Tuần 19. Phú sông Bạch Đằng (Bạch Đằng giang phú)

Những chiến công lớn trên sông Bạch Đằng


Năm 938: Ngô Quyền chém đầu tướng giặc Hoằng Thao, phá tan quân xâm lược Nam Hán.
Năm 981: Vua Lê Đại Hành giết tướng Hầu Nhân Bảo, đánh tan quân Tống xâm lược.
Năm 1288: Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đánh tan quân Nguyên Mông – bắt sống tướng giặc Ô Mã Nhi.


Sơ đồ sông Bạch Đằng ngày nay
Di tích còn lại của ” Bạch Đằng giang phú”

“ Khách có kẻ:
Giương buồm giong gió chơi vơi,
Lướt bể chơi trăng mải miết.
Sớm gõ thuyền chừ Nguyên, Tương,
Chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt.
Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt,
Nơi có người đi, đâu mà chẳng biết.
Đầm Vân Mộng, chứa vài trăm trong dạ cũng nhiều
Mà tráng chí bốn phương vẫn còn tha thiết.

Qua cửa Đại Than, ngược bến Đông Triều,
Đến sông Bạch Đằng, thuyền bơi một chiều.
Bát ngát sóng kình muôn dặm,
Thướt tha đuôi trĩ một màu.
Nước trời: một sắc, phong cảnh: ba thu,
Bờ lau san sát, bến lách đìu hiu.
Sông chìm giáo gãy, gò đầy xương khô,
Buồn vì thảm cảnh, đứng lặng giờ lâu.
Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá,
Tiến thay dấu vết luống còn lưu !
* Tóm lại:
Hình tượng nhân vật “Khách” là một con người có tính cách mạnh mẽ, đồng thời có một hồn thơ dào dạt, là một kẻ sĩ nặng lòng ưu hoài trước thiên nhiên, chiến tích, thiết tha với lịch sử dân tộc.

Bài tập 1: Điền từ thích hợp cho đoạn văn sau
san sát
Bát ngát
Thướt tha
đìu hiu
Bài tập 2: Kể tên một số bài thơ viết về sông Bạch Đằng

Bạch đằng giang (Trần Minh Tông)
Sông Bạch Đằng (Lê Thánh Tông)
Bạch Đằng hải khẩu (Nguyễn Trãi)
Bạch Đằng giang phú (Trương Hán Siêu)
Sông Bạch Đằng (Nguyễn Sưởng)
Qua sông Bạch Đằng (Dương Bá Trạc)
Bài tập 3: Đọc một số câu thơ hoặc một bài thơ viết về sông Bạch Đằng
CỬA BIỂN BẠCH ĐẰNG
(Bạch Đằng hải khẩu) – Nguyễn Trãi

Dịch thơ:
Biển rung, gió bấc thổi băng băng, 
Nhẹ cất buồm thơ lướt Bạch Ðằng. 
Kình ngạc băm vằm non mấy khúc, 
Giáo gươm chìm gãy bãi bao tầng. 
Quan hà hiểm yếu trời kia đặt, 
Hào kiệt công danh đất ấy từng. 
Việc cũ quay đầu, ôi đã vắng, 
Tới dòng ngắm cảnh dạ bâng khuâng
(Nguyễn Đình Hồ)
Bài tập 3: Đọc một số câu thơ hoặc một bài thơ viết về sông Bạch Đằng
Sông Bạch Đằng
(Bạch Đằng Giang ) - Trần Minh Tông
Chạm mây gươm giáo, xanh von vót, 
Sóng tuyết khi đầy lại lúc vơi. 
Mưa tạnh hoa phô vàng mặt đất, 
Sương lừa thông réo tiếng vang trời. 
Non sông kim cổ hai lần dậy, 
Hồ Việt hơn thua, một thoáng thôi. 
Chan chứa dòng sông ngầu bóng xế, 
Ngỡ là máu giặc hãy còn tươi.
(Đào Phương Bình, Nam Trân)
Bài tập 3: Đọc một số câu thơ hoặc một bài thơ viết về sông Bạch Đằng
Mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt
Mỗi con sông đều muốn hóa Bạch Đằng (Chế Lan Viên)