Tuần 16. Người lái đò Sông Đà

1

Tuần 16 - TiÕt: 46,47

Ng­êi l¸i ®ß s«ng §µ
Nguyễn Tuân
GV. Nguyễn Thị Thuý Trường PT Đông Đô
2
3
I. Ti?u dẫn:
1. Tác giả: Nguyễn Tuân (1910 - 1989)
Cuộc đời:
- Quờ: H� N?i
- Xu?t thõn trong gia dỡnh nh� Nho khi Hỏn h?c dó t�n.
H?c h?t b?c th�nh chung b? duổi vỡ tham gia bói khúa
- B?t d?u sỏng tỏc nh?ng nam 30, n?i ti?ng t? 1938 v?i tỏc ph?m Vang búng m?t th?i v?i phong cỏch d?c dỏo.
- Tru?c CMTT l� cõy bỳt van xuụi lóng m?n th?i kỡ cu?i
- Sau CMTT nhi?t tỡnh tham gia CM, tr? th�nh cõy bỳt tiờu bi?u c?a n?n VH m?i.
- N?i ti?ng v?i th? lo?i tựy bỳt, bỳt kớ.
- T?ng gi? ch?c T?ng thu kớ H?i van ngh? VN.
- Du?c gi?i thu?ng HCM nam 1996.





4

b. Sự nghiệp sáng tác:
Thành công cả 2 giai đọan trước và sau CMT8.
* Trước CMTT:
Chủ yếu xoay quanh 3 đề tài:
+ Chủ nghĩa xê dịch.
+ Vẻ đẹp “vang bóng một thời”.
+ Đời sống trụy lạc.
Tác phẩm tiêu biểu :
Chiếc lư đồng mắt cua, Một chuyến đi, Vang bóng một thời…

5

* Sau CMT8:
Nội dung :
+ Ca ngợi nhân dân trong hai cuộc kháng chiến.
+ Ca ngợi công cuộc xây dựng CNXH.
+ Hình tượng nhân vật còn là những con người tài hoa, nghệ sĩ.
Tác phẩm tiêu biểu :
Tùy bút kháng chiến, Tùy bút sông Đà, Hà Nội ta đánh Mĩ giỏi…
6

c. Phong cách nghệ thuật:
- Độc đáo, ấn tượng bắt đầu từ chữ “ngông”.
- Văn đậm chất tài hoa, uyên bác.
- Kho từ vựng phong phú, cách hành văn không giống ai từ đề tài, nhân vật, dùng từ…
- Văn xuôi của Nguyễn Tuân giàu hình ảnh, nhạc điệu…
7


2. T¸c phÈm
a. Hoµn cảnh sáng tác:
- Trong chuyến đi thực tế đến Tây Bắc 1958.
- Trích trong tùy bút Sông Đà (1960), thời kì miền Bắc xây dựng CNXH.
b. §¹i ý:
Phát hiện và miêu tả vẻ đẹp thiªn nhiªn hùng vĩ và con người lao động bằng nét bút tài hoa, uyên bác.
c. §äc vµ tãm t¾t:


8
1. Hình tượng con sông Đà
Câu hỏi: Nguyễn Tuân đã tập trung khắc họa hình tượng con sông Đà trên những phương diện nào?
Câu hỏi: Sông Đà có lai lịch như thế nào? Lai lịch ấy có ý nghĩa gì?
- “Chúng thủy giai Đông tẩu
Đà giang độc Bắc lưu”
(Mọi con sông đều chảy theo hướng Đông, chỉ có sông Đà theo hướng Bắc)
- Ý nghĩa: Sông Đà như một nhân vật có diện mạo, có cá tính độc đáo
* Lai lịch con sông Đà:
II – PHÂN TÍCH
9
HÌNH ẢNH CON SÔNG ĐÀ TRÊN BẢN ĐỒ
10
11
II. Phẩn tÝch
1. Hình ảnh sông Đà:
a . Tính cách hung bạo: s«ng §µ lµ “kÎ thï sè mét cña con ng­êi”
- Địa hình hiểm trở: nhiều thác đá, thác nước, cảnh bờ sông dựng vách thành…
- Luôn hung hăng, ưa gây sự.
- Tiếng nước sông Đà gầm réo dữ dội ®­îc vÝ nh­ tiÕng “rèng cña ngµn con tr©u méng ®ang lång lén gi÷a rõng vÇu tre nøa næ löa ®ang ph¸ tu«ng rõng löa, rõng löa cïng gÇm thÐt víi ®µn tr©u da ch¸y bïng bïng”.
- Nhiều hút nước ghê rợn.
- Bày những thạch trận, thủy trận nguy hiểm…
→ Con sông giống loài thủy quái, khôn ngoan, xảo quyệt, nham hiểm và hung ác.
12
Hình ảnh con sông Đà
13
b . Tính cách trữ tình :
- Sông Đà đầy chất thơ.
- Dịu dàng, mềm mại như một áng tóc trữ tình
- Hoang dại như một bờ tiền sử, hồn nhiên “như nỗi niềm cổ tích tuæi xưa”.
- Nước sông trong sáng thay đổi theo mùa.
- Gợi cảm hứng nghệ thuật, gợi nhớ cố nhân…
- S§ gîi nhí mµu n¾ng th¸ng ba §­êng thi trong th¬ LÝ B¹ch…
Tính hung bạo và trữ tình kết hợp hài hòa, tạo nét đặc thù cho dòng sông.
“Chúng thủy giai Đông tẩu
Đà giang độc Bắc lưu”
14
2. Hình ảnh người lái đò sông Đà:
- Lai lịch: Một ông lão 70 tuổi, gắn bó cả cuộc đời với sông Đà.
- Ngoại hình:
+ Tay lêu nghêu như cái sào, r©u dµi tíi ngùc.
+ Chân khuỳnh khuỳnh như kẹp cái cuốn lái tưởng tượng.
+ Giọng nói ào ào như sóng nước tr­íc mÆt ghÒnh.
+ Nhỡn giới cao vòi vọi như trông một c¸i bÕn xa nào đó trong s­¬ng sím.
→ Ngoại hình mang dấu ấn cña nghề s«ng n­íc.





15
- Là người lao động tài ba, chân chính, trí dũng.
- Vị tướng tài tình thống lĩnh đội quân tinh quái, hung ác.
- Thích vượt khó, đương đầu hiểm nguy.
- Từng trải trong nghề lái đò.
- Hiểu biết thành thạo, nắm chắc quy luật của sông Đà.
- Dũng cảm, bản lĩnh, kiên cường xử lí mọi tình huống nguy hiểm.

16
Nghệ thuật vượt thác, leo ghềnh
17

- Nghệ sĩ tài hoa trong NT vượt thác, leo ghềnh.
+ Lái đò đạt trình độ điêu luyện.
+ T¶ xung h÷u ®ét víi th¸c lò s«ng §µ.
+ Ung dung ,tự tin sau khi vượt thác.
+ Có tình cảm với quê hương.
→ Ông lái đò là vị tướng thao lược, tài ba
Tác giả ca ngợi con người mới trong xây dựng cuộc sống mới.
18
3. Nghệ thuật:
- Ngôn ngữ phong phú, mang đậm dấu ấn riêng.
- Hành văn độc đáo, liên tưởng, so sánh táo bạo, mới mẻ.
- Đậm chất tài hoa, uyên bác.
- VËn dông kÕt hîp nhiÒu ngµnh khoa häc nh­ qu©n sù, vâ thuËt, ®iÖn ¶nh, lÞch sö, ®Þa lÝ, héi ho¹…
19
(?) Qua việc tìm hiểu và phân tích hình tượng sông Đà và người lái đò, em hãy nêu giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung của tác phẩm.
Tùy bút Người lái đò sông Đà thể hiện rõ tư tưởng và phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân:
- Sự uyên bác của một trí tuệ và sự phóng khoáng của một tâm hồn.
- Sự quý trọng những giá trị vật chất và tinh thần của đất nước, của dân tộc và tình yêu đối với người lao động bình thường.
- Chất tài hoa – tài tử trong cách dùng từ, câu, hành văn.
- Sù am hiểu về lịch sử, địa lí, văn chương, thể hiện tình yêu quê hương thắm thiết của t¸c gi¶.
20
Củng cố - dặn dò
1. Học bài cũ:
- Phõn tớch hỡnh tu?ng con sụng D� v� ngu?i lỏi dũ.
- Phong cỏch ngh? thu?t c?a Nguy?n Tuõn du?c th? hi?n qua tựy bỳt "Ngu?i lỏi dũ sụng D�".
2. Chuẩn bị b�i m?i: D?c v� túm t?t c?t truy?n "R?ng X� Nu" c?a Nguy?n Trung Th�nh.