Tuần 17. Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Nhiệt liệt chào mừng các thầy, cô giáo
về dự giờ thao giảng
TIẾT 49. ĐỌC VĂN:
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG?
(Trích)
Giáo viên : Nguyễn Thị Dạ Ngân
Lớp dạy: 12A4
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
I.Tìm hiểu chung
1. Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường (1937)
Trình bày những nét chính về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường và tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông?
- Tiểu sử:
+ Quê gốc ở Quảng Trị.
+ Là một trí thức yêu nước, nhà văn gắn bó mật thiết với xứ Huế.
Hoàng Phủ Ngọc Tường tham gia phong trào tranh đấu của sinh viên, học sinh và trí thức yêu nước ở Huế
- Phong cách nghệ thuật:
Chuyên về bút kí; sáng tác luôn có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và
trữ tình, nghị luận và tư duy đa chiều, được tổng hợp từ vốn kiến thức sâu rộng
trên nhiều lĩnh vực, lối viết hướng nội, súc tích, mê đắm, tài hoa.
- Các tác phẩm tiêu biểu:
+ Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu (1971)
+ Rất nhiều ánh lửa (1979, giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 1980)
+ Ai đã đặt tên cho dòng sông? (1981)
+ Bản di chúc của cỏ lau (truyện ký, 1984)
+ Hoa trái quanh tôi (1995)
+ Ngọn núi ảo ảnh (1999)…
2. Bút kí Ai đã đặt tên cho dòng sông?
- Viết tại Huế tháng 1- 1981, in trong tập sách cùng tên.
- Vị trí đoạn trích: Bài kí gồm 3 phần; đoạn trích học là phần thứ nhất.

4. Thể loại và bố cục
- Thể loại bút kí: một thể văn ghi chép người thật việc thật, không cốt truyện, in đậm cảm xúc chủ quan, nghiêng về trữ tình.
- Bố cục:
Phần 1: Từ đầu tới quê hương xứ sở: Thủy trình của sông Hương.
+ Chặng 1: Từ đầu tới chân núi Kim Phụng: Sông Hương ở thượng nguồn.
+ Chặng 2: Tiếp theo tới bát ngát tiếng gà: Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế.
+ Chặng 3: Còn lại: Sông Hương giữa lòng thành phố Huế.
Phần 2: Tiếp theo đến hết: Dòng sông của lịch sử & thi ca.
3. Đọc diễn cảm
Dãy Trường Sơn
Ngã ba Tuần
Điện Hòn Chén
Nguyệt Biều,
Lương Quán
Chùa Thiên Mụ
Cồn Hến
Bao Vinh
Vĩ Dạ
THỦY TRÌNH SÔNG HƯƠNG
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Thủy trình của sông Hương
I.Tìm hiểu chung
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Thủy trình của sông Hương
a. Ở thượng nguồn :
* Lúc ở rừng già:
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
“nó đã là một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”
“cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”

“Giữa lòng Trường Sơn, sông Hương đã sống một nửa cuộc đời của mình như một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại. Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng.”
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản

a.Ở thượng nguồn
*Ra khỏi rừng già:
- Rừng già đã “chế ngự sức mạnh bản năng” nên sông Hương “dịu dàng và trí tuệ”.
- Là “người mẹ phù sa ”của vùng văn hoá đế đô.
- Đóng kín “tâm hồn sâu thẳm” ở cửa rừng.
 Vẻ đẹp bí ẩn, sâu thẳm của dòng sông.
=>Bằng sự quan sát tinh tế, trí tưởng phong phú; nghệ thuật so sánh, nhân hoá tài hoa, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc hoạ vẻ đẹp trẻ trung, hoang dại, đầy cá tính của sông Hương nơi thượng nguồn.
1. Thủy trình của sông Hương
a. Ở thượng nguồn
b. Ở ngoại vi thành phố Huế
( Từ ngã ba Tuần đến chùa Thiên Mụ )
Sụng Huong gi?ng nhu "ngu?i gỏi d?p n?m ng? mo m�ng gi?a cỏnh d?ng Chõu Húa d?y hoa d?i"
->S? liờn tu?ng tinh t? v� lóng m?n.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản

1. Thủy trình của sông Hương
Hoa đỗ quyên


Ngã ba Tuần


“người ta luôn luôn nhìn thấy dòng sông mềm như tấm lụa”
Sớm xanh
Trưa vàng
Những ngọn đồi này tạo nên những mảng phản quang nhiều màu sắc trên nền trời tây nam thành phố, “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”
Chiều tím
“Đó là vẻ đẹp trầm mặc nhất của sông Hương, như triết lý, như cổ thi, kéo dài mãi đến lúc mặt nước phẳng lặng của nó gặp tiếng chuông chùa Thiên Mụ…”
a. Ở thượng nguồn
b. Ở ngoại vi thành phố Huế
c. ? gi?a lũng th�nh ph? Hu?
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản

1. Thủy trình của sông Hương
Chùa Thiên Mụ
Kim Long
“sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long”
kéo một nét thẳng thực yên tâm
Thành phố Huế
Cồn Giả Viên

“uốn một cánh cung rất nhẹ
sang đến Cồn Hến;
đường cong ấy làm cho
dòng sông mềm hẳn đi,
như một tiếng “vâng”
không nói ra của tình yêu”
Cồn Hến
“sông Hương khi đi qua thành phố đã trôi đi chậm, thật chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh”
“Đấy là điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”
Cồn Hến
Thành phố Huế
Bao Vinh
“nỗi vương vấn,
cả chút lẳng lơ kín đáo
của tình yêu”
Hành trình
vượt ghềnh thác
Hành trình
đi tìm tình yêu
Hành trình
rời xa người tình,
về biển cả
Mãnh liệt,
phóng khoáng
và man dại
Gợi cảm, tình tứ, đắm say
Lưu luyến,
vấn vương, chung tình
TÀI : Kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức sâu rộng về triết học, văn hoá, lịch sử, địa lí,... tất cả được phô diễn trong lối hành văn hướng nội súc tích, mê đắm và tài hoa.
TÂM : Tình yêu, niềm tự hào tha thiết, sâu lắng của tác giả dành cho dòng sông quê hương, cho xứ Huế thân yêu.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Thủy trình của sông Hương
2. Dòng sông của lịch sử và thi ca
Ai đã đặt tên cho dòng sông?
a. Dòng sông lịch sử
Vẻ đẹp lịch sử của sông Hương
Khi nghe lời gọi, nó tự hiến mình làm một chiến công
Khi cuộc sống bình thường, sông Hương là
cô gái dịu dàng
- Thay m�u b?t ng? trong cỏi nhỡn tinh t? c?a T?n D�.
- Hựng trỏng nhu "ki?m d?ng tr?i xanh" trong tho Cao Bỏ Quỏt .
- N?i quan ho�i v?n c? trong tho B� Huy?n Thanh Quan.
- S?c m?nh ph?c sinh tõm h?n trong tho T? H?u.
=> Sụng Huong l� ngu?n c?m h?ng b?t t?n c?a thi ca.
2. Dòng sông của lịch sử và thi ca
b.Dòng sông thi ca
- Toàn bộ nền âm nhạc Huế sinh thành trên dòng sông này.
- Gợi hứng cho Nguyễn Du viết nên khúc nhạc của nàng Kiều.
2. Dòng sông của lịch sử và thi ca
c. Dòng sông âm nhạc
CA HUẾ
III.TỔNG KẾT
1/Nghệ thuật
- Văn phong tao nhã, hướng nội, tinh tế, tài hoa.
- Ngôn từ phong phú, gợi hình, gợi cảm; câu văn giàu nhạc điệu, uyển chuyển.
- So sánh, nhân hóa độc đáo, liên tưởng bất ngờ, thú vị.
- Kết hợp nhuần nhuyễn bút pháp kể và tả.
2/Nội dung
- Thể hiện những khám phá sâu sắc và độc đáo về sông Hương.
- Ca ngợi một dòng sông thơ mộng, trữ tình gắn liền với mảnh đất và tâm hồn con người Huế.
- Tình yêu tha thiết, sâu lắng và niềm tự hào lớn lao của nhà văn đối với dòng sông quê hương, với cố đô.
Vẻ đẹp sông Hương
Hình tượng cái tôi của tác giả
Phong cách tài hoa, uyên bác, tâm hồn lãng mạn bay bổng, tinh tế
Tình yêu tha thiết, đắm say của tác giả đối với cảnh và người xứ Huế
CỦNG CỐ
Điều chủ yếu nào làm nên sức hấp dẫn của đoạn trích Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường?
Vì tình yêu, vì sự gắn bó thiết tha và thái độ trân trọng của nhà văn đối với sông Hương, với nền văn hóa Huế.
Vì đặc điểm hết sức tự do, phóng khoáng và đậm màu sắc trữ tình của một bài bút ký văn học.
Vì cái tôi tài hoa uyên bác,giàu tình cảm và trí tưởng tượng phong phú,độc đáo lãng mạn của tác giả.
Vì sự hiểu biết tường tận, sâu rộng của nhà văn về sông Hương và cảnh sắc thiên nhiên cũng như con người xứ Huế.
Xin cảm ơn các thầy, cô giáo
và các em học sinh!