Tuần 2. Tự tình (bài II)

Nhóm văn trường THPT Tháng 10
kính chào các thầy cô giáo!

Tự Tình II
(Hồ Xuân Hương)
Giúp Học Sinh:
Cảm nhận được tâm trạng và khát vọng của
Hồ Xuân Hương
Thấy được tài năng nghệ thuật thơ Nôm của
Hồ Xuân Hương
Mục tiêu bài học
t
I, Đọc hiểu tiểu dẫn
I, Tác giả
*Cuộc đời
- Hồ Xuân Hương(?-?)
- Quê ở Quỳnh Lưu-Nghệ An, sống chủ yếu ở kinh thành Thăng Long.
Cuộc đời, tình duyên có nhiều éo le, ngang trái.
*Sự ngiệp thơ văn
Sáng tác cả chữ Hán và chữ Nôm
Nội dung: Khẳng định đề cao vẻ đẹp và khát vọng của người phụ nữ
Nghệ thuật: Trào phúng mà trữ tình, đậm đà chất VHDG.->Bà chúa thơ Nôm
t
I, Đọc hiểu tiểu dẫn
2, Tác phẩm
Tự Tình II
Xuất xứ:
- N�m trong chùm thơ
"Tự tình"(3 bài)

b. Thể loại:
Đường luật thất ngôn bát cú.

c. Chủ đề:
Nỗi buồn bã, cô đơn của
Hồ Xuân Hương trước cuộc đời.







II, Đọc hiểu văn bản
1,Đọc và chia bố cục
a, Đọc

Tự Tình
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!
II, Đọc hiểu văn bản
b, Chia bố cục:
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn
Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!

Thân phận nữ sĩ
Tâm trạng, thái độ của nữ sỹ trước thân phận mình trước thân phận
4 câu đầu
4 câu sau
2 phần
II, Đọc hiểu văn bản
2, Tìm hiểu văn bản

a,4 Câu đầu
Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.
Nỗi niềm của nhân vật trữ tình được gợi lên trong khung cảnh như thế nào?
-Không gian
vắng lặng
-Thời gian: Đêm khuya
-Hoàn cảnh: Một mình
Thời gian, kh«ng gian đặc biệt để con người đối diện với lòng mình, sống thật với mình nhất.
Rộng lớn

Hiệu quả của tiếng trống cầm canh?
Tiếng trống cầm canh
Tăng vắng
lặng của
không gian
Thể hiện
bước đi
của tuổi trẻ
Thể hiện bước đi
của thời gian
Sự rối bời của tâm trạng
Thảo luận nhóm
Nhóm 1
Văng vẳng, dồn

? Nhận xét giá trị biểu cảm của các từ:
Nhóm 2
Trơ,Cái hồng nhan
Nhóm 3
Say lại tỉnh
Sự trôi chảy của thời gian
rẻ rúng,
mỉa mai
Sự quẩn quanh,
luân hồi
Văng vẳng,
dồn
Rối bời

trơ
Say lại tỉnh
Buồn tủi, cay đắng
chua xót,
bẽ bàng,
Trơ trọi,
lẻ loi
cái hồng nhan
-Nghệ thuật đối:
Cái hồng nhan >< Nước non
Say >< tỉnh
Khuyết >< tròn
->Thể hiện nỗi xót xa càng thấm thía, càng ngẫm càng đau

Trơ/ cái hồng nhan/ với nước non
->Nhấn mạnh sự bẽ bàng

-Kết hợp từ :
Từ trơ kết hợp với nước non
->Bền gan thách thức
- Cách ngắt nhịp: 1/3/2

Mối tương quan giữa hình tượng trăng sắp tàn (bóng xế) mà vẫn khuyết chưa tròn với thân phận nữ sỹ
-> Sự dụỷ dang, muoọn maứng. Tu?i xuõn dó trụi qua m� nhõn duyờn khụng tr?n v?n. Thể hiện sâu sắc sự éo le của thân phận.

*Tiểu kết:
4 câu đầu bộc lộ tâm trạng buồn tủi, xót xa trước sự bẽ bàng của duyên phận.

Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!
a,4 Câu sau
-Hình ảnh thiên nhiên:

Reõu: Xieõn ngang maởt ủaỏt

ẹaự: ẹaõm toaùc chaõn maõy
Đảo ngữ,
động từ mạnh,
đối.
? Cảnh thiên nhiên sinh động, đầy sức sống.
? Sức phản kháng mãnh liệt của Hồ Xuân Hương.
Tâm trạng:

Xu©n ®i
L¹i: LÆp l¹i
Xu©n
L¹i: Trë l¹i
Dùng từ độc đáo
Ngán ngẩm, chán chường khi mùa xuân trở lại
mang theo tuổi xuân ra đi.

-Mảnh t�nh-san sỴ-t� -con con-> NghƯ thu�t t�ng ti�n
? Buồn tủi trước sự thật chua chát: tình yêu ít ỏi cũng bị san sẻ.
-Ngán

*Tiểu kết: 4 câu sau bộc lộ tâm trạng và thái độ vừa đau buồn phẫn uất vừa thách thức duyên phận, gắng gượng vươn lên nhưng vẫn rơi vào bi kịch.

III,Tổng kết
1, Nội dung:
-Qua lời tự tình, bài thơ nói lên bi kịch và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương
2, Nghệ thuật
-Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc, hình ảnh giầu sức gợi cảm để diễn tả các biểu hiện phong phú, tinh tế của tâm trạng.
III,Bài Tập củng cố
-Suy nghĩ của em về thân phận và tâm trạng của người phụ nữ trong XH phong kiến qua bài thơ Tự Tình II của Hồ Xuân Hương?.
Sơ đồ mạch tâm trạng
Cô đơn
Chua xót
Phẫn uất
Phản kháng
Xót xa ,cam chịu
Khát vọng sống mãnh liệt
Gắng gượng vươn lên
Bi kịch
? Tư tưởng nhân văn sâu sắc
Kính chúc các thầy cô giáo, luôn mạnh khoẻ, hạnh phúc!