Tuần 14. Đọc thêm: Bác ơi!

Chia lớp thành 4 nhóm (mỗi nhóm tương đương với 1 tổ) và trình bày theo vấn đề đã thảo luận, các nhóm khác có thể bổ sung để hoàn chỉnh vấn đề.
CÁCH TỔ CHỨC TIẾT HỌC
TỐ HỮU


Tố Hữu
TỔ 1: Tìm hiểu hoàn cảnh ra đời bài thơ Bác Ơi!
TỔ 2: Tình cảm của nhà thơ trước sự kiện Bác qua đời?
TỔ 3: Hình tượng Bác Hồ được thể hiện như thế nào qua bài thơ?
TỔ 4: Cảm nghĩ của mọi người khi Bác đã đi xa?
Tuổi trẻ ngày nay học tập điều gì từ hình tượng Bác Hồ được thể hiện qua trong bài thơ?
Một số hình ảnh về Bác Hồ
TỐ HỮU
TỐ HỮU
Những bài thơ của Tố Hữu viết về Bác
HỒ CHÍ MINH

Hồ Chí Minh
Người lính già
Đã quyết hy sinh
Cho Việt Nam độc lập
Cho thế giới hòa bình
Người đã sống năm mươi năm vũ bão
Vì nhân loại
Người qyết hi sinh xương máu
Vì giang sơn
Người quyết dứt gia đình....
26-8-1945
SÁNG THÁNG NĂM
Vui sao một sáng tháng năm
Đường về Việt Bác lên thăm Bác Hồ
Suối dài xanh biếc nương ngô
Bốn phương lồng lộng thủ đô gió ngàn
....
Bàn tay con nắm tay cha
Bàn tay Bác ấm vào da vào lòng.
Bác ngồi đó lớn mênh mông
Trời xanh biển rộng , ruộng đồng nước non
Bác Hồ, cha của chúng con
Hồn của muôn hồn
Cho con được ôm hôn má Bác... (1949)
I/ Hoàn cảnh ra đời:
Ngày 2/9/1969, Bác Hồ từ trần, để lại niềm tiếc thương vô hạn cho cả dân tộc Việt Nam. Trong hoàn cảnh ấy Tố Hữu sáng tác bài thơ này.
TỐ HỮU
II/ HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU BÀI THƠ
1/ 4 khổ thơ đầu:
Nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác qua đời.
Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa
Đời tuôn nước mắt trời tuôn mưa
Chiều nay con chạy về thăm Bác
Ướt lạnh vườn rau mấy gốc dừa!

Con lại lần theo lối sỏi quen
Đến bên thang gác, đứng nhìn lên
Chuông ôi chuông nhỏ còn reo nữa?
Phòng lặng rèm buông, tắt ánh đèn!
TỐ HỮU
Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời
Miền Nam đang thắng, mơ ngày hội
Rước Bác vào thăm, thấy Bác cười!

Trái bưởi kia vàng ngọt với ai
Thơm cho ai nữa, hỡi hoa nhài!
Còn đâu bóng Bác đi hôm sớm
Quanh mặt hồ in mây trắng bay...

Không gian thiên nhiên như hòa điệu với tâm trạng con người: “Người tuôn nước mắt, trời tuôn mưa” không chỉ con người mà dường như cả trời đất cũng khóc tiếc thương trước sự ra đi của Người.
Cảnh vật trong khu vườn Bác: vườn rau ướt lạnh, phòng im lặng, chuông không reo, rèm không cuốn, đèn không sáng. Không còn bóng dáng Người mọi vật trở nên lạnh lẽo, hoang vắng, ngơ ngác, vô hồn, ngay cả hương thơm của hoa nhài, vị ngọt của quả bưởi... cũng trở nên thừa ra, trở nên cô đơn, côi cút.
Con người:
+ “lần”: Đi từng bước vì đau đớn đến bàng hoàng không tin đó là sự thật.
+ “Bác đã đi rồi sao Bác ơi!”: Nỗi đau tột cùng trước sự mất mát quá lớn tưởng như vượt khỏi sự chịu đựng của con người.

Nỗi đau mất mát tràn ngập không gian, thấm vào vạn vật, trong sâu thẳm tâm hồn nhà thơ và toàn dân tộc.

TỐ HỮU
2/ Sáu khổ thơ tiếp
Hình tượng Bác Hồ
Ôi, phải chi lòng được thảnh thơi
Năm canh bớt nặng nỗi thương đời
Bác ơi, tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông, mọi kiếp người

Bác chẳng buồn đâu,Bác chỉ đau
Nỗi đau dân nước, nỗi năm châu
Chỉ lo muôn mối như lòng mẹ
Cho hôm nay và cho mai sau...

Bác sống như trời đất của ta
Yêu từng ngọn lúa, mỗi cành hoa
Tự do cho mỗi đời nô lệ
Sữa để em thơ, lụa tặng già.

TỐ HỮU
Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác, nỗi mong cha
Bác nhe từng bước trên tiền tuyến
Lắng mỗi tin mừng, tiếng súng xa.

Bác vui như ánh buổi bình minh
Vui mỗi mầm non, trái chín cành
Vui tiếng ca chung hòa bốn biển
Nâng niu tất cả chỉ quên mình.

Bác để tình thương cho chúng con
Một đời thanh bạch, chẳng vàng son
Mong manh áo vải hồn muôn trượng
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn


Lí tưởng và lẽ sống của Bác: lo cho nhân dân, vận mệnh của đất nước và toàn thể nhân loại bị áp bức bóc lột.
Tình thương của Bác: Cả cuộc đời Bác đã hi sinh vì độc lập, tự do dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Ở Bác mối quan tâm đến những điều lớn lao không lấn át đến tình yêu thương, sự chăm sóc đến từng cá nhân, từng con người cụ thể, đến cả những vấn đề áo cơm , no đói trong cuộc sống đời thường. Sự vĩ đại trong tâm hồn của Người chính ngay trong những lo lắng rất đời thường ấy.(Lo cho người dân cơm ăn có đủ no không? Áo mặc có đủ ấm không? Các cháu thiếu nhi có được đến trường không?...)
Đức tính khiêm tốn, sự hi sinh quên mình của Bác: Cuộc sống giản dị, không phô trương, không màng danh lợi, có lẽ đó cũng là lý do vì sao Bác sống mãi trong lòng người dân Việt Nam.
Hình tượng Bác Hồ cao cả , vĩ đại mà giản dị, gần gũi đối với mỗi người dân Việt Nam.
TỐ HỮU
3/ Ba khổ thơ cuối.
Cảm nghĩ của người dân Việt Nam trước sự ra đi của Bác
Ôi bác Hồ ơi, những xế chiều
Nghìn thu nhớ Bác biết bao nhiêu
Ra đi Bác dặn còn non nước
Nghĩa nặng lòng không dám khóc nhiều

Bác đã lên đường theo tổ tiên
Mác – Lê-nin thế giới người hiền
Ánh hào quang đỏ thêm sông núi
Dắt chúng con cùng nhau tiến lên!

TỐ HỮU
Nhớ đôi dép cũ nặng công ơn
Yêu Bác, lòng ta trong sáng hơn
Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi
Vững như muôn ngọn dãi Trường Sơn


TỐ HỮU
Thời gian hiện thực của bài thơ: “chiều nay, xế chiều” đã trở thành thời gian lịch sử, thành buổi chiều đau xót “nghìn thu”, thành thời điểm tưởng niệm của cả cộng đồng.Bác mất đi nhưng Bác còn sống mãi trong sự nghiệp chung của dân tộc, của cách mạng. Từ trong sự ra đi của một vĩ nhân, từ di sản lớn lao mà Người để lại cho dân tộc, từ cuộc sống mẫu mực của Người đã trở thành sức mạnh mới góp phần thúc đẩy cuộc sống theo hướng tiến lên:
Yêu Bác lòng ta trong sáng hơn
Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi
Vững như muôn ngọn daic Trường Sơn.
Các em thiếu nhi trước sự ra đi của Bác
Khu vườn vắng bóng Người
Người dân khóc thương trước sự ra đi của Bác
Ao cá Bác Hồ
Nhà sàn của Bác
Bác ở chiến khu
Bác với người dân Hưng Yên
Người dân khóc ngất trong lễ tang Bác