Tuần 16. Người lái đò Sông Đà

Người lái đò sông Đà
(Nguyễn Tuân)‏
Gv:Chu ThÞ ThuyÕt
Tr­êng THPT Ng« Th× NhËm
I- Tìm hiểu chung
1- Tác giả:
(1910- 1987) , quê Hà Nội.
Là nhà văn lớn của Việt Nam thế kỉ XX
Là nghệ sĩ tài hoa , độc đáo , ông vua tuỳ bút với hai tác phẩm nổi tiếng :
-Trước cách mang: Vang bóng một thời (Chữ người tử tù )
- Sau cách mạng : Sông Đà
2-Hoàn cảnh sáng tác
-Đây là kết quả của nhiều chuyến đi khảo sát thực tế Tây Bắc của Nguyễn Tuân cuối những năm 50 của thế kỉ XX
-Rút trong tiểu thuyết "Sông Đà"-năm 1960
3-Thể loại , bố cục


Tu? bỳt : M?t lo?i bỳt kớ ghi chộp ngu?i th?t , khụng cú c?t chuy?n , d?c bi?t in d?m c?m xỳc ch? quan c?a ngu?i vi?t , d?m ch?t tr? tỡnh .
B? c?c: 2 ý
Nhân vật sông Đà: a- Sông Đà hung bạo
b- Sông Đà trữ tình
-Hình tượng người lái đó
Ba
Bản đồ Sông Đà
II-§äc – HiÓu chi tiÕt
Câu hỏi:
1- Tìm những chi tiết ,hình ảnh thể hiện sự hung bạo của sông Đà ?
2- Phân tích ,làm rõ một chi tiết , hình ảnh mà em cảm thấy ấn tượng nhất ?
3-Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào để làm rõ bản tướng của sông Đà?
1-Sông Đà hung bạo

a-Hu?ng ch?y ngang ngu?c:

"Chúng thu? giai dông t?u , D� giang d?c b?c luu"
=>Nguyễn Tuân đã có những khảo sát tỉ mỉ về hướng chảy của dòng sông để thấy rằng sông Đà chảy một mình một hướng khác với tất cả các con sông ở Việt Nam

b-Bờ cũng không hiền
"Bờ sông đá dựng thành vách"
"Vách đá như cái yết hầu"
"Có quãng con nai con hổ vọt từ bờ bên này sang bờ bên kia ."
"Vào mùa hè ngồi trong khoang đò qua quãng ấy cũng thấy lạnh và tối"
í
Đường lên Mường lễ bao xa
Trăm bảy mươi thác , trăm ba mươi ghềnh
c-Gió sông Đà
“ Ở ghềnh Hát Loóng là vương quốc của gió, “ dài hàng cây số , nước xô đá , đá xô sóng , sóng xô gió , cuồn cuộn gùn ghè suốt năm như đòi nợ xuýt” mà đòi không được thì lật ngửa bụng con thuyền ra.
Từ láy nhân hoá gió : “Gùn ghè” đã khơi dậy cảm giác mạnh , bất ngờ , thú vị
=>Câu văn dài , các điệp từ “đá”, ‘nước”, “sóng” xô quyện vào nhau .
d-Cái hút nước
“quãng cái hút nước ở Tà Mường…”, chuyện thuyền lật, bè chìm
như vượt qua giếng bê tông sặc nước “ặc ặc”, lúc như “cái giếng dầu sôi” “ùng ục”, lóc nh­ “c¸i cöa cèng bÞ sÆc”
=> Tưởng tượng của nhà văn thật lí thú, kì ảo khi đặt máy quay phim … ,
e- Thuỷ thạch trận
-Đá khủng khiếp : “trắng xoá cả một chân giời đá”, “đá ngàn năm mai phục trong lòng sông”, “một số hòn bèn nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền”, “ đá tảng chia ba hàng chặn ngang trên sông”, “ hai hòn canh một cửa”…sông bày thạch trận
=>Tác giả đã khảo cứu cụ thể ,tỉ mỉ để có cả một trận địa đá giữa lòng sông đủ cả cửa sinh , cửa tử.
g- Tiếng nước cũng ghê ghê

- “Còn xa lắm …tiếng nước nghe như lµ “oán trách” gì ,… “ khiêu khích” … “van xin” … “giọng gằn mà chế nhạo” … “rống lên như tiếng của một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu , rừng tre rừng nứa nổ lửa…đàn trâu da cháy bùng bùng”
=> nghệ thuật lấy nước tả lửa thật là ấn tượng , độc đáo, tài hoa.
Tiểu kết
-Nguyễn Tuân đã sử dụng ngòi bút trăm màu thể hiện để thể hiện bản tướng của dòng sông phù thuỷ - dì ghẻ độc ác- “kẻ thù số 1” nham hiểm của nhà đò
Mặt khác ca ngîi vÎ ®Ñp hïng vĩ của non sông đất nước
2- S«ng §µ tr÷ t×nh
Câu hỏi :
1-Tìm đọc những đoạn văn tả sông Đà thơ mộng , quyến rũ ?
2-Nguyễn Tuân đã thể hiện phong cách tài hoa nghệ sĩ và tấm lòng yêu mến tha thiết với thiên nhiên Tây Bắc trong những đoạn văn đó như thễ nào ?

Sông Đà trữ tình
T? trờn máy bay mà nhìn xuống "Sông Đà ngoằn ngoèo nhu s?i dõy th?ng b?ng b?c"
=>Nh� van ch?n gúc nhỡn t? trờn cao, trờn mỏy bay.
cú lỳc nhu gi?ng bờ tụng m� " m?t gi?ng , th�nh gi?ng xõy to�n b?ng nu?c sụng xanh ve m?t ỏng thu? tinh kh?i dỳc d�y"
=>Nhu xem phim trờn m�n ?nh r?ng , hỡnh ?nh d?ng=>tang c?m giỏc h?i h?p , s? hói
Sông Đà nhìn từ trên cao
Thác sông Đà
Sông Đà- "áng tóc trữ tình"


“Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình mà đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuộn khói núi mèo đốt nương xuân”
=>Câu văn dài mềm mại , đầy hình ảnh và cảm xúc như một câu thơ đẹp
Có người bình :“Sông Đà như một thiếu phụ kiều diễm mà đỏng đảnh, Nguyễn Tuân là người tình ông đã trân trọng đặt lên đầu nàng một cái vương miện được kết bằng gió núi mây ngàn và cỏ hoa của vùng Tây Bắc”
Nước sông Đà:
“Mùa xuân nuớc trong xanh màu ngọc bích , mùa thu, nước sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa , cái lừ lừ bất mãn mỗi độ thu về”.
=>Sự đổi màu của nước cũng gợi một tứ thơ .
sông Đà mïa thu
BỜ BÃI SÔNG ĐÀ
Đoạn tả bờ bãi sông Đà với cái nắng giòn tan trên sông
-Cảnh ngồi thuyền xuôi sông Đà . “Lặng tờ như bờ tiền sử , cổ tích , đàn hươu thơ gặm cỏ đẫm sương đêm , đàn cá dầm xanh, cá anh vũ bụng trắng xoá như bạc rơi thoi.”
=>Sông Đà mơ mộng huyền ảo như một cố nhân , lại như một tình nhân không quen biết .
=>Nguyễn Tuân đang đề thơ lên núi rừng Tây Bắc
2-Hình tượng người lái đò
Câu hỏi :
-Cảm nhận của em khi đọc đoạn văn trên?
-Nguời lái đò mưu trí , dũng cảm như thế nào ?
Vì sao ông lái chiến thắng kẻ thù số 1 của đời mình ?
Thái độ của Nguyễn Tuân đối với người lao động như thế nào ?
Cuộc thuỷ chiến trên sông Đà
Trùng vây 1
Trùng vây 2
Trùng vây 3
Nghệ thuật miêu tả :

Nhà văn dùng kiến thức quân sự- thể thao (đá bóng , đấu vật ) để tả trực diện, cận cảnh , tỉ mỉ từng hành động khiêu khích , dẫn dụ , bao vây , tấn công của thác,đá, sóng …rất độc đáo mà ấn tượng
=> “Trang viÕt në hoa”
Phẩm chất của người laọ động?
- Bình dị vô danh
-Người anh hùng xuôi thác , trí dũng song toàn , bình tĩnh , mưu trí, khôn khéo, linh hoạt , vô cùng dũng cảm , nhiều lần chiến đấu và chiến thắng thần sông thần đá .
Khiêm tốn , giản dị như bao ngày lao động bình thường khác
Thái độ của tác giả ?
Hết lòng khâm phục , ngưỡng mộ , ngợi ca “tay lái ra hoa” trên “ trang viết nở hoa” của mình .
¤ng ®ß thùc sù lµ nghÖ sÜ trªn lÜnh vùc v­ît th¸c leo ghÒnh.
Tổng kết
1-Nguyễn Tuân:
" Cái độc đáo trong văn chương ông ngàn đời không lặp lại
Bởi thế cho nên ông ở mãi trong đời" (Phạm Tiến Duật)
2-Tác phẩm là bài ca về non sông Tổ quốc , thiên nhiên thơ mộng , kì vĩ ,hào hùng.
-Ngợi ca người lao động thông minh ,sáng tạo , là nghệ sĩ tài hoa mà bình thường , giản dị.
Trân trọng cảm ơn các thầy cô và các em!