Tuần 19. Phú sông Bạch Đằng (Bạch Đằng giang phú)

Trường thpt bạch đằng

thi đua dạy tốt - học tốt
các thầy giáo, cô giáo
Nhiệt liệt chào mừng
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả:
tiết 57: đọc văn
( bạch đằng giang phú)
+ ( ? - 1354) tự là Thăng Phủ
+ Quê quán : làng Phúc Thành, huyện Yên Ninh(nay là thị xã Ninh Bình)
+ Tính tình cương trực, học vấn uyên thâm được các vua Trần tin cậy, nhân dân kính trọng.
+ Tác phẩm : còn lại không nhiều

Tiết 57
đọc văn Phú sông bạch đằng
(Bạch đằng giang phú) Trương hán siêu
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả:
2. Sông Bạch Đằng
3. Thể phú
+ Là một thể văn có vần hoặc xen lẫn văn vần và văn xuôi, dùng để tả cảnh vật, phong tục, kể sự việc, bàn chuyện đời .
+ Bố cục 4 đoạn : Mở, giải thích, bình luận và kết
+ Gồm hai loại : - Phú Đường Luật
- Phú cổ thể
II. Đọc hiểu văn bản.
1. Hoàn cảnh sáng tác:
Em hãy nêu hoàn cảnh ra đời của bài phú ?
+ Khoảng 50 năm sau kháng chiến chống Nguyên Mông thắng lợi, nhân dịp nhà thơ du ngoạn sông Bạch Đằng.
Tiết 57
đọc văn Phú sông bạch đằng
(Bạch đằng giang phú) Trương hán siêu
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả:
2. Sông Bạch Đằng
3. Thể phú
II. Đọc hiểu văn bản.
Hoàn cảnh sáng tác:
Đọc văn bản
3. Bố cục
Căn cứ vào nội dung văn bản có thể chia bài phú làm mấy phần? Hãy tóm tắt nội dung chính của từng phần ?.
: ba đoạn
+ Từ đầu đến ".luống còn lưu": nhân vật "khách" và cảnh dạo thuyền chơi trên sông Bạch Đằng.
+ Tiếp đến ".nghìn xưa ca ngợi" : Trận Bạch Đằng qua lời kể của các bô lão.
+ Phần còn lại : suy nghĩ, bình luận, lời ca chiến công.
Tiết 57
đọc văn Phú sông bạch đằng
(Bạch đằng giang phú) Trương hán siêu
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả:
2. Sông Bạch Đằng
3. Thể phú
II. Đọc hiểu văn bản.
Hoàn cảnh sáng tác:
Đọc văn bản
3. Bố cục
4. Tìm hiểu chi tiết
a. Nhân vật "khách" và cảnh dạo thuyền chơi trên sông Bạch Đằng
+ Tư thế : Thảnh thơi, ung dung (dạo chơi phong cảnh để thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên)
+ Địa danh : Những danh thắng ở Trung Quốc: sông Nguyên, sông Tương, núi Vũ Huyệt, .
=> Sử dụng điển tích chọn lọc, là những thắng cảnh nổi tiếng được tìm hiểu qua sách vở, bằng trí tưởng tượng.

a. Nhân vật "khách" và cảnh dạo thuyền chơi trên sông Bạch Đằng
+ Tư thế : Thảnh thơi, ung dung (dạo chơi phong cảnh để thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên)
+ Địa danh : - Những danh thắng ở Trung Quốc: sông Nguyên, sông Tương, núi Vũ Huyệt, . => Sử dụng điển tích chọn lọc, là những thắng cảnh nổi tiếng được tìm hiểu qua sách vở, bằng trí tưởng tượng.
- Những địa danh đất Việt: cửa Đại Than, bến Đông Triều, sông Bạch Đằng.=> Hình ảnh thật, có tính chất đương đại đang hiện ra trước mắt nhân vật " khách"
Từ những địa danh đã thăm cho em thấy khách là người như thế nào ?.
+ Khách là người có tâm hồn khoáng đạt, hoài bão lớn lao, có tráng chí, ham du ngoạn để tìm hiểu lịch sử.
Cảnh sắc sông Bạch Đằng :
Hùng vĩ, thơ mộng trữ tình
b. Hoang vu, hiu hắt
c. Đông đúc, nhộn nhịp
d. Cả a và b
Hùng vĩ, thơ mộng trữ tình, hoang vu, hiu hắt
Trước khung cảnh ấy "Khách"
có cảm xúc :
a. Phấn khởi tự hào, buồn thương, nuối tiếc
b. Phấn khởi tự hào, vui mừng sảng khoái
c. Hồn nhiên vô tư, không nghĩ ngợi gì
* Tiểu kết: Nhân vật khách chính là "cái tôi" của tác giả - đó là con người có tính cách mạnh mẽ đồng thời có một hồn thơ trác Việt, một kẻ sĩ nặng lòng u hoài trước thiên nhiên, chiến tích
Cảm xúc "khách" : phấn khởi tự hào,buồn thương nuối tiếc.
b. Trận Bạch Đằng qua lời kể của các bô lão
+ Thái độ nhiệt tình, hiếu khách, tôn kính
+ Vai trò là người hồi tưởng, kể lại và bình luận các chiến tích trên sông Bạch Đằng.
+ Trận Bạch Đằng qua lời kể của các bô lão:
Khung cảnh Chiến trường hoành tráng, hùng mạnh, hừng hực hào khí Đông A: ".thuyền bè muôn đội, tinh kỳ phấp phới. hùng hổ sáu quân giáo gươm sáng chói"
Trận đánh gay cấn, căng thẳng trong sự đối đầu về lực lượng và ý chí chiến đấu.
Nghệ thuật : * Câu văn dài ngắn khác nhau rất phù hợp với tâm trạng và diễn biến của trận đánh
* Hình ảnh kỳ vĩ ước lệ mang tầm vóc vũ trụ.
* Hình ảnh so sánh đặt trận Bạch Đằng ngang với những trận oanh liệt nhất trong lịch sử Trung Quốc: Xích Bích, Hợp Phì.
* Lời kể súc tích cô đọng, khái quát, ngôn ngữ khoa trương phóng đại, giọng điệu đầy tự hào mang cảm hứng của người trong cuộc.
Tiết 57
đọc văn Phú sông bạch đằng
(Bạch đằng giang phú) Trương hán siêu
* Tiểu kết: - Niềm tự hào sâu sắc về chiến công trên sông Bạch Đằng . - Nghệ thuật phú linh hoạt
c. Suy ngẫm bình luận, ca ngợi chiến công
+ Nguyên nhân chiến thắng :
Là có địa linh
Là có nhân tài(yếu tố quan trọng nhất)
Khẳng định vẻ đẹp vĩnh hằng của dòng sông và chiến công hiển hách
Khẳng định chân lý lịch sử bất nghĩa thì tiêu vong, anh hùng thì lưu danh thiên cổ.

+ Lời ca của bô lão:
+ Lời ca của khách:
- Ca ngợi chiến tích trên sông Bạch Đằng, niềm tự hào về non sông hùng vĩ
- Khẳng định vai trò và vị trí của con người có sức mạnh quyết định
- Ca ngợi sự anh minh của "hai vị thánh quân"
=> Đây là cảm hứng mang giá trị nhân văn và có tầm triết lý sâu sắc
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật: là đỉnh cao nghệ thuật của thể phú trong văn học Việt Nam thời trung đại
2. Nội dung: Là tác phẩm tiêu biểu của văn học yêu nước thời Lý - Trần
- Thể hiện lòng yêu nước và tự hào dân tộc
- Thể hiện tư tưởng nhân văn cao đẹp qua việc đề cao vai trò, vị trí con người.
" Phú sông Bạch Đằng đã khắc hoạ cảnh trí mĩ lệ của tổ quốc với cả hình bóng chiến công oanh liệt của nhân dân ta thời trước".
Gs. Bùi Văn Nguyên
II. Đọc hiểu văn bản
tiết 57: đọc văn
I. Tiểu dẫn:
( bạch đằng giang phú)
Hãy đánh giá những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của bài phú?
IV. củng cố
III. Tổng kết
II. Đọc hiểu văn bản
tiết 57: đọc văn
I. Tiểu dẫn:
( bạch đằng giang phú)
* Bài tập:
* Dặn dò:
Cảm xúc của em sau khi học bài " Phú sông Bạch Đằng"
( Trương Hán Siêu)
- Soạn bài "Bình Ngô đại cáo" - Nguyễn Trãi
- Làm bài tập trong sgk