Tuần 2. Câu cá mùa thu (Thu điếu)

Trường THPT phạm hồng thái
Ngữ văn - Lớp 11
Nguyễn Khuyến
Xem đoạn phim tư liệu
Về Nguyễn Khuyến
Lác đác rừng phong hạt móc sa
Ngàn non hiu hắt, khí thu loà
(Cảm xúc mùa thu - Đỗ Phủ )
Thơ thu cổ điển
Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san
?Sân ngô cành biếc đã chen lá vàng.
(Truyện Kiều ? Nguyễn Du )
I- Tìm hiểu chung:


Nguyễn khuyến
II- Đọc - hiểu bài thơ :
1- Đọc: Trầm lắng, nhẹ sâu
2- Tìm hiểu: nhiều cách
Theo bố cục: đề, thực, luận, kết
Theo đề tài: mùa thu, câu cá
Theo chủ đề: Cảnh thu, tình thu

Theo chủ đề: Cảnh thu, tình thu

a/ Bức tranh thiên nhiên mùa thu
*Ao thu: lạnh lẽo, trong veo
*Thuyền câu: một chiếc, bé tẻo teo
*Sóng biếc: hơi gợn tí
Lá vàng: khẽ đưa vèo
*Trời thu: xanh ngắt
Ngõ trúc: quanh co
*Tiếng cá: động chân bèo

->Hình ảnh dân dã, thân thuộc.
->Đường nét nhỏ bé, gợi cảm.

->Màu sắc: thanh nhã, hài hoà.
->Chuyển động: nhẹ nhàng, khẽ khàng.

->Âm thanh: mơ hồ, sâu lắng.
Tiểu kết: + Vẻ đẹp bức tranh thu điển hình cho nông thôn đồng bằng Bắc Bộ: thanh tĩnh, hài hoà, gần gũi.
+ Nghệ thuật tả cảnh: vừa cổ điển, vừa chân thực.
b/ Nỗi niềm tâm sự thi nhân:
*Tâm sự gửi gắm gián tiếp qua bức tranh mùa thu:
- Cảnh thu đẹp, bình dị, gần gũi.
- Cảnh thu buồn, hắt hiu, quạnh vắng.
*Nỗi niềm bộc lộ trực tiếp qua dáng ngồi câu cá:
Tư thế người ngồi câu:
?Tựa gối buông cần??
Âm thanh cá đớp động:
?Cá đâu đớp động??
-> Tình yêu thiên nhiên, tình cảm gắn bó với làng quê.
-> Tâm hồn thanh cao, khát vọng sống trong sạch.
-> Nỗi u hoài man mác, sâu lắng.


-> Tâm trạng cô đơn.
-> Nỗi suy tư thời thế.
Tiểu kết: + Vẻ đẹp tâm hồn của một nhà thơ yêu nước . +Bút pháp tả cảnh ngụ tình.
Tổng kết
Nguyễn Khuyến
Bài thơ

Nội dung :
Nguyễn Khuyến
Tình yêu thiên nhiên , gắn bó với quê hương.
Tâm hồn thanh cao, khát vọng sống trong sạch.
Tâm trạng u hoài, nỗi đau thời thế.
Bài thơ
Bức tranh mùa thu vùng đồng bằng Bắc bộ đẹp, thanh tĩnh, sâu lắng ?
III Tổng kết:
Đáp án nào sau đây đúng nhất khi nhận xét về nghệ thuật bài thơ ?Thu điếu ? của Nguyễn Khuyến?
a. Hoàn toàn mang màu sắc cổ điển.
b. Hoàn toàn cách tân hiện đại.
c. Vừa mang màu sắc cổ điển, vừa có sự cách tân đổi mới theo hướng dân tộc hoá.
Bài thơ mang đậm màu sắc cổ điển: đề tài, thể thơ, bút pháp tả cảnh ngụ tình, lấy động tả tĩnh...
Nhưng tác phẩm có sự cách tân đổi mới theo hướng dân tộc hoá : miêu tả chân thực, hình ảnh gần gũi với làng quê , ngôn ngữ thuần Nôm, từ láy gợi cảm, gieo vần ?eo? tài tình ?.
? Nghệ thuật:
Bài 1 : Bài thơ ?Thu điếu? cho thấy phong cách thơ Nguyễn Khuyến như thế nào ?
a. Dữ dội, sắc nhọn, chua cay.
c. Giản dị mà tinh tế, tự nhiên mà sâu lắng, xứng đáng là nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam.
b. Trào lộng, nhẹ nhàng hóm hỉnh mà thâm thuý ý nhị.
IV. Luyện tập:
Xin mời các em đến với trò chơi
Đoán ô chữ văn học!
1
?
2
3
4
5
6
7
Ngâm thơ Nguyễn Khuyến