Tuần 16. Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài

NGUYỄN HUY TƯỞNG
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
Tiết 61 – Đọc văn
(Trích “Vũ Như Tô”)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả: (1912 – 1960)
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
- Là nhà văn có thiên hướng khai thác đề tài lịch sử và có nhiều đóng góp ở thể loại tiểu thuyết và kịch.
- Văn phong Nguyễn Huy Tưởng giản dị, đôn hậu mà thâm trầm, sâu sắc.
- Năm 1996 được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật
- Tác phẩm tiêu biểu:
+ Kịch: Vũ Như Tô (1941),
Bắc Sơn (1946),…
+ Tiểu thuyết: Đêm hội Long Trì (1942), An Tư (1945), Sống mãi với Thủ đô (1961),…
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả: (1912 – 1960)
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
- Tác phẩm tiêu biểu:
+ Kịch: Vũ Như Tô (1941), Bắc Sơn (1946),…
+ Tiểu thuyết: Đêm hội Long Trì (1942), An Tư (1945), Sống mãi với Thủ đô (1961),…
2. Tác phẩm “Vũ Như Tô”
a. Thể loại:
Bi kịch lịch sử
Kịch:
Là một loại hình nghệ thuật tổng hợp
Kịch có 3 loại: hài kịch, bi kịch, chính kịch
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm “Vũ Như Tô”
a. Thể loại
b. Hoàn cảnh sáng tác
- Kịch Vũ Như Tô được sáng tác từ sự kiện lịch sử có thật xảy ra ở Thăng Long các năm 1516 – 1517, dưới triều Lê Tương Dực
- Vở kịch viết xong vào hè 1941, ban đầu có ba hồi, sau tác giả viết tiếp thành năm hồi
c. Tóm tắt tác phẩm
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
Lê
Tương
Dực
Đan
Thiềm
Trịnh
Duy
Sản
Vũ Như Tô bị giết
CỬU
TRÙNG
ĐÀI
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm “Vũ Như Tô”
a. Thể loại
b. Hoàn cảnh sáng tác
c. Tóm tắt tác phẩm
d. Vị trí của đoạn trích
“Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài” trích hồi 5 trong vở kịch Vũ Như Tô
Có IV lớp kịch (*
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Thảo luận nhóm: (*)
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Thảo luận nhóm: Nhập vai vào nhân vật
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
Xây hay không xây Cửu Trùng Đài?
Vì sao?
Nhóm 1 : Vũ Như Tô


Nhóm 2 : Quần chúng nhân dân
“Cửu Trùng Đài không thành, nên mừng hay nên tiếc… Than ôi! Như Tô phải, hay những kẻ giết Như Tô phải? Ta chẳng biết! Cầm bút chẳng qua cùng một bệnh với Đan Thiềm”
(Lời tựa kịch Vũ Như Tô)
Có đập phá Cửu Trùng Đài?
Vì sao?
DẶN DÒ
1. Các xung đột chính của hồi kịch
(xung đột diễn ra như thế nào?, cách giải quyết ra sao?, nhà văn đứng trên lập trường của ai để giải quyết xung đột?)
2. Tìm hiểu về các nhân vật: Vũ Như Tô và Đan Thiềm
(tính cách, diễn biến tâm trạng của nhân vật)
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
Lê
Tương
Dực
Đan
Thiềm
Trịnh
Duy
Sản
Vũ Như Tô bị giết
CỬU
TRÙNG
ĐÀI
NGUYỄN HUY TƯỞNG
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
Tiết 62 – Đọc văn
(Trích “Vũ Như Tô”)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Những xung đột chính của hồi kịch
a) Xung đột 1: Mâu thuẫn giữa nhân dân lao động khốn khổ lầm than với bọn hôn quân bạo chúa
- Mâu thuẫn vốn có từ trước nhưng đến khi xây dựng Cửu Trùng Đài thì càng trở nên căng thẳng
- Đến hồi V, mâu thuẫn trở thành cao trào lên đến đỉnh điểm và được giải quyết dứt khoát theo quan điểm nhân dân:
+ Hôn quân Lê Tương Dực bị giết
+ Nguyễn Vũ tự sát
+ Cung nữ bị bắt, nhục mạ
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Những xung đột chính của hồi kịch
a) Xung đột 1: Mâu thuẫn giữa nhân dân lao động khốn khổ lầm than với bọn hôn quân bạo chúa
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
b) Mâu thuẫn 2: Quan niệm nghệ thuật cao siêu thuần túy của muôn đời và lợi ích trực tiếp, thiết thực của nhân dân → Đây là tấn bi kịch không lối thoát của Vũ Như Tô
- Người nghệ sĩ thiên tài không thể thể hiện tài năng; không thể đem lại cái đẹp cho đời trong một xã hội thối nát, khi mà nhân dân còn đói khổ, lầm than
- Mâu thuẫn này không được tác giả giải quyết rạch ròi, dứt khoát. Đến lúc chết, Vũ Như Tô vẫn không nhận ra sai lầm của mình, vẫn đinh ninh là mình vô tội
 Chân lí vừa thuộc về Vũ Như Tô vừa thuộc về nhân dân
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Những xung đột chính của hồi kịch
2. Nhân vật Vũ Như Tô
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
- Kiến trúc sư thiên tài, “ngàn năm chưa dễ có một”, là hiện thân cho niềm khát khao, say mê sáng tạo cái đẹp
- Nghệ sĩ có nhân cách lớn, hoài bão lớn và có lí tưởng nghệ thuật cao cả, muốn xây dựng một công trình kiến trúc vĩ đại để tô điểm cho non sông “tranh tinh xảo với hóa công”
Tuy nhiên, Vũ Như Tô lại lầm lạc trong suy nghĩ và hành động: dựa vào bạo chúa để thực hiện khát vọng của mình,công trình nghệ thuật đó lại để phục vụ cho bạo chúa

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
2. Nhân vật Vũ Như Tô
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
Tuy nhiên, Vũ Như Tô lại lầm lạc trong suy nghĩ và hành động: dựa vào bạo chúa để thực hiện khát vọng của mình,công trình nghệ thuật đó lại để phục vụ cho bạo chúa
- Là nhân vật bi kịch bởi quá say mê với ước mơ xây dựng một tòa lâu đài vĩ đại mà quên đi đời sống thực tế của nhân dân: Cửu Trùng Đài được xây bằng mồ hôi, nước mắt và cả xương máu của nhân dân
Qua Vũ Như Tô, nhà văn đặt vấn đề về mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống; giữa khát vọng nghệ thuật muôn đời với lợi ích của nhân dân
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
2. Nhân vật Vũ Như Tô
3. Nhân vật Đan Thiềm
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
- Là người trân trọng, đam mê cái tài – tài sáng tạo ra cái đẹp. Nét tính cách ấy được nhà văn gọi là “bệnh Đan Thiềm” – “bệnh” mê đắm tài hoa siêu việt của người sáng tạo nghệ thuật, sáng tạo cái đẹp
- Là người luôn tỉnh táo, sáng suốt, thức thời, biết thích ứng với hoàn cảnh.
 Bi kịch, nỗi đau của Đan Thiềm là không bảo vệ được cái đẹp, không cứu được người tài ngay cả khi sẵn sàng đánh đổi cả mạng sống
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
- Ngôn ngữ kịch điêu luyện, có tính tổng hợp cao, nhịp điệu của lời thoại nhanh
- Mâu thuẫn tập trung phát triển cao, hành động dồn dập, đầy kịch tính
- Tính cách tâm trạng nhân vật bộc lộ rõ nét qua ngôn ngữ, hành động
- Các lớp kịch được chuyển linh hoạt, tự nhiên, liền mạch
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
2. Ý nghĩa văn bản
Đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài đặt ra vấn dề sâu sắc có ý nghĩa muôn thuở về cái đẹp, về mối quan hệ giữa người nghệ sĩ và nhân dân, đồng thời tác giả cũng bày tỏ niềm cảm thông, trân trọng đối với người nghệ sĩ tài năng, giàu khát vọng nhưng rơi vào bi kịch