Tuần 16. Người lái đò Sông Đà

Đọc văn
Bài:
NGUYỄN TUÂN
TÌM HIỂU CHUNG:
1. Xuất xứ: in trong tập tùy bút “Sông Đà” (1960)
2. Hoàn cảnh sáng tác: tác phẩm là kết quả của chuyến đi thực tế đến Tây Bắc năm 1958 của Nguyễn Tuân.

II. ĐỌC – HIỂU :
1. Hình tượng con sông Đà.
2. Hình tượng người lái đò
3. Nghệ thuật
Hình tượng con sông Đà:
a. Hình tượng con sông Đà hùng vĩ và hung bạo:
- Dáng vẻ bên ngoài: đá bờ sông “dựng vách thành”,“lúc đúng ngọ mới có mặt trời”, “lòng sông Đà như một cái yến hầu”.
 cách so sánh, liên tưởng độc đáo tạo ấn tượng về một dòng sông hiểm trở, hùng vĩ.

a. Hình tượng con sông Đà hùng vĩ và hung bạo:
Sông Đà hung bạo với thác nước và vực xoáy:
+ Mặt ghềnh Hát Loáng:“nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió cuồn cuộn luồng gió gùn gè suốt năm như đòi nợ xuýt”.
 biện pháp nhân hóa + điệp từ, ngữ, cấu trúc + nhịp điệu khẩn trương tạo nên âm hưởng dữ dội, sức mạnh uy hiếp .


Hình tượng con sông Đà:


+ Quãng Tà Vường: có những cái hút nước “xoáy tít đáy”; nước thở và kêu như “cửa cống cái bị sặc”; nhiều thuyền bị nó hút vào, dìm xuống và tan xác ở khuỷnh sông dưới
 biện pháp so sánh + liên tưởng độc đáo tạo nên sông Đà hung bạo, hiểm ác.
Hình tượng con sông Đà:
a. Hình tượng con sông Đà hùng vĩ và hung bạo:


+ Tiếng thác nước nghe “như oán trách, van xin, khiêu khích”“Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu, rừng tre nứa nổ lửa”
 biện pháp nhân hóa, so sánh độc đáo khiến con sông như một sinh thể dữ dằn, ghê sợ
Hình tượng con sông Đà:
a. Hình tượng con sông Đà hùng vĩ và hung bạo:
Hình tượng con sông Đà:
a. Hình tượng con sông Đà hùng vĩ và hung bạo:


Đá sông Đà như đám lính thủy “ngỗ ngáo, nhăn nhúm” với thủ đoạn nham hiểm mỗi con mỗi việc “bày thạch trận trên sông” sẵn sàng dìm chết con thuyền
 biện pháp nhân hóa dựng nên sông Đà hiểm ác, xảo quyệt
 Qua hình ảnh con sông Đà hung bạo, nhà văn như muốn nêu bật về một sức mạnh dữ dội và vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên đất nước.
Hình tượng con sông Đà:
a. Hình tượng con sông Đà hùng vĩ và hung bạo:
Từ trên cao, Sông Đà “ tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo”
 Sông Đà như hình ảnh thiếu nữ Tây Bắc trẻ trung và duyên dáng.
Hình tượng con sông Đà:
b. Hình tượng con sông Đà trữ tình:
Hình tượng con sông Đà:
b. Hình tượng con sông Đà trữ tình:
Màu nước sông Đà thay đổi theo mùa: “Muà xuân dòng xanh ngọc bích… Mùa thu nước SĐ lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa”
 Sông Đà đẹp gợi cảm nhờ những hình ảnh so sánh, liên tưởng thú vị, khả năng quan sát tinh tế.
Hình tượng con sông Đà:
b. Hình tượng con sông Đà trữ tình:
Lâu ngày không gặp: sông Đà “đằm đằm ấm ấm”, vui như thấy nắng “giòn tan”  sông Đà như một cố nhân.

Ngồi trên thuyền: cảnh ven sông lặng tờ, đàn hươu gặm cỏ, bờ sông hoang dại, cá dầm xanh…  con sông đẹp mơ màng, nên thơ.
Hình tượng con sông Đà:
b. Hình tượng con sông Đà trữ tình:
 Bằng sự tài hoa và lao động nghiêm túc, Nguyễn Tuân khắc họa nên vẻ đẹp trữ tình của sông Đà khiến người đọc say đắm.
Hình tượng con sông Đà:

b. Hình tượng con sông Đà trữ tình:
a. Hình tượng con sông Đà hùng vĩ và hung bạo:


 Bằng khả năng quan sát sắc sảo, liên tưởng phong phú, ngôn ngữ điêu luyện… Nguyễn Tuân đã cho ta thấy sông Đà như một công trình nghệ thuật thiên tạo, để lại nhiều dấu ấn cho những ai một lần biết đến.