Tuần 14. Đọc Tiểu Thanh kí (Độc Tiểu Thanh kí)

ĐỘC TIỂU THANH KÍ .
NGUYỄN DU
讀小青記
Nguyễn Du  (1765– 1820) là một nhà thơ nổi tiếng, nhà văn hóa lớn  Việt Nam. Ông được người Việt kính trọng tôn xưng là "Đại thi hào dân tộc".
Tác phẩm "Truyện Kiều" của ông được xem là một kiệt tác văn học, một trong những thành tựu tiêu biểu nhất trong văn học Việt Nam
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
1 .Tác giả:
2.Xuất xứ : Trích "Thanh Hiên thi tập”
3. Thể loại-ngôn ngữ:
Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật,
bảy chữ tám câu , linh hồn bài thơ tập trung vào các câu 2,8 và nhan đề ; chữ Hán
讀小青記
西湖花苑盡成墟
獨吊窗前一紙書
脂粉有神憐死後
文章無命累焚餘
古今恨事天難問
風韻奇冤我自居
不知三百餘年後
天下何人泣素如
3.Bố cục: 4 phần
a.Đề: Lý do ND viết bài thơ ĐTTK
b.Thực : Nguyễn Du tâm sự với Tiểu Thanh
d.Kết : Nỗi khát khao tri âm của tác giả .
c.Lụân: Nguyễn Du chiêm nghiệm về cuộc đời
讀小青記
西湖花苑盡成墟
獨吊窗前一紙書
脂粉有神憐死後
文章無命累焚餘
古今恨事天難問
風韻奇冤我自居
不知三百餘年後
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. ĐỌC-TỪ KHÓ
Tiểu Thanh đầu thời Minh(TQ) ,TK15, tài sắc, phải làm lẽ, bị vợ cả hành hạ.
Tây hồ(Trung Quốc):
nơi Tiểu Thanh bị vợ cả ép sống đơn lẻ đến phải chết buồn năm 18 tuổi
Khư (mộ ): bãi đất hoang ,tha ma
điếu : viếng và tỏ lòng tiếc thương , rơi lệ trước người đã khuất
trước song (song tiền ) thế giới của Nguyễn Du, Hậu song là thế giới của Tiểu Thanh : dù xa cách, xa lạ nhưng ND vẫn thấu hiểu bi kịch Tiểu Thanh
nhất chỉ thư #phần dư # Tiểu Thanh kí :Di vật duy nhất TT để lại : phần thất lạc tìm được
Chi phấn : nữ trang # phụ nữ đẹp
C3.Chi phấn hữu thần(cô gái tài sắc)
C4.Văn chương vô mệnh ( thơ ca không phải là sinh linh)
liên tử hậu (chết rồi mà còn liên…
lụy phần dư.(sót lại sau khi đốt mà lụy…)
C3-4.Cô gái tài sắc, chết rồi
+ thơ ca không phải là sinh linh, chỉ sót chút ít sau khi đốt
=>mà vẫn còn chịu liên lụy, bị tổn thương,bị nguy hại bởi kẻ ác: nỗi oan
Nhóm 1-2 : Hãy cắt nghĩa cụ thể nhan đề bài thơ (bám phiên âm).
Nhóm 3-4 : Hãy phân tích câu 2 (phần phiên âm )
THẢO LUẬN
Nhóm 5-6 : Hãy phân tích câu 8 (phần phiên âm )
2. TÌM HIỂU VĂN BẢN
a. Lý do Nguyễn Du viết bài thơ ĐộcTiểu Thanh Kí (câu 1-2)
.Thời gian: sau khi TT mất rất lâu (hơn 300 năm ) vạn vật thay đổi ( Tây hồ -> gò hoang)
.Không gian: song tiền  :giữa ND /TT là kẻ xa lạ, xa cách
.Tấm lòng ND: chỉ mình ND đọc ký , tỏ lòng tiếc thương , rơi lệ cho TT,người phụ nữ tài hoa ,bạc mệnh
2. TÌM HIỂU VĂN BẢN
Khư (mộ) Bên Tây Hồ có hai ngôi mộ mĩ nhân cô quạnh trong khu rừng mai dưới chân núi Cô Sơn cỏ xanh phủ kín . Khách du xót xa cho số phận thê lương của hai giai nhân bạc mệnh”. Nhưng có ai đồng cảm và lên tiếng bênh vực họ ?
(1) mộ củaTô Tiểu Tiểu, một thi sĩ - ca nữ tài danh
(2) mộ Phùng Tiểu Thanh, một oán nữ thời Minh Sơ,
Tiểu kết: Hơn ba thế kỷ,chỉ mình tác giả xót thương cho số phận thê lương của giai nhân tài hoa ,bạc mệnh. Ngôn ngữ ẩn dụ,hàm ý (dồn vào 8 chữ trong câu 2 ).
b(c 3-4):Nguyễn Du tâm sự với Tiểu Thanh
Tg xót xa cho nỗi oan khiên của TT
giai nhân tài hoa đã chết
thơ ca bị hủy hoại
->Vẫn không được buông tha
c.(câu 5-6):ND chiêm nghiệm về cuộc đời
“thiên nan vấn”:hỏi trời khó lắm, khi kiếp người xưa ,nay gặp nỗi oan hận .
->Nguyễn Du ý thức đây là chỗ bế tắc của đời.
-“ngã tự cư”:ông thấy mình cùng hội cùng thuyền với Tiểu Thanh
->niềm đau xót và bi quan của Nguyễn Du
+
Chi phấn hữu thần
: Tiểu Thanh
Văn chương vô mệnh: Tiểu Thanh
+
+
phong vận :NDU
=
Liên + lụy +kì oan +hận
Dù TT đã chết, thơ cô chỉ còn lại phần dư,nhưng do cô tài sắc, thơ hay ,nên vẫn chịu liên lụy,bị tổn thương bởi kẻ ác
=> : nỗi căm hận do kì oan đó rơi vào cả ND và mọi kiếp người xưa nay .
=>Bốn câu thơ thật cô đọng, đúc kết nỗi kì oan của TTvà chiêm nghiệm của ND :đó là số phận của giai nhân,tài tử .
vợ Phùng sinh từng bước dồn Tiểu Thanh đến chỗ chết:
(1), vứt hết phấn son, đốt sạch sách vở, cấm cố không cho giao tiếp với bất cứ ai kể cả chồng.
(2), sự có mặt hay tránh mặt của Tiểu Thanh đều không có nơi. “Đây là nhà của ta, không phải nơi để ngươi tránh mặt; đây là phòng ở của ta, lại cũng chẳng phải nơi để ngươi có mặt. Có mặt hay tránh mặt đều không thể”.
(3)Sau đó, cô đưa Tiểu Thanh đến ngôi nhà riêng tại gò mai núi Cô Sơn để ở một mình và lệnh: “Ta có ba điều pháp quy ngươi phải tuân thủ là:
-chưa có lệnh ta mà chồng đến, không được gặp mặt;
-chưa được lệnh ta mà có thư từ chồng gửi đến, không được mở xem;
ngươi có viết thư từ, phải đưa ta đọc, không được tự ý viết thư từ với người khác.
Nếu có chút gì sai phạm, quyết chẳng nương nhẹ!”.
(4) Bắt nàng ra ngôi nhà riêng dưới chân núi Cô Sơn ở một mình, nơi Cô Sơn cảnh núi sông tươi đẹp,
Tiểu Thanh cũng không dám hé cửa sổ ngắm nhìn”. Nỗi cô đơn uất hận khiến Tiểu Thanh sinh bệnh mà qua đời. 
d. Tiếng lòng khao khát tri âm của Nguyễn Du
+ND khóc thương TTđã chết từ 300 năm trước


-> Thân phận Tiểu Thanh làm ông chạnh nghĩ tới thân phận mình.
+ND khao khát ,liệu hơn 300 năm sau có ai còn nhỏ lệ khóc ông ?
-> nỗi tủi thân thấm thía của Nguyễn Du
=> ND mong mỏi sự đồng cảm, chia sẻ
CÂU HỎI THƯỞNG
Tìm hai cụm từ được xem là nhãn tự (từ chìa khóa )của bài thơ .
Đáp án : Độc điếu nhất chỉ thư
III .TỔNG KẾT:
1. Nghệ thuật :
-Sử dụng tài tình phép đối và khả năng thống nhất những mặt đối lập trong hình ảnh,ngôn từ
-Ngôn ngữ trữ tình, đậm chất triết lý
2.Ý nghĩa văn bản : Niềm cảm thương mà Nguyễn Du dành cho Tiểu Thanh và tâm sự khát khao tri âm hướng về hậu thế, vẻ đẹp của chủ nghĩa nhân đạo Nguyễn Du .
CÁM ƠN
THẦY CÔ
VÀ CÁC EM.