Tuần 19. Đại cáo bình Ngô (Bình Ngô đại cáo)

Chúc mừng năm mới 2011
VẠN SỰ NHƯ Ý
Trường THPT Vân Canh
Giáo viên: Hà Huyền Hoài Hà
2011
* Kiểm tra bài cũ:

Trình bày ngắn gọn sự
nghiệp sáng tác của Nguyễn Trãi ?
Đáp án:
Tiết 59: Bình Ngô đại cáo
- Nguyễn Trãi-
阮廌 
平吳大告 (Bình Ngoâ ñaïi caùo)
代天行化皇上若曰。
蓋聞：
仁義之舉，要在安民，
弔伐之師莫先去暴。
惟，我大越之國，
實為文獻之邦。
山川之封域既殊，
南北之風俗亦異。
自趙丁李陳之肇造我國，
與漢唐宋元而各帝一方。
雖強弱時有不同
而豪傑世未常乏 。 。 。

Đại thiên hành hoá hoàng thượng nhược viết.

Cái văn:

Nhân nghĩa chi cử, yếu tại an dân,
Điếu phạt chi sư mạc tiên khử bạo.
Duy, ngã Đại Việt chi quốc,
Thực vi văn hiến chi bang.


Sơn xuyên chi phong vực ký thù,
Nam bắc chi phong tục diệc dị.
Tự Triệu, Đinh, Lý, Trần chi triệu tạo ngã quốc,
Dữ Hán, Đường, Tống, Nguyên nhi các đế nhất phương.
Tuy cường nhược thì hữu bất đồng,
Nhi hào kiệt thế vị thường phạp . . .
I. Tìm hiểu chung:
1. Hoàn cảnh ra đời:
- Bài "Cáo bình Ngô" được viết sau cuộc kháng chiến chống Minh thắng lợi.
2. Thể loại: Cáo.

3. Bố cục: Sách giáo khoa.

4. Nhan đề: Ngô - hình ảnh tượng trưng - hung bạo, độc ác
Giặc Minh bạo ngược, hung ác = Giặc Ngô.
Tác phẩm "Bình Ngô đại cáo" được viết trong hoàn cảnh nào?
Thể loại gì? Hãy nêu bố cục và ý nghĩa nhan đề tác phẩm ?
Cuối năm 1406 nhà Minh huy động 80 vạn quân, trong đó có 21 vạn quân chủ lực tinh nhuệ. Sau nửa năm chiến đấu, cuộc kháng chiến chống Minh do triều Hồ lãnh đạo bị thất bại và đất nước bị nhà Minh đô hộ trong 20 năm (1407-1427). Chiến thắng này của nhà Minh đã gây chấn động khắp Ðông Nam Á, hỗ trợ nhiều cho kế hoạch của Trịnh Hoà như Minh sử nhận xét: " Lúc bấy giờ Giao Chỉ đã bị phá và bị diệt, chia đất làm quận huyện, các nước bị chấn động nhiều nên đến triều cống ngày càng đông" (Minh sử Q. 304, tờ 3b)
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Lược thuật quá trình kháng chiến:
* Buổi đầu cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:
-Khó khăn:
+"cờ nghĩa dấy lên >< quân thù đang mạnh
->Tương quan lực lượng không đều .
+"Tuấn kiệt như sao buổi sớm
Nhân tài như lá mùa thu
-> So sánh -> khan hiếm người tài giỏi
+"Linh Sơn lương hết.
Khôi Huyện quân không một đội
-> Lương thực cạn kiệt, quân thiếu thốn.
- Thuận lợi:
+ Người lãnh đạo: Lê Lợi, Nguyễn Trãi
* Có lòng căm thù giặc sâu sắc
Ngẫm thù lớn...
Căm giặc nước...
Đau lòng, nhức óc...
Quên ăn vì giận...
* Có tài suy xét: "sách lược thao suy xét..."
* Quyết tâm cứu nước: "Tấm lòng yêu nước."
-> một loạt động từ khắc họa tâm trạng trầm lắng, nung nấu, nghiền ngẫm tìm đường cứu nước -> con người nhìn xa trông rộng.
+ Phương kế chính trị, quân sự:
* Chính trị: Đoàn kết - đường lối đánh giặc đúng đắn: `Nhân dân bốn cõi một nhà
Tướng sĩ một lòng phụ tử
* Quân sự: Trường kì kháng chiến, chiến lược chiến thuật du kích:
Xuất kì lấy yếu> Lấy ít > <địch nhiều
-> Chính những thắng lợi này giúp ta thoát khỏi khó khăn.
2.Lược thuật chiến thắng:
- Chiến thắng của ta:
+ Bồ Đằng sấm vang chớp giật
+ Trà Lân trúc chẻ tro bay
-> Chiến thắng mở màn bất ngờ nhanh.
- Miêu tả sức mạnh của ta, thất bại của kẻ thù:
-> Đối lập, thậm xưng, liệt kê, từ ngữ gợi tả, nhịp điệu câu văn dồn dập -> thấy sức mạnh của quân ta và sự thất bại không gì cứu vãn nổi của kẻ thù.
=> Tái hiện toàn cảnh khởi nghĩa Lam Sơn với lòng tự hào dân tộc.
-> Cảm hứng yêu nước.
Trong đoạn trích tái hiện chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn, tác
giả đã sử dụng thành công các biện pháp tu từ nào ?
3.Tuyên bố hòa bình độc lập:
- Trịnh trọng và vui mừng:
"Xã tắc . vững bền
Giang sơn . đổi mới"
-> Nhịp khoan thai diễn tả cảm xúc sung sướng, tự hào của người chiến thắng, của đất nước bước sang một kỷ nguyên mới.
- Tuyên bố nền độc lập dân tộc đã được lập lại:"Bốn phương biển cả thanh bình, ban chiếu duy tân khắp chốn".
Cảm xúc vui mừng hiện tại và hướng tới tương lai.
C. Tổng kết:

"Bình Ngô Đại Cáo" là bản tuyên ngôn độc lập (thứ 2). Với thể văn chính luận giàu hình ảnh, súc tích, tác phẩm đã tái hiện lại thời kỳ lịch sử oanh liệt của dân tộc ta, xứng đáng là một thiên cổ hùng văn (áng văn hùng tráng bất hủ của dân tộc).
* Ghi nhớ: Sách giáo khoa trang 23.
 Hoïc thuoäc loøng baøi “Ñaïi caùo bình Ngoâ”.
 Laøm caùc baøi taäp trang 23 - Sgk.
 Soaïn baøi: “Töïa “Trích dieãm thi taäp”” cuûa Hoaøng Ñöùc Löông.
* Dặn dò:
Cảm ơn quý thầy cô và các em đã theo dõi bài giảng này !