Tuần 17. Đọc thêm: Thơ Hai-cư của Ba-sô

1
THƠ HAI-CƯ
CỦA BA- SÔ
Tiểu dẫn
1.Tác giả Ma-su-ô Ba-sô
Là nhà thơ hàng đầu của Nhật Bản, có vai trò quan trọng trong việc cách tân nội dung và hình thức thơ hai-cư.
3
I.Tiểu dẫn
2.Thơ hai-cư
Hình thức: ngắn gọn, chặt chẽ
Tứ thơ : phong cảnh, sự vật, sự việc để khơi gợi xúc cảm, suy tư
Nguyên tắc sử dụng quý ngữ: từ chỉ mùa
Cảm thức thẩm mĩ: mang hơi thở Thiền tông
Ngôn ngữ: giàu sức gợi
Bài 1
Đất khách mười mùa sương
về thăm quê ngoảnh lại
Ê-đô là cố hương.


Bài 2
Chim đỗ quyên hót
ở Kinh đô
mà nhớ Kinh đô.
4
Bài 3
Lệ trào nóng hổi
tan trên tay tóc mẹ
làn sương thu.
Bài 6
Từ bốn phương trời xa
cánh hoa đào lả tả
gợn sóng hồ Bi-oa.
II. Đọc- hiểu văn bản
5
II. Đọc- hiểu văn bản
Bài 1
Đất khách mười mùa sương
về thăm quê ngoảnh lại
Ê-đô là cố hương.
- Tứ thơ : Ba- sô xa quê hương Mi-ê lên Ê-đô 10 năm mới về thăm lại quê, lại thấy nhớ Ê-đô
- Quý ngữ: mùa sương- mùa thu.
Triết lí về quy luật tình cảm của con người
 Tình cảm thân thiết, sự gắn bó với quê hương và mảnh đất mà mình đã ở
Hoạt động nhóm
Phát hiện quý ngữ, tứ thơ trong bài thơ?
Cảm nhận về tâm trạng nhân vật trữ tình, sự vật, phong cảnh được gợi đến?

7
Nỗi niềm hoài cổ, tình yêu tha thiết quê hương, đất nước.
Suy tư về thời gian, sự biến đổi của cuộc đời.
Bài 2
Chim đỗ quyên hót
ở Kinh đô
mà nhớ Kinh đô.
II. Đọc- hiểu văn bản
- Tứ thơ: Ba- sô ở Kinh đô (Ki-ô-tô) thời trẻ, rồi chuyển đến Ê-đô, hai mươi năm sau ông trở lại Ki-ô-tô, nghe tiếng chim đỗ quyên hót mà nhớ Kinh đô
- Quý ngữ: Chim đỗ quyên – mùa hè
8
Bài 3
Lệ trào nóng hổi
tan trên tay tóc mẹ
làn sương thu.
Tình yêu sâu sắc, thiêng liêng đối với mẹ của nhà thơ
Suy tư về sự mong manh, vô thường của cuộc đời
- Quý ngữ : sương thu- mùa thu
- Tứ thơ : Ba- sô về quê, mẹ đã mất. Người anh đưa cho ông di vật của mẹ là mớ tóc bạc.


9
Bài 4
Từ bốn phương trời xa
cánh hoa đào lả tả
gợn sóng hồ Bi-oa.
Phong cảnh nên thơ, thiên nhiên tương giao, hòa hợp.
Tâm hồn nghệ sĩ tinh tế, yêu thiên nhiên tha thiết
Qúy ngữ : hoa đào : mùa xuân
Tứ thơ : phong cảnh cánh hoa đào lả tả làm gợn sóng hồ Bi-oa
Tổng kết
Nghệ thuật
Nội dung
Vẻ đẹp tài năng, tâm hồn Ba-sô
Vẻ đẹp thiên nhiên, tâm hồn,văn hóa Nhật Bản
Cô đọng,
hàm súc
giàu sức
gợi
Quan sát
tinh tế,
nhạy cảm
liên tưởng
phong phú
Vẻ đẹp của
thiên nhiên
tương giao
hòa hợp
Tình cảm
chân thực
xúc động
Triết lí
nhân
sinh sâu
sắc
01
02
03
04
1
2
3
4
*
Câu 1. ( 8 chữ cái ) Mảnh “Mi-ê” có vị trí như thế nào trong tâm thức của tác giả Hai-cư?
Câu 2. ( 6 chữ cái ) Bút danh của Ba-sô là gì?
Câu 3. ( 6 chữ cái ) Trang phục truyền thống của Nhật Bản?
Câu 4. (11 chữ cái ) Một quý ngữ chỉ mùa hạ của thơ Hai-cư là gì?
Câu 5 (6 chữ cái) Một loại hình nghệ thuật nổi tiếng của Nhật Bản là gì?
TK

05
5
Câu 6 (6 chữ cái) Nhật Bản được mệnh danh là xứ sở của loài hoa nào?
6
7
Câu 7 (5 chữ cái) Ngọn núi nổi tiếng nhất của Nhật Bản có tên là gì?
06
07
THƠ HAI-CƯ CỦA BA-SÔ
12
Một số lưu ý khi tiếp cận thơ hai-cư
- Xác định quý ngữ, xác định các hình ảnh, sự
vật được gợi đến
- Xâu chuỗi, liên kết các hình ảnh và cảm xúc, mở rộng liên tưởng, tưởng tưởng.
- Đồng cảm để tìm ra các lớp nghĩa của văn bản và vẻ đẹp tâm hồn tác giả.

13

1. Chọn 3 bài thơ đã học và so sánh?
* Dặn dò:
1. Đọc- hiểu thêm những bài thơ hai-cư khác.
2. Chuẩn bị đọc thêm thơ Đường
14