Tuần 17. Ai đã đặt tên cho dòng sông?

(Trích)
Hoàng Phủ Ngọc Tường
Ai đã đặt tên
cho dòng sông?
GV: Nguyễn Thị Út Nhỏ
Trường THPT Bàn Tân Định
Ngữ văn 12
Tiết: 49-50

Kiểm tra bài cũ:
- Hình ảnh người lái đò sông Đà được khắc hoạ như thế nào?
- Qua hình ảnh người lái đò tác giả muốn gửi gắm điều gì?
Đọc tiểu dẫn và cho biết vài nét
về tác giả ?
TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả:
- Sinh năm 1973 tại thành phố Huế.
- Quê gốc:Làng Bích Khê - xã Triệu Phong- huyện Triệu Phong- tỉnh Quảng Trị.
Cuộc đời: Ông đã từng tốt nghiệp đại học Sài Gòn, từ năm 1963 tham gia phong trào cách mạng ở nội thành, sau đó giữ nhiều vị trí quan trọng trong lĩnh vực văn học nghệ thuật.
Sáng tác văn chương: Văn xuôi và thơ.
- Tác phẩm chính: SGK

2. Taùc phaåm: “Ai ñaõ ñaët đặt teân cho doøng soâng ?”:
a.Thể loại: Tuyø buùt.
b. Xuất xöù: In trong tập cuøng teân.
c. Bố cục: (Ñoaïn trích) chia laøm 2 phaàn:
- Phần 1: Từ đầu đến “queâ hương xứ sở”
Veû ñeïp cuûa soâng Höông qua caûnh saéc thieân nhieân:
Soâng Hương ở thượng lưu.
Soâng Hương ở đồng bằng.
Soâng Hương giữa loøng thaønh phố Huế.
Soâng Hương trở ra biển cả.
- Phần 2: Coøn lại
Soâng Hương laø doøng soâng của văn hoùa, lịch sử vaø thơ ca.
II. D?C- HI?U VAN B?N:
1.Vẻ đẹp của sông Hương qua cảnh sắc thiên nhiên:
Nhoùm 1: Caûnh saéc soâng
Höông ôû thöôïng nguoàn?
? Nhóm 3: Sông Hương
khi đi qua thành phố Huế?
? Nhóm 2: Sông Hương
khi chảy qua đồng bằng?

 Nhoùm 4: Tröôùc khi ra
bieån caû soâng Höông coù
ñaëc ñieåm gì?
CAÂU HOÛI THAÛO LUAÄN
(5 PHUÙT)
a. Soâng Höông ôû thöôïng
nguoàn:
- Söùc soáng maõnh lieät,
hoang daïi.
- Dòu daøng vaø say ñaém.
 Soâng Höông ñaõ ñöôïc
“röøng giaø”ø hun ñuùc cho
noù moät baûn lónh gan daï,
moät taâm hoàn töï do vaø
trong saùng, ñeå noù caøng
maïnh meõ hôn, say ñaém
hôn.
b. Soâng Höông ôû
ñoàng baèng:
- Soâng Höông thay ñoåi
veà tính caùch:
+ Cheá ngöï ñöôïc baûn
naêng cuûa ngöôøi con
gaùi.
+ Mang moät saéc ñeïp
dòu daøng vaø trí tueä,
trôû thaønh ngöôøi meï
phuø sa cuûa moät vuøng
vaên hoùa xöù sôû.
- Chuyển động trong dư vang của Trường Sơn: Mềm
mại, uyển chuyển, duyên dáng và nhiều màu sắc.
- Khi đi qua các lăng
tẩm và chùa Thiên
Mụ, sông Hương mang
vẻ đẹp triết lí,cổ thi.
?Với bút pháp tài hoa, tác giả kết hợp nhuần nhuyễn
giữa kể và tả đã làm nổi bật một sông Hương đẹp
bởi phối cảnh kì thú giữa nó với thiên nhiên xứ Huế
phong phú hài hòa.

c. Sông Hương khi đi qua thành phố Huế:
- Sông Hương mang vẻ đẹp dịu dàng,có linh hồn
và "vui tươi" hẳn lên như tìm đúng đường về.

- Sông Hương được cảm nhận qua nhiều gốc độ:
+ Bằng con mắt hội họa: Sông Hương và những chi lưu
của nó tạo ra những đường nét tinh tế làm nên vẻ đẹp
cổ kính của cố đô.
+ Qua cách cảm nhận âm nhạc, sông Hương đẹp như một
điệu Slow: chậm rãi, sâu lắng, trữ tình.
+ Dưới cái
nhìn say
đắm của
một trái
tim đa
tình : Sông
Hương là
một người
tình dịu
dàng, thủy
chung.
d. Sông Hương trở lại "để nói một lời thề
trước khi về biển cả".
- Bồi hồi, xúc động.
- Dùng dằng, lưu luyến,
nhớ nhung.
Được so sánh như "nàng
Kiều trong đêm
tình tự trở lại tìm Kim
Trọng"
- Đó là tấm lòng con
người Huế "mãi chung
tình với quê hương quê
hương, xứ sở".

?Như vậy, vẻ đẹp sông
Hương qua cảnh
sắc thiên nhiên
"như một cô gái Huế
duyên dáng, điểm
tô cho vẻ đẹp Huế".
2. Sông Hương là dòng sông củavăn hoá, lịch sử
và thơ ca:
a. Vẻ đẹp sông Hương khám phá dưới góc độ văn
hoá:
Dưới góc độ văn hoá, vẻ đẹp sông Hương được
khám phá như thế nào?
- Gắn với nhạc cổ điển và những đêm ca Huế.

Hoa đăng trên sông Hương
- Gắn với Nguyễn Du
và khúc nhạc "Tứ
đại cảnh".
- Là nguồn cảm hứng
bất tận của thi ca.
? Sông Hương thuộc về một thành phố từng là chốn
đế đô và tự bản thân nó đã thấm đẫm phong cách
văn hoá độc đáo xứ Huế.
b.Vẻ đẹp sông Hương gắn liền với những sự kiện lịch sử.
Sông Hương gắn liền với những
sự kiện lịch sử nào ?
Thời Đại
Việt là
điểm tựa,
bảo vệ
biên thùy.
Thế kỉ
XVIII
vẻ vang soi
bóng kinh
thành Phú
Xuân.
Thế kỉ
XIX
sống với
lịch
sử bi tráng
của dân
tộc.
Đến với
Cách
mạng
tháng
Tám bằng
những
chiến
công
rung
chuyển.
Chứng kiến
cuộc nổi
dậy tổng
tiến công
tết Mậu
Thân 1968.
Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử.
- Sông Hương đã sống
hết thế kỉ quang vinh
với nhiệm vụ lịch sử
của nó "Tự hiến đời
mình làm những chiến
công"
? Sông Hương là một
hình tượng nghệ thuật
hội tụ đầy đủ vẻ đẹp
của thiên nhiên,văn hóa,
lịch sử và tâm hồn.
3. Nét đẹp văn phong của Hoàng Phủ Ngọc Tường:
Em có nhận xét gì về
văn phong của Hoàng Phủ Ngọc Tường ?
- Tác giả đã soi bằng tâm
hồn mình và tình
yêu quê hương, xứ sở vào
sông Hương.
Sự liên tưởng, tưởng
tượng phong phú cộng với
sự uyên bác về phương
diện lịch sử, địa lý.
Ngôn ngữ phong phú,
giàu hình ảnh, bộc lộ cảm
xúc.
Có sự kết hợp hài hòa
giữa cảm xúc và trí tuệ.
III. TỔNG KẾT: (ghi nhớ SGK)
CÂU HỎI CỦNG CỐ:
Em hãy lập sơ đồ tóm tắt lại nội dung chính về vẻ đẹp sông Hương qua cảnh sắc thiên nhiên ?
Sông Hương
Dịu
dàng,
mềm
mại,
trí
tuệ.
Trầm
mặc
như
triết
lí,
cổ thi.
Người
tình
say
đắm,
thủy
chung.
Vẻ đẹp của con người đất cố đô.
Mãnh
liệt,
man
dại,
đầy cá
tính.
DẶN DÒ :
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK.
- Xem và soạn bài kế tiếp:
+ Đọc bài "Những ngày đầu của nước Việt Nam mới".
+ Soạn bài "Ôn tập văn học".
CÁM ƠN THẦY CÔ ĐÃ ĐẾN DỰ !