Tuần 19. Vợ chồng A Phủ

I-Tiểu dẫn
1-Tác giả
2-Tác phẩm
II-Tìm hiểu văn bản
1-Nhân vật Mị
2-Nhân vật A Phủ
3-Mị cùng A phủ trốn khỏi Hồng Ngài
4-Thế lực thống trị miền núi
5-Giá trị nhân đạo và nghệ thuật
III-Ghi nhớ (SGK)
I-Tiểu dẫn
1)Tác giả
-T�n th?t : Nguy?n Sen ( 10/08/1920).
-Qu� qu�n : Nghia Dơ- T? Li�m - ph? Hồi D?c -t?nh H� Dơng.
-Tơ Hồi gia nh?p H?i van hố c?u qu?c t? nam 1943
-L� nh� van n?i ti?ng t? tru?c CM v� sau CM.
- S�ng t�c nhi?u th? lo?i : t? truy?n ng?n, truy?n d�i, h?i kí -> k?ch phim..
-T�c ph?m chính :
+ Tru?c CM :D? M�n phi�u luu kí(1941), O chu?t (1942), Nh� ngh�o (1944).
+ Sau CM: Truy?n T�y B?c (1953),Mi?n T�y(1967), C�t b?i ch�n ai (1992).
2-Tác phẩm
a. Xu?t x?.
- In trong t?p "Truy?n T�y B?c" vi?t nam 1953
- "Truy?n T�y B?c" d� du?c t?ng gi?i nh?t, gi?i thu?ng c?a H?i van ngh? Vi?t Nam 1954-1955.

b. K?t c?u c?a t�c ph?m.
- G?m hai ph?n:
+ P1: M? v� A Ph? ? H?ng Ng�i- trong nh� th?ng lí P� Tra.
+ P2 : M? v� A Ph? sang Phi?ng Sa- n�n v? n�n ch?ng, g?p g? c�ch m?ng v� tr? th�nh du kích.
- P1 g?m ba �: * K? v? M? v� c?nh s?ng bi d�t c?a M? trong nh� th?ng lí P� Tra .
* K? v? A Ph? ( c?nh A Ph? d�nh A S? v� cu?c x? ki?n trong nh� th?ng lí ).
* K? vi?c A Ph? b? trĩi s?p ch?t v� M? c?u A Ph?, hai ngu?i tr?n kh?i H?ng Ng�i.

c. Ch? d?.
Nĩi l�n s? th?ng kh? c?a ngu?i M�o ? T�y B?c du?i �ch th?ng tr? d� man c?a b?n ch�a d?t v� s? v�ng d?y c?a ngu?i d�n d? gi�nh l?y t? do, h?nh ph�c v� tham gia kh�ng chi?n gi?i phĩng qu� huong.
II-Tìm hiểu văn bản
Nhân vật Mị
M? - Tru?c khi l�m d�u nh� Th?ng lí P� Tra.
- M? hi?n ra khơng h? xa l?, d?p ngu?i, d?p n?t nhu bao cơ g�i trong van h?c truy?n th?ng. M? l� ngu?i gi�u tình c?m thu?ng kí th�c t�m h?n mình v�o ti?ng s�o "u?n chi?c l� tr�n mơi.", M? d� t?ng y�u v� du?c y�u "ngu?i y�u M? thu?ng deo nh?n ? ngĩn tay ?y..". Cu?c s?ng c?a cơ dang h?a h?n nhi?u h?nh ph�c.
- Gi?ng nhu nh?ng ki?p h?ng nhan b?c m?nh kh�c, vì mĩn n? truy?n ki?p c?a cha m? d? l?i v� l?i d?ng t?c cu?p d�u, gia dình nh� Th?ng lí d� b?t M? v? l�m con d�u g?t n? b?t d?u t? d�y ki?p s?ng t?i nh?c c?a M? b?t d?u
b. Mị - Thời kì làm dâu nhà thống lý Pá tra
-Nh� ngh�o -> M? tr? th�nh n?n nh?n c?a mĩn n? truy?n ki?p "con d�u g?t n?" .
-Danh nghia l� con d�u th?c ch?t l� con ?.
+ B? bĩc l?t s?c lao d?ng.
+ B? giam h�m v? tinh th?n ( h? t?c).
+ B? A S? d?i s? t�n nh?n.
-> M? l� n?n nh�n c?a cu?ng quy?n, th?n quy?n-> s? ph?n cay d?ng t?i nh?c c?a ngu?i ph? n? nơng d�n mi?n n�i du?i �ch th?c d�n phong ki?n.
* Tính cách thứ nhất:
Cam chịu ,nhẫn nhục,buông xuôi, bất lực trước số phận .
-Chân dung dáng vẻ bề ngoài: “ mặt buồn rười rượi” , “ lùi lũi như con rua nuôi trong xó cửa” , “ cúi mặt”.
-Vô cảm ,vô thức: “ Tưởng mình cũng là con trâu con ngựa”.
+ Lúc nào cũng nhơ đi nhớ lại những việc giống nhau-> Mỵ chỉ nhớ đến những công việ, mất hết ý niệm về thời gian và không gian.
-Quen lì với cái khổ: Mất cả sức sống ,làm bạn với những vật vô tri vô giác ( tảng đá, trâu ngựa,ngọn lửa..)
=> Buông xuôi chán sống.
* Tính cách thứ hai: Tinh thần phản kháng ( sức sống tiềm tàng).
-Ý định tử tự -> Phản ứng : không chấp nhận hoàn cảnh sống thực tại.
-Khi mùa xuân đến: Sự trỗi dậy mãnh liệt của lòng ham sống và khát vọng hạnh phúc :
+Tiếng sáo rủ bạn đi chơi -> Mị tha thiết bổi hổi -> nhẩm hát theo. Tiếng sáo đầu núi ,gọi bạn đầu làng, bay lơ lửng ngoài đường –gọi bạn yêu, Rập rờn trong đầu Mị => Đưa Mị với nỗi khát khao sống ,khát khao được yêu đương.
+ Hơi rượu –uống ừng ực từng bát-> say lịm cả người : cái say ùa về làm quên thực tại ,nhớ về quá khứ : “ Mị vẫn là một con người” -> Ý thức về thân phận : “ Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này Mị sẽ ăn cho chết ngay” -> Khao khát sống đang trỗi dậy.
+ Hành động : Quấn lại tóc ,với tay lấy váy hoa,-> hành động như một kẻ mộng du => sức ám ảnh của tuổi xuân đã chiếm hết tâm hồn Mỵ.
+ Khi bị A Sử trói :không biết mình bị trói,vẫn nghe tiếng sáo ,vùng bước đi-> Mị vẫn trong cơn mộng du.
Mị cựa người xem mình còn sống hay đã chết-> sợ chết-> khao khát sống.
 Như vậy những đêm tình mùa xuân của quê hương bản mường, bè bạn là những tác nhân ,mạnh mẽ ,hồi sinh sự sống cho Mị .Nó đánh thức ở trong tâm hồn của một con người buông xuôi,cam chịu …trỗi dậy một sức sống mãnh liệt .

2) Nhân vật A phủ
a.Qu� kh? t? do c?a A Ph?.
- L� m?t ch�ng trai kho? m?nh, lao d?ng gi?i, th?o cơng vi?c, c?n c�, ch?u khĩ, gan d?, cĩ b?n linh.
- Con g�i trong l�ng nhi?u ngu?i m�, nh�ung "khơng cĩ ru?ng khơng cĩ b?c khơng l?y du?c v?".
b. Cu?c s?ng nơ l? c?a A Ph? trong nh� th?ng lí .
- Chính vì gan d? m� A Ph? d�m d�nh A S?- con nh� quan, anh b? b?t v� b? ph?t v?.
- A Ph? d� tr? th�nh ngu?i ? n?, l�m nơ l?, quanh nam A Ph? m?t mình rong ru?i ngồi r?ng l�m nuong, r?y, chan bị, ng?a, b?y nhím, h?.
- Tai ho? d?n v?i A Ph?: do m?i m� b?y nhím, do v?n ch�a h?t lịng ham s?ng phĩng khống, h?n nhi�n - A Ph? l? d? h? dĩi v? m?t m?t con bị. Vì th? anh b? P� Tra trĩi d?ng v�o ch�n c?t.
3) Mị cứu A Phủ cả hai trốn khỏi Hồng Ngài
M? v� A Ph? d?u l� n?n nh�n c?a gia dình th?ng lí P� Tra (M? l� con d�u g?t n?, A Ph? l� ngu?i ? n?).
* S? g?p g? gi?a hai ngu?i.
- A Ph? b? trĩi d?ng nhi?u d�m ? ngồi tr?i, nh?ng d�m tru?c M? v?n th?n nhi�n nhu khơng. Cu?c d?i M? nhu� t?t d?n trong d�m t?i. M? khơng cịn ni?m vui n�o ngồi vi?c d�m d�m ra s�?i l?a ngồi b?p. Ng?n l?a nh�u ngu?i b?n duy nh?t dem l?i cho M? ch�t ni?m vui.
- Cung nhu nh?ng d�m tru?c, d�m nay M? cung ra s?i l?a; nhung M? d� d?i thay. M? nhìn th?y A Ph? khĩc "m?t dịng . x�m den", dịng nu?c m?t dau d?n, dịng nu?c m?t c?a s? tuy?t v?ng. Dịng nu?c m?t d� dua M? ra kh?i c�i vơ c?m, khi?n M? ra kh?i c�i qu�n d? tr? v? c�i nh?. M? nh? ra mình, xĩt cho mình. T? xĩt thuong cho mình, M? m?i xĩt thuong cho A Ph?- ngu?i c�ng c?nh ng?.


* Mị cứu A Phủ, giải thoát luôn cuộc đời mình.
- Chuyển ý nghĩ từ mình sang A Phủ. Mị không nghĩ đến sự giải thoát cho bản thân mà nghĩ đến cho A Phủ. A Phủ ở vào cảng ngộ khác, không bị ràng buộc và có lẽ nào lại phải chết ở nhà này.
+ Mị nghĩ đến việc A Phủ chạy trốn và hậu quả của việc làm này …..
- Nhưng tình thương cứ lớn dần, không thể ngồi nhìn A Phủ chết, cơ sở tâm lí ấy đã thúc đẩy Mị hành động: cô đã mạnh dạn cầm dao cắt dây cởi trói cho A Phủ.
- Và sau đó cơn hoảng hốt tưởng đã biến từ nãy, đột nhiên ập lại và Mị vùng chạy theo A Phủ, chấm dứt những ngày sống ở Hồng Ngài.

Việc Mị giải thoát cho A Phủ và chạy theo A Phủ ở đây có sự thúc bách của tình cảm, nhưng cũng có sự thúc bách của hoàn cảnh. Mị biết ở đây thì chết, muốn sống chỉ có con đường duy nhất là chạy cùng A Phủ. Như vậy tình thương đã giúp Mị cứu được A Phủ, lòng thương mình đã giúp cô giải thoát được chính bản thân mình, điều mà trước đây Mị cha bao giờ nghĩ đến. Sự giải thoát của Mị và A Phủ nói lên sức sống mạnh mẽ, quyết liệt không có gì có thể làm mai một của người dân để dành lại cuộc sống tự do.

4) Thế lực thống trị miền núi
a. P� tra v� A s?:
-d?i di?n cho b?n cu?ng h�o �c b� ? T�y b?c k?t th�n v?i b?n th?c d�n d? bĩc l?t nh�n d�n.
+ Cho vay n?ng l�i tr?ng tr?n.
+D�nh d?p b?t ngu?i vơ l�.
b. C�ch s? ki?n:
-H�t thu?c phi?n.
-d�nh d?p ngu?i vơ t?i.
-an u?ng .
-Cho vay nhung khơng dua ti?n.
-L?i d?ng m� tín d? m� ho?c ngu?i d�n
=> V?a kì l? v?a man r?.
5-Giá trị nhân đạo và nghệ thuật
a. Gi� tr? nh�n d?o
- Th? hi?n s? d?ng c?m d?i v?i nh?ng con ngu?i b? �p b?c, tr� d?p. Ơng d� d?ng v? phía h? d? t? c�o t?i �c c?a giai c?p th?ng tr?.
- Tơ Hồi th? hi?n ni?m tin v�o b?n ch?t t?t d?p (M?), lịng v? tha , ni?m kh�t khao h?nh ph�c , s?c m?nh ph?n kh�ng c?a nh�n v?t, nh?ng n�t d?p khơng th? b? v�i d?p.
- Lịng nh�n d?o m?i c?a TH ? ch? ơng d� ch? ra du?c con du?ng gi?i thốt cho nh?ng nh�n v?t c?a mình ( so s�nh v?i ch? D?u)
b. Gi� tr? ngh? thu?t:
- Nh� van d� kh?c ho? nh�n v?t h?t s?c sinh d?ng, t�m lí, tính c�ch di?n bi?n t�m lí h?p logic r?t th?t, r?t s?ng, nh?t l� nh�n v?t M?
-Ngơn ng? gi�u ch?t tho, d?m phong v? mi?n n�i, ph� h?p v?i con ngu?i, c?nh v?t T�y B?c nhu do?n mi�u t? nh?ng d�m tình m�a xu�n nh?t l� hình ?nh ti?ng s�o.
- B? c?c t�c ph?m h?p d�n b?i c�c tình hu?ng ch?t ch? h?p lí.