Tuần 14. Đọc Tiểu Thanh kí (Độc Tiểu Thanh kí)

Tiết 41
Đọc Tiểu Thanh kí ( Độc Tiểu Thanh kí)
- Nguyễn Du-
Nguyễn tâm anh-thpt việt trì
I. T×m hiÓu chung
1.Sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Du:
a.Thơ Nôm: Truyện Kiều,
Văn chiêu hồn.
b.Thơ chữ Hán:
Bắc hành tạp luc
Nam trung tạp ngâm
Thanh Hiên thi tập
*Cảm hứng chung: hướng tới những
con người bị áp bức, bị chà đạp với
tình thương và trân trọng tài hoa,trí
tuệ, những vẻ đẹp lý tưởng bị vùi dập.
Phần tiểu dẫn sgk
đã cho em biết những
nội dung cơ bản nào?
2. Giới thiệu tác phẩm.
a.Tiểu Thanh:
Tiểu Thanh : Họ Phùng,
sống vào khoảng ®Çu thời nhà
Minh – Trung Quốc
Là người nhan sắc, tài hoa.
+ Cuộc đời éo le, bị hãm hại,chết trẻ.
+ Khi chết có để lại phần di cảo thơ
do người nhà sưu chép lại.
Câu chuyện về Tiểu Thanh
được ghi trong tập truyện về Tiểu
Thanh làm Nguyễn Du xúc động.
Nàng Tiểu Thanh
2. Giới thiệu tác phẩm.

b. Nhan đề bài thơ.

c. Bố cục : 4 phần
d. Đọc và giải nghĩa từ khó
+ Kí: Ghi chép lại, kể lại

+ Tiểu Thanh kí:
* Tên truyện viết về nàng Tiểu Thanh.
* Tập thơ của nàng Tiểu Thanh

+ “Đọc Tiểu Thanh kí”: Đọc câu chuyện về Tiểu Thanh
Hãy trình bày cảm nhận chung của em sau khi đọc xong bài thơ
3. Cảm nhận chung về bài thơ.

+ Là bài thơ chữ Hán viết theo hình thức cổ điển Đường luật thất ngôn bát cú

+ Đề tài: hoài cổ

+ Giọng điệu: chậm rãi, ngậm ngùi, suy tư

+ Cảm xúc chủ đạo: Lòng tri ân của Nguyễn Du đối với những kiếp người tài hoa, bạc mệnh.
II. Đọc hiểu b�i tho
Hai cõu d?.
Tõy H? hoa uy?n t?n th�nh khu
D?c di?u song ti?n nh?t ch? thu
( Vu?n hoa bờn Tõy H? dó tan th�nh bói hoang r?i,
Ch? vi?ng n�ng qua m?t t?p sỏch d?c tru?c c?a s?.)
Vườn hoa Tây Hồ
Xưa
Cảnh đẹp
Còn
Rực rỡ
Tồn tại
Nay
Gò hoang
Mất
Điêu tàn
Phi tồn tại
=> Sự biến thiên đến kinh hoàng, cái đẹp là đối tượng huỷ diệt của những cơn dâu bể, Nguyễn Du ngậm ngùi trước sự biến đổi dữ dội của cảnh vật và thời cuộc lịch sử.
Qua "Độc điếu""nhất chỉ thư" tác giả :
Thấy cả một số phận, một cuộc đời.
Nghe thấy tiếng khóc đau đớn của Tiểu Thanh sau 300 năm.

* Tiểu kết:
- Hai câu đề đã mở ra ngoại cảnh và tâm cảnh:
+ Cảnh đẹp Tây Hồ gợi cảm xúc
+ Số phận con người hiện ra từ những gì còn vương sót, gợi nên những suy tư, trăn trở.
- Nghệ thuật:
+ Đối lập
* Xưa và nay
* Cảnh đẹp và gò hoang (ngoại cảnh)
* Âm và dương (tâm cảnh) - sự đồng cảm
2 . Hai câu thực:
Son phấn hữu thần liên tử hậu
Văn chương vô mệnh luỵ phần dư
( Son phấn có thần chôn vẫn hận
Văn chương không mệnh đốt còn vương)
Tác giả sử dụng nghệ thuật tượng trưng:
+ Son phấn : thường dùng để chỉ vẻ đẹp bên ngoài hoặc chỉ người con gái đẹp.
+ Văn chương: Thường dùng để nói đến tài năng, vẻ đẹp tâm hồn, trí tuệ.
=> Câu thơ gợi ra qui luật về sự chà đạp không thương tiếc đối với những người tài hoa, song cái đẹp không dễ bị hủy diệt
Tiểu kết: Hai cõu th?c th? hi?n lũng c?m thuong sõu s?c
v� n?i oỏn h?n, n?i u?t ?c c?a Nguy?n Du d?i v?i xó h?i
duong th?i, kh?ng d?nh nh?ng suy tu vu?t xa t?m th?i d?i.
b. Hai câu luận.

Cổ kim hận sự thiên nan vấn
Phong vận kỳ oan ngã tự cư.
(Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi
Cái án phong lưu khách tự mang)
Từ cái hận của Tiểu Thanh
Nguyễn Du thấy thương mình
Cái hận của Tiểu Thanh nằm trong mối hận chung của muôn đời, muôn người, triền miên và day dứt khôn nguôi.
Nguyễn Du tự coi mình cùng hội cùng thuyền với những kẻ mang nỗi oan lạ lùng vì nết phong nhã.
Tiểu kết: Hai cõu lu?n g?i lờn s? d?ng c?m sõu s?c c?a
tỏc gi? d?i v?i nh?ng ngu?i t�i hoa, b?c m?nh, d?ng th?i
cung l� s? nh?p thõn c?a tỏc gi? d? g?i lờn nh?ng di?u
nh?c nh?i bao d?i: s? b?t cụng d?i v?i nh?ng ngu?i t�i hoa

3. Hai câu kết:
Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?
(Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa
Người đời ai khóc Tố Như chăng?)
a. Nguyễn Du bế tắc khôn nguôi nhưng hy vọng tìm được sự đồng cảm tri âm ở hậu thế, đây là bức thư ngỏ của ông gửi cho hậu thế.
b.Là tiếng nói tự ý thức về nhân phẩm, tài năng, nỗi đau, khát vọng,của Nguyễn Du (cái Tôi cá nhân trong xã hội đương thời.)
c. Khóc cho Tiểu Thanh, cho mọi kiếp tài hoa trong quá khứ. Ông lo lắng ba trăm năm sau, hậu thế còn ai khóc cho Tiểu Thanh và những người bất hạnh như nàng.
d.“ Khấp Tố Như ”, là khóc cho Nguyễn Du vµ những kiếp tài hoa mà bất hạnh cùng thời với «ng
"Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời ngàn thu
Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du
Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày..."
(Tố Hữu)
Tiểu kết: Nguyễn Du đã có dự cảm: hơn ba trăm năm sau sẽ còn người khóc mình có nghĩa là phải khóc thương cho số phận chịu nhiều đau khổ và nhân loại vẫn còn những người tài hoa bạc mệnh.
III. Tổng kết:
1.Về bài thơ:
+ Bài thơ thể hiện tình thương, mối đồng cảm tri ân của nhà thơ đối với số kiếp những người tài hoa bạc mệnh, đặc biệt là người phụ nữ trong xã hội cũ.
+ Bài thơ khẳng định tài năng thơ chữ Hán của Nguyễn Du bởi sự cân đối, giàu nhạc điệu.
2. Bài thơ giúp ta hiểu thêm về con người Nguyễn Du, thơ Nguyễn Du
+ Nguyễn Du là nhà thơ có tâm hồn nhạy cảm, mỗi cuộc đời, mỗi số phận bất hạnh, cái đẹp bị vùi dập đều được ông quan tâm, nâng đón và bênh vực.
+ Thơ Nguyễn Du ( dù chữ Nôm hay chữ Hán) đều giàu chất nhân văn.
Luyện tập:

Vì sao Nguyễn Du đồng cảm với Tiểu Thanh?
A - Vì Tiểu Thanh nghèo khổ.
B - Vì Tiểu Thanh bị áp bức bóc lột.
C - Vì Tiểu Thanh có tài năng nhưng bất hạnh.
Đáp án C
BàI HọC KếT THúC CảM ƠN CáC EM