Tuần 14. Đọc Tiểu Thanh kí (Độc Tiểu Thanh kí)

Trường THPT Phú Thịnh
Giáo án 10 Chuẩn
Giáo viên: Phạm Thị Hoàng Oanh
NGỮ VĂN
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
(Độc Tiểu Thanh kí)
Nguyễn Du
Tượng đài Nguyễn Du
I. Đọc hiểu tiểu dẫn
1. Tìm hiểu về Tiểu Thanh:
Tiểu Thanh sống vào khoảng đầu thời Minh, có nhan sắc, tài hoa nhưng bạc mệnh.
2. Cảm hứng chủ đạo trong sáng tác của Nguyễn Du:
- Thương xót cho số phận bất hạnh những người phụ nữ tài sắc.
- Trân trọng những giá trị tinh thần cao đẹp.
3. Thể loại:
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
Nguyễn Du
MỘT GÓC TÂY HỒ
I. Đọc hiểu tiểu dẫn:
1. Vài nét về Tiểu Thanh:
2. Cảm hứng chủ đạo trong sáng tác của Nguyễn Du:
- Thương xót cho số phận bất hạnh những người phụ nữ tài sắc.
- Trân trọng những giá trị tinh thần cao đẹp.
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
Nguyễn Du
3. Thể loại:
Thất ngôn bát cú Đường luật chữ Hán.
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Hai câu đề:
“Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư
Đọc điếu sông tiền nhất chỉ thư”
- Câu 1: Cảnh Tây Hồ
+ Quá khứ: xinh đẹp
+ Hiện tại: buồn vắng, lụi tàn
Câu 2: Tâm trạng Nguyễn Du
+ Độc điếu: Viếng một mình, khóc một mình
+ Nhất chỉ thư: Duy nhất một tập sách
=> Sự suy tư trăn trở của nhà thơ
I. Đọc hiểu tiểu dẫn:
1. Tìm hiểu về Tiểu Thanh:
2. Cảm hứng chủ đạo:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Hai câu đề:
Câu 1: Cảnh Tây Hồ
+Quá khứ : xinh đẹp ,tươi tốt
+ Hiện tại : buồn vắng, lụi tàn
Câu 2: Tâm trạng Nguyễn Du
+ Độc điếu: Viếng một mình, khóc một mình
+ Nhất chỉ thư: Duy nhất một tập sách
=> Suy tư trăn trở của nhà thơ.
2. Hai câu thực:
“Chi phấn hữu thần liên tử hậu,
Văn chương vô mệnh lụy phần dư”
- Nghệ thuật ẩn dụ tượng trưng
+ Chi phấn: sắc đẹp
+ Văn chương: tài năng
- Phép đối:
+ Chi phấn hữu thần / văn chương vô mệnh
+ Liên tử hậu / lụy phần dư
=> Nguyễn Du ca ngợi tài năng, sắc đẹp của Tiểu Thanh.
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
Nguyễn Du
I. Đọc hiểu tiểu dẫn:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Hai câu đề:
=> Suy tư trăn trở của nhà thơ.
2. Hai câu thực:
- Nghệ thuật ẩn dụ tượng trưng:
+ Chi phấn: sắc đẹp
+ Văn chương: tài năng
- Phép đối:
+ Chi phấn hữu thần/văn chương vô mệnh
+ Liên tử hậu/lụy phần dư
=> Nguyễn Du ca ngợi tài năng, sắc đẹp của Tiểu Thanh.
3. Hai câu luận:
“Cổ kim hận sự thiên nan vấn
Phong vận kì oan ngã tự cư”
- Cổ kim hận sự: mối hận của người xưa và nay
- Thiên nan vấn: khó mà hỏi trời được
 Đó là một thông lệ trời vốn bất công với những con người tài hoa. Một câu hỏi bế tắc không có lời đáp.
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
Nguyễn Du
I. Đọc hiểu tiểu dẫn:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Hai câu đề:
=> Suy tư trăn trở của nhà thơ.
2. Hai câu thực:
=> Nguyễn Du ca ngợi tài năng, sắc đẹp của Tiểu Thanh.
3. Hai câu luận:
- Cổ kim hận sự: mối hận của người xưa và nay
- Thiên nan vấn: khó mà hỏi trời được
Đó là một thông lệ, trời vốn bất công với những con người
tài hoa. Một câu hỏi bế tắc không có lời đáp.
- Phong vận kì oan ngã tự cư:
+ Nhà thơ coi mình cùng hội cùng thuyền với Tiểu Thanh
+ Nhà thơ ý thức được giá trị của nghệ thuật và văn chương bị chà đạp trong xã hội phong kiến.
=> Giá trị nhân đạo của bài thơ: Quyền sống, trân trọng cái đẹp và người làm ra cái đẹp.
4. Hai câu kết:
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
Nguyễn Du
I. Đọc hiểu tiểu dẫn
II. Đọc hiểu văn bản
1. Hai câu đề:
=> Suy tư trăn trở của nhà thơ.
2. Hai câu thực:
=> Nguyễn Du ca ngợi tài năng, sắc đẹp của Tiểu Thanh.
3. Hai câu luận:
=>Giá trị nhân đạo của bài thơ: Quyền sống, trân trọng cái đẹp và người làm ra cái đẹp.
4. Hai câu kết:

“Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố như”
- Tam bách: ba trăm năm  con số ước lệ chỉ thời gian dài
- Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?
- Câu hỏi tu từ + cách xưng “Tố Như” hiện tại tác giả đang cô đơn, muốn tìm một sự đồng cảm
=> Nhà thơ gửi gắm tâm sự vào hậu thế với cả niềm băn khoăn, day dứt.
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
Nguyễn Du
Tiếng đàn xưa đứt ngang dây
Hai trăm năm lại càng say lòng người
Trải bao sóng dập gió dồi
Tấm lòng thơ vẫn tình đời thướt tha
"Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như ?"
(Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa,
Người đời ai khóc Tố Như chăng ?)
I. Đọc hiểu tiểu dẫn:
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Hai câu đề:
=> Suy tư trăn trở của nhà thơ.
2. Hai câu thực:
=> Nguyễn Du ca ngợi tài năng, sắc đẹp của Tiểu Thanh.
3. Hai câu luận:
=>Giá trị nhân đạo của bài thơ: Quyền sống, trân trọng cái đẹp và người làm ra cái đẹp.
4. Hai câu kết:
- Tam bách: ba trăm nămcon số ước lệ chỉ thời gian dài
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?
Câu hỏi tu từ + cách xưng “Tố Như”  hiện tại tác giả đang cô đơn, muốn tìm một sự đồng cảm.
=> Nhà thơ gửi gắm tâm sự vào hậu thế với cả niềm băn khoăn, day dứt.
III. Tổng kết:
Ghi nhớ SGK
ĐỌC TIỂU THANH KÍ
Nguyễn Du
CỦNG CỐ
Vì sao Nguyễn Du đồng cảm với Tiểu Thanh? Giải thích
A - Vì Tiểu Thanh nghèo khổ.

B - Vì Tiểu Thanh bị áp bức bóc lột.

C - Vì Tiểu Thanh có tài năng nhưng bất hạnh.

Bài học kết thúc.
VỀ NHÀ HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ SINH HOẠT(tt)
TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI THEO SÁCH GIÁO KHOA