Tuần 14. Đọc thêm: Tự do

Đọc thêm:

"TỰ DO"
Paul Éluard
I.Tìm hiểu chung :
1. Tác giả







Paul Éluard(1895-1952)
a) Cuộc đời:
Pôn Ê-luy-a sinh ngày 14-12-1895, tại khu phố Xanh Ðê-ni (Saint Dénis) của Thủ đô Pa-ri . Tên thật là Paul Grindel. Ông là nhà thơ lớn của nước Pháp cuối thế kỉ XX.
Từng tham gia trào lưu siêu thực. Trong chiến tranh thế giới lần thứ 2, ông thoát ly chủ nghĩa siêu thực, cùng nhân dân Pháp kháng chiến chống chủ nghĩa phát xít.
Tác giả Paul Éluard
b)Sự nghiệp sáng tác
Cuộc đời sáng tác của Paul Éluard bắt đầu ngay từ những năm 1913-1914 khi ông cho in hai tập thơ “Những bài thơ đầu tiên” và “Đối thoại vô ích”.
Các sáng tác chính:
- Những bài thơ đầu tiên (1913-1914),Đối thoại vô ích (1913-1914),Cái chết, Tình yêu, Cuộc sống
- Chiến thắng ở Guernica (1937),Danh dự các nhà thơ,Thơ và chân lí(1924),Đô thành đau khổ (1926),Nguồn sống trực cảm (1932)
- Hoa hồng chung (1934),Đôi mắt phong phú (1936), Tự do(1937)
- Vũ khí của sự đau đớn (1944),Tạp chí Vĩnh cửu,Đáng sống (1944),
-Điểm hẹn chống Đức (1944), Chim phượng hoàng (Le Phénix, 1951)
Ngây ngất (1947)
Tôi đứng trước phong cảnh đàn bà này
Như một đứa trẻ trước lửa
Cười mơ hồ và mắt ngấn lệ
Trước phong cảnh này nơi tất cả lay
động trong tôi
Nơi những tấm gương nhòa đi nơi
những tấm gương sáng lên
Phản chiếu hai thân xác trần trụi mùa
áp mùa
Tôi có lắm lý do để lạc lõng
Trên trái đất không lối đi này và dưới
bầu trời không chân trời này
Và tôi sẽ không quên bao giờ
Những chiếc chìa khóa đẹp của những
cái nhìn những chiếc chìa khóa con đẻ
của chính chúng
Trước phong cảnh này nơi thiên nhiên
là của tôi
Trước ngọn lửa đầu tiên
Lý do tốt đẹp chính yếu
Ngôi sao được xác định
Trên mặt đất và dưới bầu trời ngoài
tim tôi và trong tim tôi
Cái chồi thứ hai chiếc lá xanh lục thứ
nhất
Phủ bằng đôi cánh của biển
Và mặt trời ở tận cùng tất cả đến từ
chúng ta
Tôi đứng trước phong cảnh đàn bà này
Như một cành cây trong lửa.
GIỚI NGHIÊM


Làm thế nào cửa bị gác rồi
Làm thế nào chúng ta bị nhốt rồi
Làm thế nào đường phố bị chặn rồi
Làm thế nào thành phố bị chế ngự rồi
Làm thế nào nó bị bỏ đói rồi
Làm thế nào chúng ta bị tước vũ khí rồi
Làm thế nào Đêm đã xuống rồi
Làm thế nào chúng ta yêu nhau rồi
Tác giả Paul Éluard
c)Phong cách thơ
+Các sáng tác của ông mang nội dung chống chiến tranh đế quốc và giàu tính nhân đạo. Với hơn 60 tác phẩm thơ, ông đã tạo ra một hình thức thơ mới mẻ, giàu chất trí tuệ,tràn đầy khát vọng nhân văn.
+Thơ ông không chú trọng xây dựng các hình ảnh như thơ truyền thống mà hàm chứa suy luận trữ tình, triết lí và ít nhiều vẫn còn dấu ấn của chủ nghĩa siêu thực.
=> Thơ ông mang đậm chất trữ tình chính trị và hơi thở thời đại.
2. Trào lưu siêu thực(chủ nghĩa siêu thực)
1.Lịch sử

2.Đặc điểm
Là trào lưu văn nghệ xuất hiện vào khoảng sau chiến tranh thế giới thứ nhất ở Pháp do Andre Breton và P.Soupault đề xướng với sự tham gia của L.Aragon và P.Eluard
Được nhà thơ người Pháp Andre Berton viết tuyên ngôn vào năm 1924.
-Chống lại sự sùng bái các trào lưu văn học hiện thực và lãng mạn thế kỷ 19
-Đưa ra một phương pháp sáng tác mà họ gọi là “lối viết tự động”, tức là ghi lại những ảo giác tự phát theo “trạng thái của những người bị thôi miên”...
-Chủ trương “giải phóng” thơ khỏi những qui cách, lề lối gò bó trước đó mà họ cho là khuôn sáo, hàn lâm, chủ trương dùng những từ ngữ kiểu cách, kỳ lạ, âm luật và cú pháp thất thường.
Andre Berton (1896-1966) và bản Tuyên ngôn Chủ nghĩa siêu thực của ông được viết vào năm 1924

1.Hoàn cảnh ra đời bài thơ
Bài thơ ra đời năm 1941, trong thời kì nước Pháp bị quân đội phát xít Đức xâm lược và được coi là thánh ca của thơ kháng chiến Pháp.
Là một trong ba bài thơ của Paul Éluard về tự do. Trong thời gian này, ông tham gia rất nhiều hoạt động chống phát xít Đức, đòi tự do cho nước Pháp.
2.Xuất xứ
Bài thơ “Tự do” được in trong tập “Thơ ca và chân lí, 1942” là một kiệt tác của thơ kháng chiến chống Pháp
3. Tác phẩm : Tự do
II. Đọc - hiểu văn bản:
Bài thơ : Tự do
Sự bạo tàn của chủ nghĩa phát xít Pháp
1.Chủ đề bài thơ
 Tập trung ở hai chữ “tự do”. Tự do ở đây không chỉ là tự do ở mỗi cá nhân con người, mà được hiểu ở cấp độ cao hơn là tự do của đất nước, dân tộc. Khi đất nước có tự do thì con người trong đất nước mới có tự do thật sự. Đây là tự do chân chính mang phẩm chất nhân văn chứ không phải là thứ tự do chém giết của các thế lực thống trị và tàn bạo.
2.Cách liệt kê hình ảnh trong thơ
 Các hình ảnh trong thơ không theo một trật tự logic nào. Điều này cho thấy tính chất ngẫu hứng cuả bài thơ-một trong những đặc điểm của mĩ học siêu thực.
3. Ý nghĩa của những từ “trên” được sử dụng nhiều lần trong bài thơ
a.Từ “trên” chỉ không gian
-Từ “trên” đi kèm với những địa điểm cụ thể(trang vở, bàn học, cây xanh, đất cát, trang sách….)
-Từ “trên” đi kèm với những địa điểm khác thường(hình ảnh rực vàng son, gươm đao, mũ áo các quan….)
-Từ “trên” đi kèm với những địa điểm trừu tượng, mơ hồ(thời thơ ấu âm vang, điều huyền diệu đêm đêm, những mảnh trời trong xanh, hạt mưa rào nhạt thếch…)
=> Cảm xúc bức bách, khao khát khôn cùng đối với tự do.

b. Từ “trên” chỉ thời gian

-Khi đang học bài(trên trang vở, bàn học)
-Khi đang đi chơi(trên cát, tuyết)
-Khi đang ở tuổi ấu thơ(trên thời thơ ấu âm vang)
-Khi thức cũng như ngủ(trên điều huyền diệu êm êm)
-Khi quan sát sự vật(trên những mảnh trời trong xanh, ao mặt trời, hồ vẩn trăng)
-Khi ở vùng núi non hiểm trở( trển vùng núi non điên dại)
-Khi theo chân một con tàu lênh đênh trên sóng cả(trên đại dương trên tàu thuyền)
-Khi gặp hiểm nguy(trên hiểm nguy đã tan biến
-Khi thoát nạn mà chẳng còn hy vọng(trên hy vọng chẳng vấn vương).
=>Nhấn mạnh tình cảm thiết tha hướng tới tự do.
4- Cái tôi-thi sĩ trong thơ
Chủ thể trữ tình “tôi” trong bài thơ đồng nhất với tác giả Paul Éluard .
Tình cảm thiết tha đối với tự do của đất nước dù không nói ra vẫm toát lên ở mọi lớp nghĩa của bài, hai tiếng “tự do” được nhân hóa như một người thân yêu.
Ở khổ thơ cuối, từ viết được thay bằng từ gọi, nỗi niềm ấy đã được thốt lên thành lời.
Hai tiếng “TỰ DO” kết thúc bài thơ cùng với nhan đề của bài tạo thành kết cấy vòng tròn, khiến bài thơ như dài ra vô tận
5-Đại từ nhân xưng “tôi” và động từ “viết”
a.Đại từ nhân xưng “tôi”
-Là cái tôi ứng với nhiều chủ thể, “Tôi” là từng độc giả, tuổi tác khác nhau, đang làm những công việc khác nhau, ở những nơi chốn khác nhau khi đọc bài thơ.
-Cái “tôi” như phân tích trên là bất cứ người nào, nhưng vẫn cứ là một cá nhân riêng biệt. Éluard xưng tôi, nhưng ở mỗi ý thơ, cái tôi ấy nhập vào người khác.
b.Động từ “viết”
-Được lặp lại ở tất cả các khổ thơ, trừ khổ cuối.
-Không nên hiểu viết theo nghĩa đen. Mỗi người viết(hành động) theo cách của mình, tùy theo người đó là trẻ em, người lớn, công nhân, nông dân hay binh lính
=> Đại từ nhân xưng “tôi” và động từ “viết” hiểu như thế phù hợp với biện pháp nghệ thuật được sử dụng phổ biến trong bài thơ, lí giải sức rung động mạnh mẽ của bài thơ khi đến tay người đọc trong hoàn cảnh đặc biệt mà nó ra đời.
6-Tính chất thánh ca của bài thơ
Bài thơ có sự lặp đi lặp lại 20 lần câu kết thúc của 20 khổ thơ là”Tôi viết tên em” khiến người đọc liên tưởng đến thánh ca, lời nguyện cầu(luôn mở đầu & kết thúc bằng “Amen”)
“Tôi viết tên em” trở thành niềm tin vững chắc trong hoàn cảnh nô lệ. Thể hiện lời thề quyết tâm hướng tới tự do, bảo vệ tự do.
=>Dễ dàng đi vào lòng độc giả , được mọi người chấp nhận.
III-Tổng kết
1.Nội dung
Tình yêu tự do tha thiết tuôn trào trong trái tim nhà thơ đã đồng vọng trong tâm hồn cả dân tộc.
Khát khao tự do biến thành khát khao hành động để giành lấy tự do cho tất cả mọi người.

2. Đặc sắc nghệ thuật
Lặp kết cấu ngữ pháp(cuối mỗi đoạn có câu kết “Tôi viết tên em”=>tạo âm vang cộng hưởng, mang tính nhạc điệu cho bài thơ
Cách lặp từ ngữ theo kiểu xoáy tròn(Trên…trên…)=>tạo nhạc điệu bài thơ, gây ấn tượng về sự lan tỏa triền miên không dứt của khát vọng tự do.
Sử dụng đại từ “em” trong bài để gọi “tự do”=>Xưng hô thân mật, tình cảm thiết tha máu thịt, khát vọng vươn tới tự do.

cám ơn cô và các bạn đã lắng nghe