Tuần 16. Cảm xúc mùa thu (Thu hứng)

Bài:




(Thu Hứng-Đỗ Phủ)
















Thánh thi- Đỗ Phủ
I. Tiểu dẫn
Tác giả:
-Đỗ Phủ (712-770), quê ở Hà Nam-Trung Quốc. Đỗ Phủ xuất thân trong gia đình có truyền thống Nho học và thơ ca lâu đời; sống trong nghèo khổ, chết trong bệnh tật.
-Ông là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc, là danh nhân văn hóa thế giới. Hiện còn 1500 bài thơ.
-Đỗ Phủ được gọi là Thi thánh trong làng thơ.
2. Hoàn cảnh sáng tác
Năm 766, lúc nhà thơ đưa gia đình đi lánh nạn ở Quí Châu- Tứ Xuyên














Nguyên văn bằng chữ Hán bài thơ Thu Hứng-Đỗ Phủ
II. Đọc hiểu văn bản
Cảnh mùa thu (4 câu đầu)
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm
Vu Sơn, Vu Giáp khí tiêu sầm.
Giang lang ba lãng kiêm thiên dũng,
Tái thượng phong vân tiếp địa âm.
Lác đác rừng phong hạt móc sa

Ngàn non hiu hắt khí thu lòa
Lưng trời sóng gợn lòng sông thẳm











Mặt đất mây đùn cửa ải xa



















Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm: cảnh rừng vào mùa thu có những sự thay đổi đến lạ lùng. Những hạt sương móc đang vùi dập làm điêu tàn rừng phong.
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm: Cảnh núi và dòng sông đều nhuốm màu bi thương, hiu hắt.
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm
Vu Sơn Vu Giáp khí tiêu sầm
Giang lam ba lãm kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm
Giang lang ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm
⇨Sóng vọt lên tận trời, mây sà xuống đất. Khung cảnh hiện lên vừa âm u, vừa hùng vĩ.
Sơ kết: Cảnh ở Quỳ Châu thật tiêu điều, hiu hắt; vừa âm u, vừa dữ dội, hùng tráng gợi cảnh đời cũng điêu tàn, loạn li trong chiến trận.
2. Nỗi lòng nhà thơ
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ,
Cô chu nhất hệ cố viên tâm.
Hàn y xứ xứ thôi đao xích,
Bạch Đế thành cao cấp mộ châm.










Khóm cúc tuôn thêm dòng lệ cũ,

Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ
Cô chu nhất hệ cố viên tâm
+Lưỡng khai tha nhật lệ: hình ảnh khóm hoa cúc nở hai lần. Cánh hoa như bằng nước mắt, cũng là nước mắt của kẻ xa quê.
+Cô chu: con thuyền lẻ loi, cố viên tâm: tấm lòng nhớ quê cũ.
⇨Có sợi dây buộc chặt con thuyền lại bến và cũng buộc luôn trái tim của kẻ nhớ quê.
Con thuyền buộc chặt mối tình nhà
Lạnh lùng giục kẻ tay đao thước
Thành Bạch chày vang bóng ác tà
Thành Bạch chày vang bóng ác tà
Lạnh lùng giục kẻ tay đao thước,
Thành Bạch, chày vang bóng ác tà
⇨Đây là những hình ảnh và âm thanh quen thuộc để chuẩn bị quần áo cho mùa đông. Càng làm cho khách li hương thêm não lòng, đau thương.













III. Ghi nhớ
Bài thơ là nỗi lòng riêng tư của Đỗ Phủ nhưng cũng chan chứa tâm sự yêu nước, thương đời. Nghệ thuật thơ Đường ở đây đã đạt tới trình độ mẫu mực.








Tranh thủy mặc