Tuần 17. Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Hoàng Phủ Ngọc Tường
(Trích)
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả : (SGK)
2. Tác phẩm:
a.Thể loại: Tùy bút
b.Xuất xứ: In trong tập sách cùng tên.
-Bố cục: Gồm 3 phần
+Phần 1: Cảnh quan thiên nhiên của sông Hương
+Phần 2+ 3: Phương diện lịch sử và văn hóa của sông Hương
-Vị trí đoạn trích: trích phần 1 + lời kết của toàn tác phẩm


I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm
II. Đọc-hiểu:
1.Vẻ đẹp thiên nhiên
a.Thượng nguồn
b.Đồng bằng
2. Vẻ đẹp văn hoá
3. Vẻ đẹp gắn liền với
lịch sử
4. Nghệ thuật
III. Tổng kết
II. Đọc - Hiểu văn bản:
1.Vẻ đẹp của sông Hương qua cảnh sắc thiên nhiên:
a. Ở thượng nguồn:
-Sức sống mãnh liệt, hoang dại
-Dịu dàng và say đắm.
->Sông Hương được “rừng già” “ hun đúc cho nó một
bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng” để nó càng ngày càng
mạnh mẽ và say đắm hơn..
=>Vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt, hoang dại, bí ẩn, sâu thẳm nhưng
cũng có lúc dịu dàng, say đắm
b. Ở đồng bằng:
- Sông Hương thay đổi về tính cách:
+ chế ngự được bản năng của người con gái
+ “mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của
một vùng văn hóa xứ sở”
- Cảnh đẹp sông Hương như bức tranh có đường nét, có hình khối:
+Chuyển dòng liên tục, vòng giữa khúc quanh đột ngột
+Uốn mình theo những đường cong thật mềm. “Sông mềm như tấm
lụa”…trôi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách”
- Vẻ đẹp đa màu mà biến ảo: “sớm xanh , trưa vàng, chiều tím”.
-Vẻ đẹp trầm mặc
-Vẻ đẹp mang màu sắc triết lí, cổ thi khi đi trong âm hưởng ngân nga
của tiếng chuông chùa Thiên Mụ.


I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm
II. Đọc-hiểu:
1.Vẻ đẹp thiên nhiên
a.Thượng nguồn
b.Đồng bằng
2. Vẻ đẹp văn hoá
3. Vẻ đẹp gắn liền với
lịch sử
4. Nghệ thuật
III. Tổng kết
Bằng bút pháp kể và tả, nhà văn đã làm nổi bật một sông Hương đẹp bởi phối cảnh kì thú giữa nó với thiên nhiên xứ Huế phong phú, hài hoà.
-Sông Hương đi qua thành phố: mang vẻ đẹp dịu dàng, có linh hồn và “vui tươi” hẳn lên như “tìm đúng đường về”. Rồi ngay lập tức, sông Hương gắn bó tha thiết với thành phố “như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu” “ngập ngừng như muốn đi muốn ở…” vương vấn không muốn xa rời.
- Được so sánh như “nàng Kiều trong đêm tình tự trở lại tìm Kim Trọng”.
- “Lời thề ấy vang vọng … thành giọng hò dân gian”. Đó là tấm lòng con nguời Huế “mối chung tình với quê hương xứ sở”.
=> Vẻ đẹp của sông Hương mang vẻ đẹp lững lờ , êm đềm , trầm lắng, bình thản, chậm rãi nư tâm tính người Huế và “ như một cô gái Huế duyên dáng, điểm tô cho vẻ đẹp Huế”.



I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm
II. Đọc-hiểu:
1.Vẻ đẹp thiên nhiên
a.Thượng nguồn
b.Đồng bằng
2. Vẻ đẹp văn hoá
3. Vẻ đẹp gắn liền với
lịch sử
4. Nghệ thuật
III. Tổng kết
2. Vẻ đẹp sông Hương dưới góc độ văn hoá:
-Gắn với nhạc cổ điển và những đêm ca Huế trên sông.
-Gắn với Nguyễn Du và khúc nhạc “tứ đại cảnh”.
-Là nguồn cảm hứng bất tận của thi ca -> sông không bao giờ tự lặp lại mình
=> Sông Hương thuộc về một thành phố từng là chốn đế đô và tự bản thân nó đã thấm đẫm phẩm chất văn hoá độc đáo xứ Huế
I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm
II. Đọc-hiểu:
1.Vẻ đẹp thiên nhiên
a.Thượng nguồn
b.Đồng bằng
2. Vẻ đẹp văn hoá
3. Vẻ đẹp gắn liền với
lịch sử
4. Nghệ thuật
III. Tổng kết




3. Vẻ đẹp sông Hương gắn liền với những sự kiện lịch sử:
- Thời vua Hùng sông Hương là dòng sông biên thuỳ xa xôi.
- Trong “Dư địa chí” (Nguyễn Trãi), sông Hương được đặt tên Linh Giang, gắn với những cuộc chiến đấu oanh liệt của quân dân Đại Việt.
- Thế kỷ XVIII: Sông Hương “vẻ vang soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ”.
Thế kỷ XIX: Sông Hương sống hết lịch sử bi tráng với máu của những cuộc khởi nghĩa.
Đi vào thời đại của Cách mạng tháng Tám bằng những chiến công rung chuyển.
Chứng kiến cuộc nổi dậy tổng tiến công tết Mậu Thân 1968.
=> Sông Hương gắn liền với lịch sử của Huế, của dân tộc.
-Dưới góc độ đời thuờng: Sông Hương trở lại là một nguời con gái dịu dàng của đất nước
Sông Hương là một hình tượng nghệ thuật hội tụ đầy đủ vẻ đẹp của thiên nhiên, văn hoá, lịch sử và tâm hồn của dân tộc Việt Nam.
I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm
II. Đọc-hiểu:
1.Vẻ đẹp thiên nhiên
a.Thượng nguồn
b.Đồng bằng
2. Vẻ đẹp văn hoá
3. Vẻ đẹp gắn liền với
lịch sử
4. Nghệ thuật
III. Tổng kết

4. Nghệ thuật:
Trong cách biểu đạt tài hoa của tác giả, sông Hương được cảm nhận dưới nhiều góc độ:
+ Bằng con mắt hội hoạ: SH và những chi lưu của nó tạo những đường nét tinh tế làm nên vẻ đẹp cổ kính của cố đô.
+ Qua cách cảm nhận âm nhạc: SH đẹp như điệu slow chậm rãi, sâu lắng, trữ tình.
+ Dưới cái nhìn say đắm của một trái tim đa tình: Sông Hương là người tình dịu dàng, thuỷ chung.
=>Với tình yêu sông Hương tha thiết, xứ Huế sâu sắc, tác giả đã soi sáng vẻ đẹp hình tượng dòng sông Hương bằng tâm hồn mình và bằng tình yêu tha thiết đối với quê hương xứ sở, khiến nó trở nên lung linh, đa dạng như đời sống tâm hồn con người.
III. Tổng kết:
-ND:
-NT:

I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm
II. Đọc-hiểu:
1.Vẻ đẹp thiên nhiên
a.Thượng nguồn
b.Đồng bằng
2. Vẻ đẹp văn hoá
3. Vẻ đẹp gắn liền với
lịch sử
4. Nghệ thuật
III. Tổng kết
I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả
2.Tác phẩm
II. Đọc-hiểu:
1.Vẻ đẹp thiên nhiên
a.Thượng nguồn
b.Đồng bằng
2. Vẻ đẹp văn hoá
3. Vẻ đẹp gắn liền với
lịch sử
4. Nghệ thuật
III. Tổng kết