Tuần 14. Nhàn

K�NH CHAỉO QUY� THA�Y CO� VAỉ CA�C BAẽN
� NHÀN
NGUYỄN BỈNH KHIÊM
I.GIỚI THIỆU CHUNG
1.TÁC GIẢ:Nguyễn Bỉnh Khiêm(1491-1585)
_Hiệu là Bạch Vân cư sĩ.
_Quê ở làng Trung Am-Vĩnh Bảo-Hải Phòng.
2.Tác Phẩm
_"Bạch Vân am thi tập"
_"Bạch Vân quốc ngữ thi tập"
Nội dung:mang đậm tính triết lí, giáo huấn ngợi ca chí của kẻ sĩ, thú thanh nhàn, đồng thời phê phán những điều xấu xa trong xã hội.
3.Văn bản
_Xuất xứ:lấy trong "Bạch Vân quốc ngữ thi"

II.Đọc-hiểu văn bản
1.Đề (hai câu đầu)
"Một mai, một cuốc, một cần câu,
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào."
_Điêp từ "một" -> sự chắc chắn, cứng cỏi, kiên định, sẵn sàng.
_Mai,cuốc,cần câu -> vật dụng quen thuộc của nhà nông.
_"Thơ thẩn" -> ung dung, điềm nhiên, thanh thản.
_"Dầu ai vui thú nào" -> mặc người đời, không quen tâm,chỉ lo việc đồng án để tâm hồn ung dung, tự tại.
=>Hai câu thơ đầu thể hiện quan niệm về cuộc sống nhàn tản, gần gũi với nông dân.
2.Thực (hai câu kế)
"Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ,
Người khôn, người đến chốn lao xao."
_Các từ ngữ đối lập: ta > < người ; dại > < khôn ; vắng vẻ > < lao xao.
_Nguyễn Bỉnh Khiêm tạo một hệ thống từ ngữ đối lập cho thấy sự khác biệt giữa ông và những người khác.
_"Nơi vắng vẻ" -> yên tĩnh, êm đềm.
_"Chốn lao xao" -> xô bồ, ồn ả, đầy những ganh đua, mọi thủ đoạn.
_"Dại" ở đây thể hiện một lối sống cao đẹp, tư tưởng, nhân cách thanh cao.Đây là cách nói ngược, dại thực chất là khôn, còn khôn ở đây là dại.
=>Hai câu thực nhấn mạnh vẻ đẹp, nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm, sống thoát khỏi danh lợi để tâm hồn được thanh thản.
3.Luận (hai câu tiếp)
"Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao."
_Măng trúc, giá-> là những món ăn dân giã, thanh đạm, bình dị nhưng
không cơ cực, khắc khổ.
_Hồ sen, ao -> thú vui thanh bần, không kiểu cách-> lối sinh hoạt
giản dị.
=>Nguyeãn Bænh Khieâm ñaõ choïn cho mình moät cuoäc soáng hôïp vôùi
thieân nhieân, hoøa vôùi ñôøi thöôøng, bình dò maø khoâng keùm phaàn
thanh cao.
4.Keát (hai caâu cuoái)
“Röôïu, ñeán coäi caây, ta seõ uoáng,
Nhìn xem phuù quyù töïa chieâm bao.”
_Trieát lí: danh voïng, tieàn taøi cuõng chæ laø phuø du, hö voâ. Taát caû seõ voâ nghóa sau moät caùi kheùp maét kheõ khaøng => caùi nhình cuûa moät baäc ñaïi nhaân, ñaïi trí.
_YÙ nghóa: con ngöôøi soáng ôû ñôøi neân thuaän theo leõ ñôøi, thuaän theo töï nhieân, soâng sao cho thanh thaûn.
III.Toång keát
Ghi nhôù (SGK)