Tuần 2. Câu cá mùa thu (Thu điếu)

CÂU CÁ MÙA THU
Nguyễn Khuyến
Lác đác rừng phong hạt móc sa
Ngàn non hiu hắt, khí thu loà
(Cảm xúc mùa thu - Đỗ Phủ )
Thơ thu cổ điển
..Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san

…Sân ngô cành biếc đã chen lá vàng.
(Truyện Kiều – Nguyễn Du )
I- Tìm hiểu chung:

NGUYỄN KHUYẾN
NGUYỄN KHUYẾN (1835 - 1909
1.Tác giả: SGK
2. Đề tài: Mùa thu
- Đề tài rất quen thuộc, khơi gợi nguồn cảm hứng sáng tạo cho các thi sĩ.
- Nguyễn Khuyến có 3 bài thơ Thu: Thu điếu, Thu ẩm, Thu vịnh.
 Mùa thu ở nông thôn.
II-Đọc hiểu văn bản
1.Cảnh thu:
a. Điểm nhìn cảnh thu:
- Nhìn gần, gần ra xa hơn, lên cao, trở về gần, điểm xuất phát
- Từ một chiếc thuyền câu nhỏ, một khung cảnh hẹp  cái nhìn bao quát về cảnh thu.
b/ Bức tranh thiên nhiên mùa thu
*Ao thu: lạnh lẽo, trong veo
*Thuyền câu: mộtchiếc, bé tẻo teo
*Sóng biếc: hơi gợn tí
Lá vàng: khẽ đưa vèo
*Trời thu: xanh ngắt
Ngõ trúc: quanh co
*Tiếng cá: động chân bèo

Hình ảnh dân dã, thân thuộc.
Đường nét nhỏ bé, gợi cảm.

Màu sắc: thanh nhã, hài hoà.
Chuyển động: nhẹ nhàng, khẽ lay động.
Âm thanh: mơ hồ, sâu lắng.
Tiểu kết: + Vẻ đẹp bức tranh thu điển hình cho nông thôn đồng bằng Bắc Bộ: thanh tĩnh, hài hoà, gần gũi.
+ Nghệ thuật tả cảnh: vừa cổ điển, vừa chân thực.
c.Bức tranh mùa thu câu cá:
- Màu sắc: vàng của lá, trong veo, xanh biếc của nước, xanh ngắt của bầu trời
- Đường nét và sự chuyển động: sóng gợn, mây lơ lửng, ngõ trúc quanh co, lá vàng khẽ đưa vèo,…
- Âm thanh: cá, lá vàng rơi
- Hình ảnh: ao thu nhỏ trong vắt, chiếc thuyền câu nhỏ, dáng người  thu hẹp
 Hình ảnh mùa thu ở nông thôn Việt Nam
2/ Nỗi niềm tâm sự thi nhân:
*Tâm sự gửi gắm gián tiếp qua bức tranh mùa thu:
- Cảnh thu đẹp, bình dị, gần gũi.
- Cảnh thu buồn, hắt hiu, quạnh vắng.
*Nỗi niềm bộc lộ trực tiếp qua dáng ngồi câu cá:
Tư thế người ngồi câu:
“Tựa gối buông cần…”
Âm thanh cá đớp động:
“Cá đâu đớp động…”
Tình yêu thiên nhiên, tình cảm gắn bó với làng quê.
Tâm hồn thanh cao, khát vọng sống trong sạch.
Nỗi u hoài man mác, sâu lắng.


Tâm trạng cô đơn.
Nỗi suy tư thời thế.
Tiểu kết + Vẻ đẹp tâm hồn của một nhà thơ yêu nước . + Bút pháp tả cảnh ngụ tình.
Tổng kết
Nguyễn Khuyến
Bài thơ

Nội dung :
Nguyễn Khuyến
Tình yêu thiên nhiên , gắn bó với quê hương.
Tâm hồn thanh cao, khát vọng sống trong sạch.
Tâm trạng u hoài, nỗi đau thời thế.
Bài thơ
Bức tranh mùa thu vùng đồng bằng Bắc bộ đẹp, thanh tĩnh, sâu lắng …
III Tổng kết:
Bài thơ mang đậm màu sắc cổ điển: đề tài, thể thơ, bút pháp tả cảnh ngụ tình, lấy động tả tĩnh...
Nhưng tác phẩm có sự cách tân đổi mới theo hướng dân tộc hoá: miêu tả chân thực, hình ảnh gần gũi với làng quê, ngôn ngữ thuần Nôm, từ láy gợi cảm, gieo vần “eo” tài tình ….
? Nghệ thuật: