Tuần 14. Nhàn

NHÀN
NGUYỄN BỈNH KHIÊM
I- TÌM HIỂU CHUNG
1- Tác giả
Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585)
Quê ở làng Trung An- Lí Học -Vĩnh Bảo -Hải Phòng
Ông đỗ Trạng nguyên năm1535, làm quan duới triều Mạc. ông đã dâng sớ vạch tội và chém đầu 18 lộng thần. Vua không nghe ông đành cáo quan về quê ở ẩn, lập quán Trung Tân, dựng am Bạch Vân, lấy hiệu là Bạch Vân cuư sĩ.
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
2
I- TÌM HIỂU CHUNG
1- Tác giả
Ông dạy học, học trò có nhiều nguười nổi tiếng nên ông đưưuợc người đời suy tôn là Tuyết Giang Phu Tử ( ngưưuời thầy sông Tuyết).
Ông là ngưuời có học vấn uyên thâm nên đưuợc Vua Mạc và các chúa Trịnh Nguyễn khi có việc hệ trọng đều đến hỏi ý kiến.
Ông đưuược phong tuước Trình Tuyết hầu, Trình Quốc Công nên có tên gọi là Trạng Trình

12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
3
I- TÌM HIỂU CHUNG

Ông để lại tập thơ chữ Hán " Bạch Vân Am thi tập" ( khoảng 700 bài) và tập thơ chữ Nôm "Bạch Vân quốc ngữ thi" ( khoảng trên 170 bài).
Thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm mang đậm chất triết lý, giáo huấn, ca ngợi chí khí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn,đồng thời phê phán những điều xấu xa trong xã hội.
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
4
I- TÌM HIỂU CHUNG
2- Xuất xứ
Nhàn là bài thơ Nôm trong " Bạch Vân quốc ngữ thi. Nhan đề bài thơ do ngưưuời đời sau đặt.
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
5
Bạch Vân am
II- D?C - HIểU VĂN BảN
Đọc thơ
Một mai một cuốc một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Ngưuời khôn, người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen , hạ tắm ao.
Ruượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao.
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
6
1- Hai câu đề
Một mai một cuốc một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.
- Số đếm: một, một, một.thể hiện những dụng cụ của nghề nông lúc nào cũng sẵn sàng cho cuộc sông của một lão nông chi điền
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
7
II- D?C - HIểU VĂN BảN
- Th¬ thÈn: lµ tr¹ng th¸i th¶nh th¬i nhµn h¹, trong lßng kh«ng v­ưíng bËn toan tÝnh.
- DÇu ai vui thó nµo: ý thøc kiªn ®Þnh víi lèi sèng ®· lùa chän
- NhÞp ®iÖu c©u th¬: 2-2-2-1 diÔn ®¹t vÎ ung dung tù t¹i của nhà thơ.
Quan niÖm vÒ cu«c sèng cña nhµ th¬: Sèng gi¶n dÞ, hoµ m×nh víi ®êi thưêng, kh«ng mµng danh lîi.
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
8
2- Hai câu thực
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Nguười khôn nguười đến chốn lao xao
Ta dại: đây là cách nói thể hiện sự tự ý thức về bản thân mình. Cái dại của tác giả là cái dại của bậc đại trí.
Nguười xuưa có câu : Đại trí nhuư ngu nghĩa là nguười có trí tuệ thuường không khoe khoang, bề ngoài lại có vẻ rất vụng về
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
9
Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ: Đây không phải sự xa lánh cuộc đời mà tìm cho mình cuộc sống tự do thoải mái
Ngưuời khôn nguười đến chốn lao xao: Đây là cách nói mỉa mai. Với tác giả chốn lao xao là chốn vụ lợi giành giật,hãm hại lẫn nhau. Tác giả xa lánh nơi ấy.
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
10
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
11
3- Hai câu luận
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
- Cuộc sống hoà hợp với thiên nhiên
- Cuộc sống đạm bạc nhuưng thoải mái bởi con nguời đuợc hoà nhập với thiên nhiên, thiên nhiên dâng tặng con ngưuời những gì tưuơi đẹp nhất
Lối sống toả ra nhân cách cao đẹp gi?n d?, thanh b?ch
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
12
4-Hai câu kết

Ruợu đến cội cây ta sẽ uống
Lối sống nhàn là cái thú của những nhà Nho có khí tiết. Nhàn là nét văn hoá rất sâu sắc của ngưuời xuưa.
Sống nhàn là hoà hợp với tự nhiên, hợp với việc tu duưỡng nhân cách.
-> Vẻ đẹp của thú nhàn trong bài thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm là tinh thần tự do lựa chọn cách sống của mình, tự khẳng định mình, khiến ngưuời khác nể trọng
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
13

Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao
Tác giả đã muượn điển tích xuưa để thể hiện lối sống riêng của mình, đó là lối sống coi thuường phú quí, hoà mình với thiên nhiên. => Đây là triết lý sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
14
III- KẾT LUẬN
Ngh? thu?t
Thể thơ thất ngôn bát cú Đuường luật
Hình ảnh thơ giản dị, gần gũi với cuôc sống đời thuường
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
15
N?i dung
Bài thơ nhuư lời tâm sự thâm trầm, sâu sắc, khẳng định quan niêm sống Nhàn, là hoà hợp với tự nhiên, giữ cốt cách thanh cao, vưuợt lên danh lợi.
IV- Luyện tập củng cố
1- Em hiểu thế nào là quan niệm dại và khôn của Nguyễn Bỉnh Khiêm?
2- Cách sống lánh đời của Nguyễn Bỉnh Khiêm có phải là quan niệm sống phổ biến của các nhà Nho ở thời Trung Đại không? vì sao?
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
16
Đên thơ Nguyên Binh Khiêm
12/11/2018
NGUYỄN THỊ HẰNG NGA- THPT HOÀI ĐỨC B
17