Tuần 16. Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài

Trích "Vũ Như Tô"
Nguyễn Huy Tưởng
I. Tìm hiểu chung
Câu 1 :Dòng nào nêu đúng năm sinh , năm mất của Nguyễn Huy Tưởng :
a/ 1912 - 1965 .
b/ 1915 - 1951 .
c/ 1912 - 1960 .
d/ 1912 - 1961 .
c/ 1912 - 1960 .
Câu 2 : Nguyễn Huy Tưởng thành công ở những thể loại nào ?
d/ Kí và tiểu thuyết .
c/ Truyện ngắn và kịch .
b/ Tiểu thuyết và kịch .
a/ Thô vaø truyeän ngaén .
b/ Tiểu thuyết và kịch .
Câu 3 : Nguyễn Huy Tưởng có thiên hướng sáng tác ở đề tài nào ?
a/ Tình yêu .
b/ Gia đình .
c/ Chiến tranh .
d/ Lịch sử .
d/ Lịch sử .


Câu 4: Ban đầu vở kịch "Vũ Như Tô" có:
a/ 3 hồi .
b/ 4 hồi .
c/ 5 hồi .
d/ 6 hồi
a/ 3 hồi .


Câu 5: Vở kịch "Vũ Như Tô" có:
a/ 3 hồi .
b/ 4 hồi .
c/ 5 hồi .
d/ 6 hồi
c/ 5 hồi .
Tác giả
Tác phẩm
c. Ch? d?
I. Tìm hiểu chung
a. Thể loại : bi kịch lịch sử
b. Hoàn cảnh sáng tác .
Sgk
II. D?c -hi?u van b?n
1. C�c m�u thu?n co b?n:
a.Mâu thuẫn 1:
Quan điểm nghệ thuật cao
siêu, thuần túy của muôn đời.
Lợi ích thiết thực
của quần chúng nhân dân.
Bạo chúa và phe cánh
Nhân dân lao động
Ch? ra nh?ng mõu thu?n gi?a nhõn dõn lao d?ng v?i quõn b?o chỳa v� phe cỏnh?
Thảo luận nhóm

Xây Cửu Trùng Đài làm nơi hưởng thụ, vui chơi
 hao tốn công sức tiền của.
Đói kém vì lũ lụt, khổ vì bắt xây CTÑ
 làm việc cật lực, bị ăn chặn, bị thương, chết vì tai nạn, dịch bệnh……
- Tang th�m suu thu?, b?t th? gi?i, trĩc n�, h�nh h? ngu?i ch?ng d?i.
- Cam ph?n vua v� ốn Vu Nhu Tơ.
=> S?ng xa hoa, tr?y l?c, t�n �c.
=>
Nổi loạn
Cách giải quyết của t�c giả:

+ B?o ch�a L� Tuong D?c b? gi?t, Nguy?n Vu t? s�t.
+ D�m cung n? b? b?t, nh?c m?.
+ D�n ch�ng reo hị, d?t ph�, nhi?c mĩc.
b.Mâu thuẫn 2:
Gi?i quy?t dứt khoát theo quan điểm của ND
Thảo luận nhóm
Ch? ra nh?ng mõu thu?n co b?n
gi?a quan ni?m ngh? thu?t cao siờu
v?i l?i ớch tr?c ti?p c?a nhõn dõn ?
-X�y CTĐ l� m?t cơng trình ngh? thu?t vi d?i nguy nga ? ni?m t? h�o cho d?t nu?c.
Xây CTÑ là đẩy nhân dân đói khổ
 lầm than hơn.
- Kh?ng d?nh t�i nang, kh�t v?ng s�ng t?o v� ni?m say m� s�ng t?o c�i d?p c?a ngu?i ngh? si .
- Q�a say m� cơng trình ngh? thu?t qu�n c? th?c t? v� lịng d�n.
=> L� n?n nh�n c?a b?n b?o quy?n v� c?a chính b?n th�n.
=> L� t?i nh�n c?a nh�n d�n.
=> Mu?n th?c hi?n lí tu?ng ngh? thu?t , VNT ph?i di ngu?c l?i quy?n l?i tr?c ti?p c?a nh�n d�n . N?u vì l?i ích thi?t th?c c?a nh�n d�n thì khơng th? th?c hi?n u?c mo ngh? thu?t.
Nhận xét:


=> Hai m�u thu?n tr�n cĩ quan h? m?t thi?t v� t�c d?ng l?n nhau.
Mâu thuẫn thứ 2 kém gay gắt hơn mâu thuẫn 1 nhưng dai dẳng vì chưa được tác giả giải quyết dứt khoát.
Nhóm 1,2 : Vũ Như Tô là con người có tính cách như thế nào?
Nhóm 3,4: Điều sai lầm của Vũ Như Tô ở chỗ nào?
Nhóm 5,6 : Vì sao Vũ Như Tô cương quyết không nghe lời Đan Thiềm chạy trốn?

Nhóm 7,8 : Trong lêi ®Ò tùa kÞch Vò Nh­ T«, t¸c gi¶ viÕt:
"Than «i! Nh­ T« ph¶i hay nh÷ng kÎ giÕt Nh­ T« ph¶i? Ta ch¼ng biÕt. CÇm bót ch¼ng qua cïng mét bÖnh víi §an ThiÒm".
H·y ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh vÒ lêi tùa trªn?
Chuẩn bị :
2.Tính cách, diễn biến tâm trạng c?a VNT & Đan Thiềm
a.Vu Nhu Tơ:
- Là 1 kiến trúc sư thiên tài, hiện thân cho niềm khát khao say mê sáng tạo "cái đẹp"

+ Ngang nhiên chửi mắng tên hôn quân & kiên quyết không xây CTĐ (hồi 1)
+ Khi được ban thưởng vàng bạc, ông đã đem chia hết cho thợ -> không hám lợi
+ Khát khao x�y dựng cho d?t nu?c 1 toà lâu đài "bền như trăng sao" để " dân ta nghìn thu còn hãnh diện".
- Là 1 NS có nhân cách, hoài bão & lí tưởng NT cao cả:
- Laø 1 nhân vật bi kòch vôùi taâm traïng bi kòch ñaày caêng thaúng khi tìm kieám caâu traû lôøi cho caâu hoûi “xây döïng CTÑ laø ñuùng hay sai? Laø coù coâng hay coù toäi?”
+ Ban đầu ông không nghĩ xây CTĐ cho d lại bị xem là tội ác.
+ Khi cuộc nổi loạn nổ ra ông vẫn tin vào động cơ "việc làm quang minh chính đại của mình" nên không chịu trốn đi.
- Hi vọng sẽ thuyết phục được An Hoà hầu
- Khi Đan Thiềm bị bắt, CTĐ bị thiêu huỷ, đập phá, ông mới bừng tỉnh, xiết bao đau đớn kinh hoàng.
=>VNT đã mang trong mình không chỉ niềm say mê, khát vọng lớn lao mà còn cả những lầm lạc trong suy nghĩ , h�nh động. Vì quá say mê với ước mơ x�y d?ng cho ĐN 1 toà lâu đài vĩ đ?i mà không nhận ra 1 thực tế tàn nhẫn: CTĐ xây bằng mồ hôi, nước mắt , xương máu của ND! Khát vọng chính đáng nhưng đặt nhầm chỗ, nhầm thời , xa rời thực tế nên phải trả giá bằng sinh mệnh của bản thân ,của cả công trình NT.

b.Đan Thiềm
- Là người mê đắm tài năng siêu việt của người sáng tạo NT, s/tạo cái đẹp:
+ Nàng đã khuyên VNT lợi dụng tiền bạc, uy quyền của LTD để xây cho ĐN 1 công trình NT đồ sộ, vĩnh hằng.
+Luôn khích lệ, động viên VNT, quên mình để bảo vệ cái tài ấy
+ Luôn tỉnh táo sáng suốt trong mọi trường hợp
-Biết ước vọng lớn sẽ không thành, nàng khẩn khoản khuyên VNT đi trốn -> nhằm bảo vệ tính mạng ông.

+ Khi quân nổi loạn đến, biết VNT sẽ bị bắt
-> nàng đã khóc
- Sẵn sàng đổi mạng sống của mình để cưú VNT
- Biết không sao cứu nổi VNT, nàng đau đớn vĩnh biệt tri kỉ trong nước mắt nghẹn ngào
=> ĐT là người có tấm lòng liên tài, xứng đáng là tri âm tri kỉ của VNT
Trong lời đề tựa kịch Vũ Như Tô, tác giả viết:
"Than ôi! Như Tô phải hay những kẻ giết Như Tô phải? Ta chẳng biết.Cầm bút chẳng qua cùng một bệnh với Đan Thiềm".
Hãy phát biểu ý kiến của mình về lời tựa trên?
Thảo luận nhóm
Câu 1: Mâu thuẫn chính về mặt xã hội của vở kịch "Vũ Như Tô" là gì?
a/ Mâu thuẫn giữa nhân dân lao động đói khổ lầm than và bọn hôn quân bạo chúa .
b/ Mâu thuẫn trong nội bộ giai cấp thống trị .
c/ Mâu thuẫn giữa bọn hôn quân bạo chúa và lực lượng chống đối của Quận công Trịnh Duy Sản .
d/ Mâu thuẫn giữa Vũ Như Tô và bọn hôn quân bạo chúa.
a/ Mâu thuẫn giữa nhân dân lao động đói khổ lầm than và bọn hôn quân bạo chúa .
Câu 2:Mâu thuẫn chủ yếu dẫn đến bi kịch của Vũ Như Tô :
a/ Mâu thuẫn giữa các thế lực phong kiến trong triều đình nhà Lê .
b/ Mâu thuẫn giữa đời sống của vua quan triều đình nhà Lê và đời sống của nhân dân
c/Mâu thuẫn giữa khát vọng xây dựng cái đẹp và lợi ích thiết thực của nhân dân.
d/ Tất cả đều đúng .
c/ Mâu thuẫn giữa khát vọng xây dựng cái đẹp và lợi ích thiết thực của nhân dân.
Câu 3 :Vũ Như Tô mang trong mình khát vọng gì ?
a/ Đem đến cho nhân dân có cuộc sống ấm no , hạnh phúc dựa vào chính tài năng của ông .
b/ Xây dựng một toà lâu đài nguy nga , tráng lệ làm hài lòng vua Lê Tương Dực .
c/ Xây dựng một toà lâu đài vĩ đại " bền như trăng sao" để cho " dân ta nghìn thu còn hãnh diện" .
d/Được chứng tỏ tài năng để nhân dân nể phục
c/ Xây dựng một toà lâu đài vĩ đại " bền như trăng sao" để cho " dân ta nghìn thu còn hãnh diện" .
Câu 4: Vì sao Vũ Như Tô chấp nhận yêu cầu xây dựng Cửu Trùng Đài của Lê Tương Dực :
a/ Muốn lợi dụng quyền thế và tiền bạc của hắn , trổ hết tài năng xây dựng cho đất nước một toà lâu đài vĩ đại .
b/ Sợ uy quyền của Lê Tương Dực .
c/ Muốn lợi dụng quyền thế và tiền bạc của hắn để giúp đỡ nhân dân .
d/ Sợ tài năng của mình không đươc� mọi người biết đến .
a/ Muốn lợi dụng quyền thế và tiền bạc của hắn , trổ hết tài năng xây dựng cho đất nước một toà lâu đài vĩ đại .
Câu 5: Tại sao khi cuộc nổi loạn nổ ra ,Đan Thiềm hốt hoảng báo cho Vũ Như Tô nguy cơ nếu ông không trốn sẽ bị giết nhưng ông vẫn không chịu đi :
a/ Vì ông tin vào tài năng của mình có thể dẹp yên phe nổi loạn .
b/ Vì ông tin vào động cơ và việc làm của mình là " quang minh chính đại" .
c/ Vì ông cho rằng khi cuộc nổi loạn đã nổ ra có trốn cũng không thể thoát .
d/ Vì ông không thể rời xa Cửu Trùng Đài -nơi ông muốn trổ hết tài năng , muốn xây dựng cho đất nước một toà lâu đài vĩ đại .
b/ Vì ông tin vào động cơ và việc làm của mình là " quang minh chính đại" .
Câu 6 :� nào không thể hiện bi kịch của Vũ Như Tô khi xây dựng Cửu Trùng Đài
a/ Muốn khẳng định tài năng làm đẹp cho đời nhưng lại xa rời thực tế .
b/ Có những say mê , khát vọng lớn lao nhưng lại lầm lạc trong suy nghĩ và hành động .
c/ Không nh?n ra thực tế tàn nhẫn : Cửu Trùng Đài xây bằng mồ hôi , nước mắt và xương máu của nhân dân .
d/ Là một nghệ sĩ chân chính gắn bó với nhân dân không sợ trước mọi uy quyền thế lực nào
d/ Là một nghệ sĩ chân chính gắn bó với nhân dân không sợ trước mọi uy quyền thế lực nào .
Câu 7 :Trong hồi 5 của v? kịch , nhân vật Vũ Như Tô được khắc họa là một con người :
a/ Gan dạ, dũng cảm , mưu lược .
b/ Bình tĩnh, tự tin .
c/ Cố chấp , mơ mộng .
d/ Tự tin , kiêu căng .
b/ Bình tĩnh, tự tin .
Câu 8 : Đan Thiềm là một người như thế nào ?
a/ Đam mê cái đẹp .
b/ Dịu dàng , tỉnh táo .
c/ Linh hoạt trong mọi hoàn cảnh .
d/ Tất cả đúng .
d/ Tất cả đúng .
Câu 9: Nét đă�c sắc nghệ thuật nào được vận dụng trong đoạn trích " Vĩnh Biệt Cửu Trùng Đài"
a/ Ngôn ngữ điêu luyện có tính tổng hợp cao
b/ Miêu tả , tự sự .
c/ Dùng ngôn ngữ, hành động của nhân vật để khắc họa tính cách , miêu tả tâm trạng , dẫn dắt và đẩy xung đột kịch đến cao trào .
d/ a,c đúng .
e/ b,c đúng .
d/ a,c đúng .
Câu 10 :Vì sao nhân dân căm thù Vũ Như Tô ?:
a/ Vì ông không chịu hợp tác với họ .
b/ Vì ông là tay sai trung thành của bạo chúa .
c/ Vì ông là người thực hiện cái công trình làm đổ bao mồ hôi , nước mắt và xương máu của nhân dân .
d/ Vì ông tư thông với Đan Thiềm .
c/ Vì ông là người thực hiện cái công trình làm đổ bao mồ hôi , nước mắt và xương máu của nhân dân .
III. Tổng kết
Ghi nhớ : sgk
Những nét đặc sắc về NT
- Ngôn ngữ điêu luyện, có tính tổng hợp cao
- Dùng ngôn ngữ & h�nh động của nh�n v?t để kh?c hoạ tính cách, miêu tả tâm trạng, dẫn dắt & đẩy xung đột kịch đến cao trào
- Qua tấn bi kịch của VNT, t/g đã đặt ra những v?n đề sâu sắc có ý nghĩa muôn thuở về mối qhệ giữa ngh? thu?t & c/sống; giữa lí tưởng NT cao siêu, thu?n tuý của muôn đời & lợi ích thiết th?c , trực tiếp của ND
- Đ/trích thể hiện những đặc sắc về NT kịch của NNT.
Qua tấn bi kịch của VNTô, tác giả đã đặt ra những vấn đề sâu sắc, có ý nghĩa muôn thuở về mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc sống:
Nghệ thuật không được thoát li khỏi hiện thực, phải gắn liền nghệ thuật với cuộc sống.
Những ước vọng nghệ thuật cao đẹp
của người nghệ sĩ phải gắn liền và
thích hợp với lợi ích thiết thực của
nhân dân.

I. GIỚI THIỆU CHUNG
1. Tác gi?: Nguyễn Huy Tưởng (1912 - 1960)
-- Xuất thân trong 1 gia đình nhà nho, quê ở làng Dục Tú, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh.
- O�ng sớm tham gia CM, hoạt động trong những tổ chức VH` văn nghệ do Đảng lãnh đạo.
b.Văn nghiệp:
a.Cuộc đời:
b.Văn nghiệp:

- Là nhà văn có thiên hướng khai thác đề tài lịch sử và có đóng góp nổi bật ở thể loại kịch
- Văn phong giản dị, trong sáng vừa đôn hậu vừa thâm trầm sâu sắc
- 1996 được nhà nước tặng giải thưởng HCM về VHNT
- TP chính: Kịch "Vũ Như Tô", "Bắc Sơn"; tiểu thuyết "Sống mãi với Thủ Đô", "An Tư"; kí "Kí sự Cao Lạng"
2 Tác phẩm: Vũ Như Tô
a. Hoàn cảnh sáng tác: naêm 1941- ñeà töïa vaøo tháng 6/1942
b.Thể loại: Bi kịch lịch sử (với quy mô hoành tráng gồm 5 hồi)
c.Tóm tắt: SGK tr/ 217
3.Đoạn trích :Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài
a.Vị trí đoạn trích: Trích hồi V (Một cung cấm) của vở kịch
b.Đại ý: Đoạn trích miêu tả Trịnh Duy Sản - kẻ cầm đầu phe đối lập trong triều đình - dấy binh nổi loạn, lôi kéo thợ làm phản, giết Lê Tương Dực, Vũ Như Tô, Đan Thiềm và đập ph�, thiêu huỷ Cửu Trùng Đài.