Tuần 19. Vợ chồng A Phủ

I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả Tô Hoài
- Tô Hoài (1920), tên khai sinh là
Nguyễn Sen.
- Quê ở thị trấn Kim Bài, huyện
Thanh Oai, tỉnh Hà Tây (nay thuộc
Hà Nội).
- Ông có một tuổi thơ và thời trai
trẻ vất vả.
- Năm 1943, ông gia nhập HộiVăn
hoá cứu quốc, trong kháng chiến
chống Pháp, ông làm báo và hoạt
động văn nghệ ở Việt Bắc.
- ¤ng ®· ®Ó l¹i mét sù nghiÖp v¨n häc to lín víi c¸c thÓ lo¹i: truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, kÝ, tù truyÖn, tiÓu luËn vµ kinh nghiÖm s¸ng t¸c.
- C¸c s¸ng t¸c cña t« Hoµi thiªn vÒ diÔn t¶ nh÷ng sù thËt cña ®êi th­êng.
- ¤ng cã vèn hiÓu biÕt phong phó vµ s©u s¾c vÒ phong tôc, tËp qu¸n cña nhiÒu vïng kh¸c nhau trªn ®Êt n­íc ta.
- T¸c phÈm cña «ng lu«n hÊp dÉn ng­êi ®äc bëi lèi trÇn thuËt hãm hØnh, sinh ®éng cña ng­êi tõng tr¶i, vèn tõ vùng giµu cã.
- N¨m 1996 «ng ®­îc tÆng gi¶i th­ëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt.
2. T¸c phÈm
a,Xu?t xứ
- "Vợ chồng A Phủ" được in trong tập
"Truyện Tây Bắc".
- Tập "Truyện Tây Bắc" đưược Tô
Hoài viết năm 1953 gồm ba truyện:
"Cứu đất cứu mường", "Mường
giơn" và "Vợ chồng A Phủ
- “TruyÖn T©y B¾c” ®· ®­îc tÆng gi¶i nhÊt, gi¶i th­­ëng cña Héi v¨n nghÖ ViÖt Nam 1954-1955.
b,Kết cấu của tác phẩm.
- Tác phẩm gồm hai phần:
+ P1: Mị và A Phủ ở Hồng Ngài- trong nhà thống lí Pá Tra.
+ P2 : Mị và A Phủ sang Phiềng Sa- nên vợ nên chồng, gặp gỡ cách mạng và trở thành du kích.
c. Chủ đề:
-Thông qua cuộc đời hai nhân vật chính Mỵ - A Phủ, tác phẩm làm nổi bật số phận bi thảm của người nông dân nghèo ,dưới ách thống trị của TDPK miền núi. Qua sự đổi đời của họ TH muốn khẳng định một chân lí: chỉ có đi theo con đường CM của Đảng, nhân dân các dân tộc miền núi mới thực sự được làm chủ cuộc đời mình
II. §äc- hiÓu v¨n b¶n.
1. Nhân vật Mỵ: nỗi thống khổ của người phụ nữ miền núi xưa trong XHPK
a, Cuộc đời bất hạnh của Mị
* Nguyên nhân:
- Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ nhà Pá Tra vì món nợ truyền kiếp
- ở nhà thống Lí Pá Tra Mị phải Sống kiếp sống của súc nô:
+ Ngồi bên tảng đá, cạnh tàu ngựa, mặt cúi buồn rười rượi => Gợi ra số phận đau khổ éo le của nhân vật
+ Làm việc quần quật cả ngày không có lúc nghỉ
+ Bị đối xử đánh đập tàn tệ
+ Mị bị đày đoạ tê liệt cả tâm hồn lẫn thể xác:
. Mị đồng nhất mình với con vật nhà thống lí
. Mị không còn cảm nhận về không gian và thời gian, hành động vô thức
=> Nghệ thuật so sánh tương đồng: người- vật
b, Mị là hiện thân cho sức sống tiềm tàng mãnh liệt không gì dập tắt nổi
- Mị từ chối lấy A Sử làm chồng => Khát vọng tự do hạnh phúc
- Lúc đầu bị bắt về làm dâu nhà thống lí; đêm nào Mị cũng khóc, định ăn lá ngón tự tử => Phản ứng cực đoan nhưng phản ánh khát vọng sống của Mị => thế lực phong kiến và thần quyền khiến Mị chết mà không được chết, sống mà như chết.
- Sự nổi loạn của Mị trong đêm tình mùa xuân:
+ Nguyªn nh©n: t©m hån MÞ bÞ ®¸nh thøc bëi tiÕng s¸o vµ mïa xu©n T©y B¾c.
=> MÞ nhËn thøc râ vÒ nçi ®au ®ín, bÊt h¹nh cña cuéc ®êi m×nh: MÞ vµ A Sö kh«ng cã lßng mµ vÉn ph¶i sèng cïng nhau -> MÞ hµnh ®éng
+ Để quên đi cuộc sống hiện tại, cô đã lén lút uống rượu "uống ừng ực từng bát", rồi say đến lịm ngưười
+ Cái say cùng lúc vừa gây sự lãng
quên vừa đem về cõi nhớ: lãng quên
thực tại; nhớ về ngày trước và quan
trọng là nhớ rằng mình vẫn là một con
người, vẫn có quyền sống của một
con người.
+ Quựa khửự eõm ủeùp, hieọn taùi phuừ phaứng -> Mợ thaỏy coõ ủụn, cay ủaộng -> coõ muoỏn cheỏt.

+ Nhưng tiếng sáo gọi bạn cứ réo rắt, mời goị .
?Mỵ muốn đi chơi.

+ Søc ¸m ¶nh cña tuæi xu©n cø lín
dÇn. MÞ quÊn l¹i tãc, víi chiÕc v¸y
hoa, råi rót thªm c¸i ¸o ®Ó chuÈn bÞ ®i
ch¬i héi. Nh­­ng A Sö ®· trãi ®øng
c« vµo cét nhµ.
- Mïa xu©n, tiÕng s¸o gäi b¹n tha thiÕt, båi håi… , tiÕng s¸o Êy, søc sèng trçi dËy cña mïa xu©n Êy m¹nh ®Õn nçi c« bÞ trãi mµ vÉn kh«ng biÕt m×nh ®ang bÞ trãi.
- Hành động cắt dây trói giải cứu A Phủ
*Tâm trạng và hành động của
Mỵ khi thấy A Phủ bị trói?
+ Lúc đầu thấy APhủ bị trói, Mỵ "thản nhiên ngồi thôỉ lửa hơ tay"--> biểu hiện của một tâm hồn đã chai lỳ vì đau khổ.
+ Khi thấy hai dòng nước mắt của APhủ, Mỵ nghĩ đến nỗi đau của mình, của người đàn bà cũng đã bị trói mà chết--> Mỵ muốn cưú APhủ, nhưng lại sợ.

+ Nhưng tình thương ngươì lấn át nỗi thương thân, Mỵ đã cắt dây trói cho APhủ, ch�y theo A Phđ ? M� ch�a bao gi� ngh� ��n
=> Giải thóat cho Aphủ cũng là cách Mỵ tự giải thóat cuộc sống nô lệ, tăm tối của mình.Tình thương người, và khát vọng tự do đã giúp Mỵ h�nh ��ng m�nh m�
2. Nhân vật A Phủ
*Xuất hiện trong tác phẩm,APhủ có m�t ho�n c�nh như thế nào?
- Mồ côi cha mẹ
- Bị bán cho người Thái, phiêu bạt tới Hồng Ngài, tự sống bằng sức lao động của mình.
- Vì đánh ASử ,bị phạt vạ,bị buộc phải vay tiền-->thành nô lệ cho thống Lý PTra
=>Cũng như Mỵ, APhủ có một cảnh ngộ bất hạnh, cơ cực và khổ nhục.

*Sức sống và khát vọng tự do của APhủ được thể hiện qua những chi tiết nào trong tác phẩm?

- APhủ là một chàng trai khỏe
mạnh, lao động giỏi như "con trâu
tốt" của núi rừng Tây Bắc.
- APhủ có khát vọng tự do, sẵn sàng
phản kháng đánh lại con nhà giàu
-Bị phạt vạ một cách tàn nhẫn,APhủ
vẫn gan lì chịu đựng. Bị trói đứng.

3. Đắc sắc nghệ thuật
*Em haừy nhaọn xeựt gỡ ve� ngheọ thuaọt cuỷa
nhaứ vaờn Toõ Hoaứi khi mieõu taỷ nhaõn vaọt Mợ ?
Caựch taùo ra nhửừng nghũch lyự trong cuoọc
ủụứi, soỏ phaọn, tớnh caựch cuỷa nhaõn vaọt Mợ.
Ngheọ thuaọt so saựnh ( vửứa tửụng ủo�ng-
vửứa ủoứn baồy); thuỷ phaựp vaọt hoựa ủeồ cửùc
taỷ noói ủau : kieỏp ngửụứi laứ kieỏp vaọt cuỷa Mợ.
Caựch duứng hỡnh aỷnh aồn duù ủoọc ủaựo ( caờn
buo�ng cuỷa Mợ) gaõy caỷm giaực ngoọt ngaùt,
bửực boỏi ve� moọt nhaứ tuứ ruứng rụùn ? ủoự laứ
hỡnh tửụùng hoựa giaứu sửực khaựi quaựt ve� ủũa
nguùc cuoọc soỏng cuỷa Mợ
- Nghệ thuật kể chuyện, dựng cảnh tạo không khí.Miêu tả chân thực sinh động gần gũi đậm màu sắc dân tộc
- Nghệ thuật diến tả tâm lí và phát triển tính cách, xây dựng nhân vật
* Hiện thực
- Phản ánh số phận bi thảm Của người nông dân miền núi TB xưa.
- Tố cáo tội ác của thực dân phong kiến( Chế độ thần quyền , tập tục lạc hậu , cảnh xử kiện vô lí)
* Nhân đạo
- Sự xót thương cảm thông với số phận nhân vật
- Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp ở họ
- Nêu cao khát vọng sống tươi đẹp
III. Tổng kết
B»ng ngßi bót tµi t×nh cña m×nh, T« Hoµi ®· dùng lªn “Vî chång A Phñ”- mét truyÖn ng¾n xuÊt s¾c viÕt vÒ ®Ò tµi miÒn nói. Víi gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o hoµ quÖn trong mét chÊt th¬ trong s¸ng, ch¾c ch¾n ®©y sÏ m·i lµ mét t¸c phÈm cã gi¸ trÞ trong nÒn v¨n häc d©n téc.