Tuần 16. Người lái đò Sông Đà

LỚP 12A2 KÍNH CHÀO
CÁC THẦY CÔ GIÁO
ĐẾN DỰ GIỜ THĂM LỚP
NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ

Nguyễn Tuân
CẤU TRÚC BÀI HỌC
I.TÌM HIỂU CHUNG
1. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác.
2. Mục đích sáng tác
3. Thể loại
II. ĐỌC – HIỂU ĐOẠN TRÍCH
1. Hình tượng sông Đà
a. Sông Đà hung bạo
b. Sông Đà trữ tình, thơ mộng
Dừng tiết 1
2. Hình tượng người lái đò sông Đà
3. Nghệ thuật
C. TỔNG KẾT CHUNG
Nhận định nào không đúng về tác gia Nguyễn Tuân?
Câu 1:
A. Là một nhà văn lớn, một nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp.
B. Phong cách nghệ thuật độc đáo thâu tóm trong chữ “ngông”, sâu sắc, tài hoa, uyên bác
C. Sở trường về thể loại tùy bút.
D. Sáng tác thành công về đề tài người nông dân nghèo và trí thức nghèo.
Câu 2:
A. Sinh năm 1910-1987, xuất thân trong một nhà nho khi Hán học đã tàn, quê ở Hà nội.
B. Là trí thức giàu lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.Ý thức cá nhân phát triển cao.
C. Là con người rất mực tài hoa, am hiểu nhiều môn nghệ thuật .
D. Là nhà văn biết quí trọng thật sự nghề nghiệp của mình.
E. Là cây bút có sức sáng tạo dồi dào, không chỉ là nhà tiểu thuyết nổi tiếng mà còn được mệnh danh là “ông vua phóng sự đất Bắc”
CHÂN DUNG NHÀ VĂN NGUYỄN TUÂN
1910-1987
Ký hoạ chân dung nhà văn Nguyễn Tuân của các hoạ sĩ Văn Cao, Thành Chương, Sĩ Ngọc, Quách Đại Hải, Tạ Tỵ, Phạm Minh Hải.
Câu hỏi phần tìm hiểu chung
Câu 1: Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác tùy bút Người lái đò sông Đà?
Câu 2: Mục đích sáng tác tùy bút?
Câu 3: Em hiểu thế nào về thể loại tùy bút?
Câu 4: Nội dung của tập tùy bút sông Đà?
Mục đích sáng tác
“ Đi tìm cái thứ vàng của màu sắc sông núi Tây Bắc, và nhất là cái thứ vàng mười mang sẵn trong trong tâm trí của tất cả những con người ngày nay đang nhiệt tình gắn bó với công cuộc xây dựng cho Tây Bắc thêm sáng sủa, tươi vui và vững bền.” ( Lời của Nguyễn Tuân)
Câu hỏi phần đọc hiểu
Câu 1: Suy nghĩ gì về lời đề từ:
“ Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông”
(Nhà thơ Ba lan)
“ Chúng thủy giai đông tẩu- Đà giang độc bắc lưu”( Thơ Nguyễn Quang Bích)
Câu 2: Trong thiên tùy bút, tác giả đã phát hiện ra những đặc điểm chủ yếu nào của sông Đà? Tác giả dùng biện pháp nghệ thuật nào để làm nổi bật các đặc điểm ấy?
Câu 3: Phân tích sông Đà hùng vĩ, hung bạo?
Câu 4: Phân tích sông Đà trữ tình thơ mộng?
Lời đề từ
“ Đẹp vậy thay tiếng hát trên dòng sông”
(Nhà thơ Ba lan)
 Cảm thán về cái đẹp nên thơ thi vị của dòng sông và con người Tây Bắc.
“ Chúng thủy giai đông tẩu - Đà giang độc bắc lưu”
( Thơ Nguyễn Quang Bích)
Nét riêng của sông Đà: Thế chảy độc đáo nghịch ngược, khác lạ nhà văn tìm thấy sự đồng cảm với cái “ngông” của thiên nhiên
Sông Đà đoạn chảy qua Lai Châu về Quỳnh Nhai
Thượng nguồn sông Đà
Đoạn văn miêu tả vách đá bờ sông Đà
Vách đá dựng thành vách, mặt sông chỗ ấy lúc đúng ngọ mới có mặt trời
Có vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu…có quãng con nai con hổ có lần vọt từ bờ bên này sang bờ bên kia
Ngồi trong khoang đò quãng ấy đang mùa hè mà cũng thấy lạnh
Một vách đá trên sông Đà
Ghềnh Hát Loóng dài hàng cây nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà nào tóm được qua đấy.
Ghềnh đá trên sông Đà
Miêu tả nước và những cái hút nước:
Trên sông bỗng có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông chuẩn bị làm móng cầu. Nước thở và kêu như cống cái bị sặc… xoáy tít, quay lừ lừ…y như ô tô sang số ấn ga…nước ặc ặclên như vừa rót dầu sôi vào…
giếng xây bằng toàn nước sông xanh ve…khối pha lê đúc dày..cốc pha lê nước khổng lồ.
Sóng bọt trắng xóa cả một chân trời đá
Những cái hút nước trên sông Đà
Hình ảnh thác dưới
+ Tiếng nước réo gần mãi lại réo to mãi lên. Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, như là van xin, như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét…bùng bùng…
+ Bọt trắng xóa cả một chân trời đá
+ Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế

Thác nước sông Đà
Miêu tả sông Đà thơ mộng, trữ tình
Hình dáng:
Sông Đà ngoằn ngoèo như sợi dây thừng
…như áng tóc mun ngàn vạn sải
…tuôn dài như áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo…
Màu nước: - Mùa xuân dòng xanh ngọc bích
- Mùa thu …lừ lừ chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa..bực bội
Cảnh ven sông:
- Cảnh lặng tờ, tịnh không một bóng người…thèm được giật mình nghe tiếng còi xúp –lê…
Những nương ngô…lá ngô non, cỏ gianh đồi núi ra nõn búp… đàn hươu.. Chuồn chuồn, bươm bướm…
Sông Đà từ trên máy bay nhìn xuống
Sông Đà gợi cảm: Mỗi người gợi một cách
+ Với Nguyễn Tuân như một cố nhân…
+ Gợi tứ thơ Tản Đà - một tình nhân chưa quen biết
+ Gợi màu nắng tháng ba Đường thi
+ Dòng sông lững lờ như nhớ thương…
như đang lắng nghe những giọng nói êm êm của người xuôi, những con đò đuôi én thắt mình dây cổ điển
Và đặc biệt gợi cảm là cảnh những quãng sông êm ả.
+ Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử.
+ Bờ sông hồn nhiên như m?t n?i ni?m c? tích cổ tích tu?i xưa
+ Cảnh đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm.
+ Tiếng cá đập nước sông đuổi đàn hươu vụt biến.
+ Đàn cá d?m xanh quẫy vọt trên mặt sông bụng trắng như bạc rơi thoi
SÔNG ĐÀ THƠ MỘNG, TRỮ TÌNH
Cảnh bên bờ sông Đà
Dọc theo triền sông Đà
SÔNG ĐÀ HIỀN HÒA
Tiểu kết:
Ấn tượng về con sông Đà vừa hùng vĩ, dữ dội, hung bạo, vừa trữ tình thơ mộng là nguồn cảm hứng vô tận cho nghệ thuật.
Nguyễn Tuân miêu tả con sông bằng tất cả tình yêu và niềm tự hào về thiên nhiên đất nước.
Nguyễn Tuân đã thổi hồn cho sông Đà để vật vô tri hiện lên với những tính cách đối lập mà thống nhất.
Ngòi bút tài hoa, uyên bác, trong cách nhìn nhận và khám phá miêu tả thiên nhiên, biến hóa linh hoạt.

Chặn dòng sông Đà xây đập thủy điện Hòa Bình
Nhìn từ trên nhà máy thuỷ điện
Đập thủy điện Hòa Bình
CỦNG CỐ, HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Phát biểu cảm nghĩ cúa em về một đoạn văn em yêu thích trong thiên tùy bút.
Chuẩn bị tiếp các câu hỏi ở SGK về hình tượng người lái đò.
Phân tích kĩ cuộc chiến với con sông hung bạo.
Phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân qua tùy bút?

CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ SỰ THAM GIA TÍCH CỰC CỦA CÁC EM!