Tuần 14. Nhàn

Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1. Đáp án nào sau đây nêu đúng nhất về Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi?
Gồm 254 bài, chia làm 3 phần
Gồm 245 bài, chia làm 4 phần
Gồm 254 bài, chia làm 4 phần
Gồm 250 bài, chia làm 4 phần.
Câu 2. Quốc âm thi tập gồm 4 phần là:
Ngôn chí, Mạn thuật, Môn hoa mộc, Môn cầm thú
Vô đề, Môn thì lệnh, Môn hoa mộc, Môn cầm thú
Bảo kính cảnh giới, Môn thì lệnh, Môn hoa mộc, Môn cầm thú
Ngôn chí, Môn thì lệnh, Môn hoa mộc, Môn cầm thú
Đáp án: C
Đáp án: B
Câu 3. Trong bài Cảnh ngày hè, bức tranh thiên nhiên cuộc sống hiện lên như thế nào?
A. Thanh khiết, nguyên sơ với những hình ảnh thôn quê bình dị
B. Vắng lặng, trầm buồn, cô tịch với những đường nét cổ kính
C. Náo nhiệt, âm thanh ồn ã và sắc màu rực rỡ
D. Sinh động, giàu sức sống, màu sắc và đường nét hài hòa
B. Để tấu lên khúc nhạc ngợi ca cảnh ngày hè tươi vui.
D. Để tấu lên khúc hát quên đi những muộn phiền trong lòng khi “thân nhàn tâm không nhàn”.
C. Để tấu khúc Nam phong, mong dân chúng ấm no, xã hội thái bình như dưới triều vua Nghiêu Thuấn
Câu 4. Vì sao Nguyễn Trãi lại mong có cây đàn của vua Thuấn?
A. Để tấu khúc Nam phong ca ngợi triều đình đương thời là triều đình lí tưởng như triều vua Nghiêu Thuấn
Đáp án: D
Đáp án: C
Nhàn
Nguyễn Bỉnh Khiêm
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Cuộc đời – con người
- Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 – 1585), quê Vĩnh Bảo – Hải Phòng
Con người: + Có học vấn uyên bác
+ Có uy tín và ảnh hưởng lớn với thời đại
- Các tên gọi:
+ Bạch Vân cư sĩ
+ Tuyết Giang phu tử
+ Trạng Trình
Sự nghiệp sáng tác
- Nguyễn Bỉnh Khiêm là nhà thơ lớn của thời đại
Sáng tác: + Bạch Vân am thi tập
+ Bạch Vân quốc ngữ thi tập
- Thơ ông đậm chất triết lí, ngợi ca chí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn; phê phàn những điều xấu xa
An Nam lý học hữu Trình Tuyền
Cổng vào đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm ở xã Lý Học – Vĩnh Bảo – Hải Phòng
Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm
(Lý Học – Vĩnh Bảo – Hải Phòng)
Bộ tem kỉ niệm 500 năm Nguyễn Bỉnh Khiêm (1991)
Một mai, một cuốc, một cần câu,
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ,
Người khôn, người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống,
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.
2. Bài thơ Nhàn
2. Bài thơ Nhàn
- Vị trí: nằm trong tập Bạch Vân quốc ngữ thi
- Thể thơ: Thơ Nôm Đường luật (thất ngôn bát cú)
- Chủ đề: Nhàn
- Bố cục:
+ Câu 1- 2 và 5- 6: Vẻ đẹp cuộc sống của nhà thơ
+ Câu 3- 4 và 7- 8: Vẻ đẹp nhân cách và trí tuệ của nhà thơ
Một mai, một cuốc, một cần câu,
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.
- Cuộc sống lao động nơi thôn quê: mai - đào đất, cuốc – xới đất, cần câu – câu cá
=> Cuộc sống chất phác của một “lão nông tri điền”
- Điệp từ - số từ một: sự tính đếm rành rọt
=> Tất cả đã sẵn sàng (để lao động)
- Sự vui thú tự nhiên, tự tại, mặc kệ người đời
II. Đọc – hiểu
1. Vẻ đẹp cuộc sống
II. Đọc – hiểu
1. Vẻ đẹp cuộc sống
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.
- Thức ăn: măng trúc, giá đỗ
-> Quê mùa, đạm bạc
- Sinh hoạt: tắm hồ, tắm ao
-> Bình dị, dân dã
=> Con người chan hòa, gắn bó với quê hương
=> Cuộc sống đạm bạc mà thanh cao trong sự trở về với tự nhiên
II. Đọc – hiểu
2. Vẻ đẹp nhân cách và trí tuệ
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao
- Nơi vắng vẻ: nơi thiên nhiên tĩnh tại, tâm hồn thảnh thơi
- Chốn lao xao: chốn quan trường tấp nập, giành giật bon chen
- Dại – khôn: cách nói đùa vui, ngược nghĩa (dại mà khôn, khôn mà dại)
=> Cái khôn của người thanh cao là quay lưng với danh lợi, tìm sự thư thái cho tâm hồn.
=> Nhân cách của con người hiểu biết lẽ đời
II. Đọc – hiểu
II. Đọc – hiểu
2. Vẻ đẹp nhân cách và trí tuệ
Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống,
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.
- Say để tỉnh, để nhận ra lẽ sống ở đời.
- Quan niệm: Công danh, của cải, quyền quý chỉ là chiêm bao, phù du
=> Cái nhìn thông tuệ, thấu suốt mọi lẽ đời
=> Con người có cốt cách cao đẹp, trí tuệ sáng suốt, giàu trải nghiệm

Ngày nay, tỉnh là như thế nào?
Nguyễn Bỉnh Khiêm quan niệm thế nào là nhàn?
Nhàn
Vui với công việc lao động
ở thôn quê
Vui với cách sinh hoạt
dân dã, thanh đạm
Tránh xa vòng danh lợi
Nhàn trong tâm hồn, không
vướng bận
III. Tổng kết
Nội dung
Nghệ thuật
Vẻ đẹp
cuộc sống
Vẻ đẹp
nhân cách,
trí tuệ
Nhàn
Hòa hợp
với
tự nhiên
Vượt lên
danh lợi
Tâm hồn
thanh thản
Ngôn ngữ tự nhiên, giản dị
mà thâm trầm, sâu sắc
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô và các em!