Tuần 15. Quá trình văn học và phong cách văn học

Tiết 85
Lí luận văn học
Ban khoa học tự nhiên
Lớp 12
QUÁ TRÌNH VĂN HỌC
I. Các yếu tố và các quy luật chung của quá trình văn học

1. Khái niệm quá trình văn học

Quá trình văn học là quá trình phát sinh, phát triển, biến đổi phụ thuộc đời sống xã hội.

Ví dụ: Xã hội phong kiến từ thế kỷ X – XIX

Văn học trung đại
Từ XV đến XVII
Từ XVIII đến nửa đầu XIX
Nửa cuối XIX
Từ X đến XIV
Ví dụ cụ thể
Giai đoạn X –XIV: Nội dung cơ bản
của đời sống dân tộc là yêu nước
và giữ nước
Thơ văn yêu nước biểu hiện
tự hào dân tộc và ý chí bảo
vệ xây dựng đất nước
Giai đoạn nửa cuối XVIII - đầu XIX:
chế độ phong kiến suy tàn,
khởi nghĩa nông dân nở rộ
Thơ văn thể hiện chủ nghĩa
nhân đạo sâu sắc chuyên chở
tình người, tình yêu, hạnh phúc
Quá trình văn học


Các yếu tố chính của quá trình văn học
2. Các quy luật chung
Gắn bó với đời sống và lịch sử
Kế thừa và cách tân
Giao lưu văn học nước ngoài
Sự khác biệt, kế thừa và cách tân văn học giai đoạn 1945-1975 và
giai đoạn 1930-1945
Sự khác biệt
- Xã hội thực dân nửa phong kiến → tầng lớp trí thức Tây học (tiểu tư sản).
- Tiếp xúc văn hóa, tư tưởng phương Tây (Pháp).
- Lãng mạn, hiện thực phê phán và hiện thực xã hội chủ nghĩa.
Chiến tranh giải phóng dân tộc đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Tiếp xúc văn hóa của phe xã hội chủ nghĩa (Liên Xô)
Phương pháp sáng tác: Hiện thực xã hội chủ nghĩa.
Kế thừa và cách tân
1930-1945
Nội dung:
Yêu nước thầm kín và cảm thấy cô đơn, bất lực
Quan tâm đến tầng lớp nhân dân cực khổ, lầm than, khát vọng mãnh liệt của cá nhân.

Nghệ thuật:
Nổi bật thể loại tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ
1945-1975
Nội dung:
- Yêu nước gắn với chủ nghĩa anh hùng.
Hướng về nhân dân lao động, phát hiện những đức tính tốt đẹp và khả năng cách mạng.
Nghệ thuật:
Thơ trữ tình và truyện ngắn, một số tác phẩm kí

Giao lưu văn học nước ngoài
Văn hóa phương Tây: chủ yếu là Pháp.
“Mỗi nhà thơ VN hình như mang nặng trên đầu năm bảy nhà thơ Pháp”
Hoài Thanh
Văn hóa thuộc phe xã hội chủ nghĩa.
Các nước Đông Âu
Liên Xô
Trung Quốc
3. Các trào lưu, trường phái văn học lớn
* Ở Châu âu

- Văn học thời Phục hưng châu Âu
- Chủ nghĩa cổ điển ở Pháp thế kỉ XVII
- Chủ nghĩa lãng mạn thế kỉ XVIII – XIX
- Chủ nghĩa hiện thực thế kỉ XIX.
- Chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa.
Các khuynh hướng sáng tác trong
văn học Việt Nam
- Khuynh hướng lãng mạn, khuynh hướng hiện thực phê phán trong văn học giai đoạn 1930-1945.
- Phương pháp sáng tác hiện thực xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn 1945-1975.
II. Luyện tập:
BT1: Củng cố lí thuyết

Quá trình văn học.
Các yếu tố của quá trình văn học.
Các quy luật cơ bản của quá trình văn học.
Các trào lưu văn học lớn có ảnh hưởng tới văn học Việt Nam.
BT 2: Sự khác nhau giữa văn học trung đại và văn học hiện đại
Văn chương chở đạo, thơ nói chí


Thể loại chưa tách biệt.
Kiểu nhà văn: nhà Nho
Độc giả: Tầng lớp nho
sĩ
Văn chương là hoạt động sáng tạo cái đẹp, nhận thức và khám phá hiện thực.
Thể loại phong phú.
Văn nghệ sĩ chuyên nghiệp.
Độc giả: nhân dân.

Sự khác nhau giữa văn học trung đại và văn học hiện đại về phạm trù
BT 4: Sự khác biệt giữa Chữ người tử tù và đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG THUNG HỌC PHỔ THÔNG PHAN THÀNH TÀI







XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY GIÁO,
CÔ GIÁO ĐÃ QUAN TÂM THEO DÕI!



Người thực hiện: Nguyễn Thị Thu Thuỷ