Tuần 14. Đọc Tiểu Thanh kí (Độc Tiểu Thanh kí)

ĐỌC TIỂU THANH KÍ
(Đọc Tiểu Thanh Kí)
Nguyễn Du
1. Tác giả Nguyễn Du ( 1765 - 1820 )
Cuộc đời nhiều thăng trầm, có vốn hiểu biết sâu rộng về văn hoá, văn học dân tộc và văn học Trung Quốc.
Đặc biệt thấu hiểu và đồng cảm với những đau khổ của nhân dân, nhất là với những người tài hoa bạc mệnh trong XHPK.
Sáng tác cả chữ Hán và chữ Nôm với những tác phẩm có giá trị lớn về nội dung và nghệ thuật.

Là bậc thiên tài văn học, nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn, có
đóng góp to lớn cho sự phát triển của nền văn học Việt Nam.
i. Tìm hiểu chung
2. Tác phẩm:
Thể thơ:

Nhân vật chính:

Chủ đề:


Nhan đề:
Thất ngôn bát cú Đuường luật.
Phùng Tiểu Thanh - nguười con gái
tài sắc, bạc mệnh.
Sự đồng cảm với những kiếp nguười
tài hoa bạc mệnh.
Đọc tập thơ của Tiểu Thanh
Đọc tập truyện viết về Tiểu Thanh
1. Tác giả
(Dịch thơ)
Đọc Tiểu Thanh kí
Tây Hồ cảnh đẹp hoá gò hoang,
Thổn thức bên song mảnh giấy tàn.
Son phấn có thần chôn vẫn hận,
Văn chương không mệnh đốt còn vương.
Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi,
Cái án phong lưu khách tự mang.
Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa,
Người đời ai khóc Tố Như chăng?
Vũ Tam Tập

(Phiên âm Hán Việt)

ĐỘC TIỂU THANH KÍ – Nguyễn Du
Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư,
Độc điếu song tiền nhất chỉ thư.
Chi phấn hữu thần liên tử hậu,
Văn chương vô mệnh lụy phần dư.
Cổ kim hận sự thiên nan vấn,
Phong vận kì oan ngã tự cư.
Bất tri tam bách dư niên hậu,
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?
(Dịch nghĩa)

Vườn hoa bên Tây Hồ đã tan thành bãi hoang rồi,
Chỉ viếng nàng qua một tập sách đọc trước cửa sổ.
Son phấn có thần chắc phải xót xa vì những việc sau khi chết,
Văn chương không có số mệnh mà cũng bị đốt dở
Những mối hận cổ kim, khó mà hỏi trời được,
Ta tự thấy là người cùng một hội với kẻ mắc nỗi oan lạ lùng vì nết phong nhã.
Không biết hơn ba trăm năm sau,
Thiên hạ ai người khóc Tố Như?
ii. đọc - hiểu tác phẩm
1. Hai câu đề
- Hình ảnh:
Tây Hồ gò hoang
(tươi đẹp,
nên thơ...)
(hoang phế,
lụi tàn ...)
Quá khứ
Hiện tại
><
- Từ ngữ:
Độc điếu - nhất chỉ thuư
(một mình viếng)
(một tập sách)
( Một nguười đơn độc viếng một hồn đơn độc)
Tiếng thở dài của tác giả trước lẽ "biến thiên dâu bể" của cuộc đời và niềm "thổn thức" của một tấm lòng nhân đạo lớn truớc số phận bất hạnh của Tiểu Thanh.
ii. đọc - hiểu tác phẩm
2. Hai câu thực:
- Từ ngữ:
Chi phấn
(sắc)
Văn chương
(tài)
chôn vùi
đốt bỏ
(Hiện thân của T.Thanh)
(Kết cục bi thảm)
Nguyễn Du ca ngợi, khẳng định tài sắc của Tiểu Thanh, đồng thời xót xa cho số phận bi thảm của nàng - Cái nhìn nhân đạo mới mẻ, tiến bộ.
-> Gợi lại cuộc đời và số phận bi thuơng của Tiểu Thanh.
ii. đọc - hiểu tác phẩm
3. Hai câu luận:
- Từ ngữ:
Cổ kim hận sự:
+ Cổ:
Mối hận của Tiểu Thanh
Mối hận của những nguười phụ nữ khác nhưu nàng
+ Kim:
Mối hận của những người Hồng nhan bạc mệnh thời Nguyễn Du.
Mối hận của thế hệ nguười có tài nhưng lại gặp những điều không may trong cuộc đời nhu N. Du.
Phong vận kì oan:
Nỗi oan lạ lùng vì nết phong nhã.
Mối hận xưa nay
ii. đọc - hiểu tác phẩm
3. Hai câu luận:
- Nghệ thuật:
Đối
Hận sự
/
Kì oan
Thiên
Ngã
Sự nhỏ bé, bế tắc của con nguời truớc những bất công, phi lí của cuộc đời.
/
Từ niềm cảm thông với những kiếp hồng nhan, những nguời "tài hoa bạc mệnh", Nguyễn Du khái quát về quy luật nghiệt ngã: "tài mệnh tuơng đố", "hồng nhan bạc phận" và cũng tự nhận mình là kẻ "cùng hội cùng thuyền" với họ.
ii. đọc - hiểu tác phẩm
4. Hai câu kết:
- Từ ngữ:
Tam bách du niên:
Tố Nhu:
Tên chữ của Nguyễn Du
Con số mang tính ước lệ, ý chỉ thời gian dài.
ý thơ chuyển đột ngột từ "thương người" sang "thương mình" với khát vọng tìm đuợc sự đồng cảm nơi hậu thế.
( Giá trị nhân đạo)
iii. tổng kết
1. Nội dung
- Giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ, tiến bộ.
- Hình ảnh thơ giàu ý nghĩa biểu tuợng, hàm súc.
2. Nghệ thuật
iv. Luyện tập
1. Vì sao Nguyễn Du đồng cảm với số phận của Tiểu Thanh?
Vì Tiểu Thanh nghèo khổ.
Vì Tiểu Thanh bị áp bức, bóc lột.
Vì Tiểu Thanh có tài nhưng bất hạnh.
2. Anh (chị) hiểu gì về tâm sự của Nguyễn Du được gửi gắm trong bài thơ này? (Viết thành một đoạn văn ngắn.)
iii. tổng kết
* Câu hỏi gợi ý tổng kết bài học:
1. Biểu hiện của giá trị nhân đạo trong tác phẩm?
3. Qua bài thơ, em hiểu thêm điều gì về con người
Nguyễn Du và đặc điểm sáng tác của ông?
2.Những biện pháp nghệ thuật nào đưuợc sử dụng?
Hiệu quả nghệ thuật của chúng?
Bài học kết thúc, xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo
cùng toàn thể các em học sinh!