Tuần 19. Vợ chồng A Phủ

Tô Hoài
Vợ chồng a phủ
Tô Hoài
I- Tiểu dẫn:
1.Tac gia
Tô Hoài lµ mét nhµ v¨n lín,cã sè l­îng t¸c phÈm ®¹t kØ lôc trong vhvn hiÖn ®¹i. -T« Hoµi cã quan niÖm nthuËt”vÞ nh©n sinh”®éc ®¸o vµ cã phÇn quyÕt liÖt:ViÕt v¨n lµ mét qu¸ tr×nh ®Êu tranh ®Ó nãi ra sù thËt.§· lµ sù thËt th× kh«ng tÇm th­êng,cho dï ph¶i ®Ëp vì nh÷ng thÇn t­îng trong lßng ng­êi ®äc .T« Hoµi lµ nhµ v¨n cã vèn hiÓu biÕt p phó,s©u s¾c vÒ con ng­êi vµ phong tôc t©p qu¸n nhiÒu vïng kh¸c nhau trªn ®Êt n­íc ta.V¨n TH cã lèi trÇn thuËt hãm hØnh sinh ®éng bëi vèn sèng,vèn tõ v­ng giÇu cã.
Giới thiệu về tác giả Tô Hoài ?
I- Tiểu dẫn:
2.VÒ t¸c phÈm:
-...Rút trong tập Truyện Tây Bắc (1953) giải nhất truyện kí 1954-1955.

-... Là kết quả của chuyến đi thực tế cùng bộ đội vào giải phóng TB. T/p viết về cuộc đời của Mị và Aphủ ở Hồng Ngài và ở Phiềng Sa.
-...gåm cã hai phÇn,phÇn ®Çu viÕt vÒ cuéc ®êi cña Mþ vµ A Phñ ë Hång Ngµi,phÇn sau viÕt vÒ cuéc sèng nªn vî nªn chång...ë phiÒng sa.§o¹n trÝch lµ phÇn më ®Çu cña truyªn ng¾n
Giới thiệu về tác phẩm " Vợ chồng Aphủ?
Mị một cô gái xinh đẹp, yêu đời có khát vọng tự do, hạnh phúc bị bắt về làm con dâu gạt nợ cho nhà Thống Lý Pá Tra.
Lúc đầu Mị phản kháng nhưng dần trở nên tê liệt, chỉ lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa.
Đêm tình mùa xuân đến, Mị muốn đi chơi nhưng bị Asử trói vào cột nhà.

§äc hiÓu v¨n b¶n

đọc
tóm tắt
-A Phñ lµ mét chµng trai nghÌo må c«i,khoÎ m¹nh,lao ®éng giái.V× ®¸nh l¹i A Sö nªn bÞ b¾t,bÞ ®¸nh ®Ëp,ph¹t v¹ råi trë thµnh ®Çy tí kh«ng c«ng cho nhµ thèng lÝ.A Phñ ®i ch¨n bß ngoµi b×a rõng,mét lÇn bÞ hæ vå mÊt mét con bß nªn bÞ thèng lÝ trãi ®øng gãc nhµ.Lóc ®Çu nh×n c¶nh t­¬ng Êy MÞ th¶n nhiªn nh­ng råi lßng th­¬ng ng­êi cïng sù ®ång c¶m trçi dËy,MÞ c¾t d©y cëi trãi cho A Phñ råi theo A Phñ trèn khái Hång ngµi

§äc hiÓu v¨n b¶n

a) Những ấn tượng ban đầu
+Một cô gái âm thầm,lẻ loi,sống như gắn vào những vật vô tri vô giác:``Ai ở xa về...cạnh tàu ngựa"
+Một cô con dâu nhà thống lí quyền thế giàu sang,nhiều bạc,nhiều thuốc phiện nhất làng"nhưng lúc nào cũng cúi mặt","mặt buồn rười rượi".

? Cỏch gi?i thi?u gõy du?c ?n tu?ng v? s? tuong ph?n gi?a ho�n c?nh, s? ph?n c?a M? v?i gia dỡnh nh� Pỏtra.
1/ Nhân vật Mị
ấn tượng ban đầu về Mị như thế nào?
Rõ ràng,hình ảnh Mỵ hoàn toàn tương phản với gia đình mà Mị đang ở.Sự tương phản ấy báo hiệu một cuộc đời không bằng phẳng,một bi kịch.
b/ Mị trước khi đi làm dâu:
Em hãy tìm những chi tiết trong truyện, và qua đó hình dung về một cô Mị như thế nào trước khi làm dâu ?
-MÞ lµ c« g¸i trÎ ®Ñp vµ cã tµi thæi s¸o.dc ...
-MÞ lµ c« g¸i ch¨m lµm,s½n sµng lao ®éng.dc...
- MÞ Là một người con hiếu thảo.dc...
-MÞ lµ c« g¸i yªu ®êi,yªu cuéc sèng,kh«ng ham giµu sang phó quý.dc...
Tãm l¹i:MÞ lµ mét h×nh t­îng ®ÑpvÒ ng­êi thiÕu n÷ T©y B¾c,võa cã vÎ ®Ñp tù nhiªn gi¶n dÞvõa phãng kho¸ng th¼m s©u nh­ thiªn nhiªn nói rõng T©y B¾c

I/ Nhân vật Mị
C / Mị- víi kiÕp”con d©u g¹t nî”ë nhµ thèng lÝ P¸ Tra
Khi mới bị bắt về làm dâu… Mị …thế nào ?

- Đau đớn, uất ức… đêm nào cũng khóc.
-Và phản ứng quyết liệt : hái lá ngón… có ý định tự tử.
Theo em, hành động đó có ý nghĩa gì ?

 Mị không chấp nhận thân phận nô lệ  rất yêu tự do !
->Khi nghe cha nói, Mị lại vứt lá ngón đi lßng hiÕu th¶o kh«ng cho phÐp MÞ quªn sinh.
I/ Nhân vật Mị
Gia đình nhà Patra đã làm gì khiến Mị cam chịu sống nô lệ ?
Patra lợi dụng thần quyền , đầu độc, áp chế tinh thần…
Bắt Mị làm việc quần quạt quanh năm suốt tháng… (MÞ t­ëng m×nh lµ con tr©u, con ngùa, lïi lòi nh­ con rïa.....)
Cha con Patra chà đạp nhân phẩm, không coi Mị là người… (Sèng trong c¨n buång tèi t¨m...)
 Mị là nạn nhân đau đớn nhất, tiêu biểu cho số phận bất hạnh của những người phụ nữ nghèo khổ trong xã hội xưa…
I/ Nhân vật Mị
Tô Hoài đã sử dụng những thủ pháp nghệ thuật gì để miêu tả những ngày tăm tối này của Mị ?
Một số thủ pháp nghệ thuật :
Tương phản đối lập giữa
Hoàn cảnh >< số phận nhân vật
Nhà Patra giàu có >< cô Mị buồn rười rượi
Buồng ở chật hẹp của Mị >< thoáng đãng ở bên ngoài…
So sánh ẩn dụ :
Mị … không bằng con trâu con ngựa
Mị… là con trâu, con ngựa
Mị… lùi lũi như con rùa…

 Kiếp người của Mị là kiếp vật !

I/ Nhân vật Mị
* Trong đêm tình mùa xuân…
Theo em, điều gì đã đánh thức lòng ham yêu, ham sống ở Mị ?
Là không khí mùa xuân , ngày tết?
Là tiếng sáo ?
Là b÷a c¬m tÕt cóng ma ®ãn n¨m míi rén r·... -
I/ Nhân vật Mị
Sức sống tiềm tàng trong Mị
Phim (VCAPhủ)
Diễn biến tâm lí,hành động của Mị.
-đầu tiên,Mị``ngồi nhẩm thầm bài hát của người đang thổi``...
-Trong không khí của đêm tình mùa xuân,trong cái nồng nàn của hơi rượi ngày tết,``Mị lén lấy hũ rượu,cứ uống ừng ực từng bát``...
-Mị thấy phơi phới trở lại,thấy mình"trẻ lắm.Mị vẫn còn trẻ.Mị muốn đi chơi".Lòng ham sống đã trỗi dậy,khát vọng hạnh phúc trong Mị đã bừng tỉnh.Mị ý thức rất rõ quyền được sống,được đi chơi ngày tết của mình như bao người phụ nữ có chồng khác.
-MÞ thÊy hÕt c¸i v« nghÜa lÝ cña cuéc sèng thùc t¹i,MÞ nghÜ ‘’NÕu cã n¾m l¸ ngãn...kh«ng buån nhí l¹i n÷a ‘’
-MÞ “ ®Õn gãc nhµ lÊy èng mì,x¾n mét miÕng bá thªm vµo ®Üa ®Ìn cho s¸ng”
-MÞ “quÊn l¹i tãc”,víi tay lÊy chiÕc v¸y hoa ë phÝa trong v¸ch”®Ó ®i ch¬i.
Cã thÓ thÊy,nh÷ng chuyÓn ®éng m¹nh mÏ trong t©m hån mÞ ®· dÉn ®Õn nh÷ng hµnh ®éng nèi tiÕp nhau.
GV:
-T Hoµi ®· mÊy lÇn miªu t¶ tiÕng s¸o?
Lần 1: “đầu núi lấp ló…tiếng sáo” -- Mị say lịm…hồn phách trôi về qua vãng…
Lần 2: “tai Mị văng vẳng tiếng sáo…” – Mị… phơi phới, chợt nhận ra mình còn trẻ, muốn đi chơi…
Lần 3: “tiếng sáo gọi bạn vẫn lơ lửng bay…” – Giục giã Mị phải đi chơi…
Lần 4: “trong đầu Mị rập rờn tiếng sáo…” – Bị Asử trói đứng ở góc nhà…Mị như người mộng du…
Lần 5: tiếng sáo rất xa…hơi rượu còn nồng nàn…tiếng sột soạt vách nứa chuồng ngựa… -- Về với thực tại, Mị nghĩ mình không bằng con ngựa…
Lần 6: “Hơi rượu tỏa. Tiếng sáo. Tiếng chó sủa xa xa.” –
Vật vã với nỗi đau đớn vì bị trói… Mị đã tỉnh táo… và ý thức được rằng mình là con người.

Cảnh huống này cho ta thấy lòng ham yêu, ham sống, và khát vọng sống đang lần lần thức dậy từ trong sâu thẳm đống tro tàn giá lạnh của cõi lòng người đàn bà lầm lũi ấy. Quả là sức sống, khát vọng sống của con người thật kì diệu !
I/ Nhân vật Mị
* Mị trong đêm đông cứu A phủ : (phim)
Em hãy miêu tả lại quá trình suy nghĩ nào ở Mị dẫn đến hành động cởi trói cứu Aphủ ?
Diễn biến tâm trạng của Mị :
Ban đầu : vô cảm. / Vì sao ?

Động lòng trắc ẩn. / Điều gì xui khiến ?

Cắt dây cởi trói cứu Aphủ, và tự cứu mình !
I/ Nhân vật Mị
Qua quá trình phân tích trên, em có nhận xét gì về nhân vật Mị ?
=>
Mị là cô gái có đời sống nội tâm phong phú, có ý thức phản kháng bất công. Ẩn chứa bên trong sự câm lặng ấy là lòng ham sống mãnh liệt, là niềm khát khao được sống trong tự do, trong yêu thương.
Qua nhân vật này, tư tưởng nhân đạo của tác phẩm được bộc lộ khá sâu sắc ?
- Cảm thông với nỗi bất hạnh của Mị.
-Phát hiện và miêu tả sức sống tiềm ẩn trong Mị.
-Lên án bản chất vô nhân tính của bọn thống trị.
I/ Nhân vật Mị
Aphủ và Mị có gì giống nhau về mặt thân phận ? Và số phận ?
Mị và Aphủ giống nhau ở chỗ :
- §ều là nạn nhân của chế độ phong kiến miền núi.
- Nếm trải những cay đắng, tủi cực của kiếp sống nô lệ.
- Khát khao yêu tự do… và…
II/ Nhân vật A Phủ
1/ Aphủ, người ở trừ nợ nhà thống Lí Pá Tra
Cảnh xử kiện Aphủ có gì đặc biệt ?
-Nguyên nhân của sự việc…? !
-Cảnh xử kiện…? !
Trong khói thuốc phiện, trong mưa đòn, và trong tiếng chửi bới…
- Cách xử kiện :
dùng quân quyền tuyệt đối.
dùng thần quyền tuyệt đối.
Đó là những tập tục dã man, và là bản chất tàn bạo của chế độ phong kiến miền núi.
Và cảnh Aphủ bị trói… nói lên bản chất gì của bọn thống trị miền núi ?
II/ Nhân vật A Phủ
Truyện miêu tả chân thực số phận nô lệ cực khổ của người dân loa động nghèo Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn cường hào pk miền núi Truyện phơi bày bản chất tàn bạo của giai cấp pk thống trị miền núi +Truyện thể hiện lòng yêu thương,sự đồng cảm sâu săc với thân phận đau khổ của người lao động nghèo miền núi +Truyện cho thấy thái độ căm thù mãnh liệt các thế lực tàn bạo,chà đạp lên quyền sống con người +Truyện khẳng đinh niềm tin vào vẻ đẹp tâm hồn,sức sống mãnh liệt và khát vọng hạnh phúc cháy bỏng của con người.Dù trong hoàn cảng khắc nghiệt đến mức nào,con người cũng không mất đi khát vọng sống tự do và hạnh phúc
Giá trị nhân đạo?
*GV:
VÊn ®Ò ®Æt ra tõ c©u chuyÖn nµy cßn lµ chuyÖn cña ngµy h«m nay.Anh chÞ nghÜ g× vÒ ®iÒu nµy?
HS:
TruyÖn ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cã ý nghÜa nh©n sinh,nh©n b¶n,vÉn cßn nguyªn tÝnh thêi sù ngµy h«m nay:
+Con ng­êi cÇn ®­îc sèng cho ra sèng...
+H¹nh phóc ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së cña t×nh yªu ®Ých thùc...
+CÇn ph¶i ®Êu tranh víi nh÷ng hñ tôc l¹c hËu vÉn cßn r¬i rít trong xh hiÖn ®¹i,nhÊt lµ ë n«ng th«n
+CÇn tiÕp tôc ng¨n chÆn n¹n b¹o hµnh gia ®×nh.
Nghệ thuật miêu tả tâm lí và phát triển tính cách nhân vật đặc sắc
+ít tả hành động mà chủ yếu khắc hoạ tâm tư...
+Giọng kể của nhà văn có lúc hoà vào dòng tâm tư nhân vật vẽ lên đủ loại cung bậc tinh cảm của nhân vật:lúc tự tin,ai oán,lúc giận rỗi uất ức...
Miêu tả cảnh rất đặc sắc ( miền núi hiện ra với những nét sinh hoạt và phong tục riêng).
Nghệ thuật kể chuyện thành công tạo sự chú ý ( giới thiệu nhân vât)
Ngôn ngữ chọn lọc, lối văn giàu tính tạo hình.
Giọng kể đầy sự cảm thông yêu mến, bộc lọ được nội tâm nhân vật.
Nghệ thuật
Chủ đề :
Đồng bào các dân tộc miền núi nói riêng, cũng như cả dân tộc VN, trong quá trình đấu tranh đòi quyền sống, quyền tự do, hạnh phúc, đã nếm trải bao đau thương tủi cực, bao đắng cay, và qui luật tất yếu “ tức nước vỡ bờ “ - họ vùng lên đấu tranh để tự giải phóng mình, nhờ có cách mạng mà cuộc đấu tranh ấy mới giúp họ giành được cả tình yêu và hạnh phúc.
Cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh