Tuần 2. Tự tình (bài II)

TỰ TÌNH


(HỒ XUÂN HƯƠNG)
Phong cách thơ: độc đáo, đa dạng
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
1. Tác giả:
Hồ Xuân Hương
Thanh tục lỡm đời
Trữ tình thống thiết
a. Xuất xứ:
Tự tình II, trong chùm thơ "Tự tình"(3 bài)
b. Thể loại:
Đường luật thất ngôn bát cú.
c. Chủ đề:
Nỗi buồn bã, cô đơn của Hồ Xuân Hương trước cuộc đời.


2. Bài thơ "Tự tình":

Thời gian:
Đêm khuya
Trống canh: văng vẳng - dồn
Con người: Trơ cái hồng nhan với nước non
? Đảo ngữ,
? Sự trơ trọi, lẻ loi, chua xót, bẽ bàng của con người trước không gian bao la, rộng lớn.
II. PHÂN TÍCH:
1. Hai câu đề:
? Thời gian trôi nhanh, dồn dập
dùng từ độc đáo.
Âm thanh:


Chén rượu hương đưa say lại tỉnh.
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn
Chén rượu
Hương đưa
Say lại tỉnh
Vầng trăng
Bóng xế
Khuyết - chưa tròn
? Mượn rượu giải sầu nhưng sầu vẫn không vơi được vì "say lại tỉnh", càng tỉnh lại càng buồn, càng chua xót cho thực tại.
? Dở dang, muộn màng, không trọn vẹn.
2. Hai câu thực:
? Cả rượu và trăng đều không thể giúp Xuân Hương vơi được nỗi đau thân phận, nhưng nó vẫn phấp phỏng một niềm hi vọng: rồi đây trăng cũng"sẽ tròn".
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn.
3. Hai câu luận:
Rêu:
Xiên ngang mặt đất
Đá:
Đâm toạc chân mây
đối.
? Cảnh thiên nhiên sinh động, đầy sức sống.
? Sức phản kháng mãnh liệt của Hồ Xuân Hương.
Đảo ngữ,
động từ mạnh,

Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình
san sẻ
tí
con con.
4. Hai câu kết:
Ngán
Xuân đi
Xuân
Mảnh tình
San sẻ
Tí - con con
lại:
lại:
Dùng từ độc đáo.
lặp lại
trở lại
? Ngán ngẩm, chán chường khi mùa xuân trở lại mang theo tuổi xuân ra đi.
Tăng tiến
? Buồn tủi trước sự thật chua chát: tình yêu ít ỏi cũng bị san sẻ.
III. TỔNG KẾT:
1. NGHỆ THUẬT:
- Sử dụng từ ngữ độc đáo; Vận dụng nhiều biện pháp tu từ.
- Bút pháp trữ tình vừa sâu lắng, vừa mãnh liệt.
2. NỘI DUNG:
Nỗi đau thầm kín của nữ sĩ trước cảnh ngộ và thân phận của mình.
Tự tình I
Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom.
Oán hận trông ra khắp mọi chòm
Mõ thảm không khua mà cũng cốc
Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om?
Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ
Sau giận vì duyên để mõm mòm
Tài tử văn nhân ai đó tá?
Thân này đâu đã chịu già tom.
Chiếc bách buồn về phận nổi nênh
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh
Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến,
Dong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh
Ấy ai thăm ván cam lòng vậy,
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh.
Tự tình III
BÀI HỌC HÔM NAY ĐẾN ĐÂY LÀ HẾT. KÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ. KÍNH CHÚC CÁC THẦY CÔ SỨC KHOẺ, HẠNH PHÚC!