (trơ, Xiên, ngang , đâm toạc, con con?)
cùng với cách sử dụng hình ảnh biểu cảm
(trăng , rêu, đá?) thể hiện đựơc những cảm
nhận tinh tế tâm trạng.

DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ
- Học ghi nhớ
Chuẩn bị: Caâu caù muøa thu
( Nguyeãn Khuyeán)
Xin chân thành cảm ơn sự có mặt Của quý thầy cô.