Tuần 14. Nhàn

Nhàn
Nguyễn Bỉnh Khiêm
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
1
I- TÌM HIỂU CHUNG
1- Tác giả
Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585)
Quê ở làng Trung An- Lí Học -Vĩnh Bảo -Hải Phòng
ông đỗ trạng nguyên năm1535, làm quan dưới triều Mạc. ông đã dâng sớ vạch tội và chém đầu 18 lộng thần. Vua không nghe ông đành cáo quan về quê ở ẩn, lập quán Trung Tân, dựng am Bạch Vân, lấy hiệu là Bạch Vân cư sĩ
Ông dạy học, học trò có nhiều nguười nổi tiếng nên ông được người đời suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử( người thầy sông Tuyết)
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
2
I- TÌM HIỂU CHUNG
Ông là ngưuời có học vấn uyên thâm nên đưuợc Vua Mạc và các chúa Trịnh Nguyễn khi có việc hệ trọng đều đến hỏi ý kiến.
Ông đưuược phong tuước Trình Tuyết hầu, Trình Quốc Công nên có tên gọi là Trạng Trình
Ông để lại tập thơ chữ Hán " Bạch Vân Am thi tập" ( khoảng 700 bài) và tập thơ chữ Nôm "Bạch Vân quốc ngữ thi" ( khoảng trên 170 bài).
Thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm mang đậm chất triết lý, giáo huấn, ca ngợi chí khí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn,đồng thời phê phán những điều xấu xa trong xã hội.
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
3
am Bach Vân
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
4
I- TìM HIểU CHUNG
2- Xuất xứ
Nhàn là bài thơ Nôm trong " Bạch Vân quốc ngữ thi. Nhan đề bài thơ do người đời sau đặt.
3- Đọc thơ
Một mai một cuốc một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơI vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen , hạ tắm ao.
Ruượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao.
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
5
II- D?C - HIểU VĂN BảN
1- Hai c©u ®Ò
Mét mai mét cuèc mét cÇn c©u
Th¬ thÈn dÇu ai vui thó nµo.
- Sè ®Õm: mét, mét, mét…thÓ hiÖn nh÷ng dông cô cña nghÒ n«ng lóc nµo còng s½n sµng cho cuéc s«ng cña mét l·o n«ng chi ®iÒn
- Th¬ thÈn: lµ tr¹ng th¸i th¶nh th¬i nhµn h¹, trong lßng kh«ng v­íng bËn toan tÝnh.
- DÇu ai vui thó nµo: ý thøc kiªn ®Þnh víi lèi sèng ®· lùa chän
- NhÞp ®iÖu c©u th¬: 2-2-2-1 diÔn ®¹t vÎ ung dung tù t¹i
Quan niÖm vÒ cu«c sèng cña nhµ th¬. Sèng gi¶n dÞ, hoµ m×nh víi cuéc sèng lao ®éng ®êi th­êng, kh«ng mµng danh lîi
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
6
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
7
2- Hai câu thực
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Nguười khôn người đến chốn lao xao
Ta dại: đây là cách nói thể hiện sự tự ý thức về bản thân mình. Cái dại của tác giả là cái dại của bậc đại trí. Nười xưa có câu
Đại trí nhuư ngu nghĩa là nguười có trí tuệ thuường không khoe khoang, bề ngoài lại có vẻ rất vụng về
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ: Đây không phải sự xa lánh cuộc đời mà xa lánh cuộc đời mà tìm cho mình cuộc sống tự do thoảI máI
Ngưuời khôn nguười đến chốn lao xao: Đây là cách nói mỉa mai. Với tác giả chốn lao xao là chốn vụ lợi giành giật,hãm hại lẫn nhau. Tác giả xa lánh nơi ấy.
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
8
3- Hai câu luận
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
-Cuộc sống hoà hợp với thiên nhiên
-Cuộc sống đạm bạc nhưng thoải mái bởi con người được hoà nhập với thiên nhiên, thiên nhiên dâng tặng con người những gì tươi đẹp nhất
Lối sống toả ra nhân cách cao đẹp
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
9
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
10
4-Hai câu kết
Ruượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao
Lối sống nhàn là cái thú của những nhà Nho có khí tiết. Nhàn là nét văn hoá rất sâu sắc của người xưa. sống nhàn là hoà hợp với tự nhiên, hợp với việc tu dưỡng nhân cách. vẻ đẹp của thú nhàn trong bài thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm là tinh thần tự do lựa chọn cách sống của mình, tự khẳng định mình, khiến người khác nể trọng
Tác giả đã muượn điển tích xưa để thể hiện lối sống riêng của mình, đó là lối sống coi thuường phú quí, hoà mình với thiên nhiên. Đây là triết lý sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
11
III-KÕt luËn
Thể thơ thất ngôn bát cú Đuường luật
Hình ảnh thơ giản dị, gần gũi với cuôc sống đời thường
Bài thơ như lời tâm sự thâm trầm, sâu sắc, khẳng định quan niêm sống Nhàn, là hoà hợp với tự nhiên, giữ cốt cách thanh cao, vượt lên danh lợi
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
12
IV- Luyện tập củng cố
1- Em hiểu thế nào là quan niệm dại và khôn của Nguyễn Bỉnh Khiêm?
2- Cách sống lánh đời của Nguyễn Bỉnh Khiêm có phải là quan niệm sống phổ biến của các nhà Nho ở thời Trung Đại không? vì sao?
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
13
Đên thơ Nguyên Binh Khiêm
06/12/2016
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
14