Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

N
Người soạn: Ngô Thị Ngọc Hà
Trường THPT Tống Văn Trân
ý Yên - Nam Định
A.Tìm hiểu chung
1. Tác giả


Tên thật: Hồ Thành Công
Sinh năm 1946
Quê quán: x· §øc T©n
Mộ Đức - Qu¶ng Ng·i.
Tác phẩm chính
Những người đi tới biển (trường ca, 1977)
Dấu chân qua trảng cỏ (thơ, 1980)
Những ngọn sóng mặt trời (trường ca, 1981)
Khối vuông ru bích (thơ, 1985)
Từ một đến một trăm (thơ, 1988)...
Thanh Th?o
* Thơ Thanh Thảo đậm chất triết luận, giàu suy tư với những cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ.
- Phong cách nghệ thuật

- Xuất xứ: Rút từ tập thơ Khối vuông Ru- bích (1985) .
2. Bài thơ

Cấu
trúc
thơ
Cấu
trúc
ru-bich

mô hình mở
phá bỏ khuôn mẫu, giải
phóng cảm xúc và
tưởng tượng
Thể thơ

Thơ tự do mang phong cách
Thơ cổ điển
Thơ lãng mạn
Thơ tượng trưng
phi ngã
đa ngã
ngã
tượng trưng - siêu thực
Về nghệ thuật:
+ Sáng tạo hình ảnh theo lối lạ hoá
+ Đề cao nhạc tính trong thơ
tượng trưng - siêu thực

B. Đọc - hiểu chi tiết
I. Đọc

- Phần I: khổ 1
Kết cấu
- Phần II: khổ 2 và khổ 3
- Phần III: khổ 4, khổ 5 và khổ 6
II. Tìm hiểu bài thơ
1. Tiêu đề và lời đề từ
Tiêu đề
Đàn ghi ta:
một nhạc cụ truyền thống của đất nước Tây Ban Nha.
Lor-ca
Người nghệ sĩ Tây Ban Nha
Người chiến sĩ chống phát xít
Người có số phận oan khuất
b. Lời đề từ
Ghi nhớ
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi cùng với cây đàn
dưới lớp cát.
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi giữa rặng cây cam
và đám bạc hà.
Khi nào tôi chết
hãy vùi xác tôi, tôi xin các người đó
nơi một chiếc chong chóng gió.
Khi nào tôi chết!
Khi
tôi
chết
hãy
chôn
tôi
với
cây
đàn
Lời thơ khơi
nguồn, dẫn dắt
dòng cảm xúc
mãnh liệt của
Thanh Thảo
về cái chết
của Lor-ca.
Là một lời
di chúc sớm
-> tình yêu
của Lor-ca
với nghệ thuật,
với xứ sở
Tây Ban Nha


" li-la, li-la, li-la"
vừa là những nốt nhạc ghi-ta vừa là một loài
hoa của Tây Ban Nha
"vầng trăng", "yên ngựa"
không gian thảo nguyên bát ngát, mênh mông
2. Phần I


"áo choàng đỏ gắt"
môn đấu bò tót mạo hiểm và sôi động
" cô gái di-gan"
chất hoang dã và
mạnh mẽ của con
người Tây Ban Nha
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
Tây Ban Nha là một đấu trường khổng lồ
người võ sĩ đơn độc Lor-ca
những con bò tót
phát xít
hoa li-la
cô gái di-gan
vầng trăng, yên ngựa


Một kị sĩ lang thang, đơn độc
Một nhạc sĩ dân gian, lãng du
áo choàng đỏ gắt
áo choàng đỏ gắt
Một nghệ sĩ mang khát vọng tự do và cách tân nghệ thuật nhưng cô đơn trong tranh đấu
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
3. Phần II
Hình ảnh thực
tiếng ghi-ta
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy
nâu
xanh
xanh
nâu
tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy
Hình ảnh tượngtrưng
Tiếng ghi-ta là hình ảnh ẩn dụ về cuộc đời của người nghệ sĩ Lor-ca.
* Bằng những hình ảnh đậm màu sắc tượng
trưng, Thanh Thảo đã phục sinh giây phút bi
phẫn nhất trong cuộc đời Lor-ca, thể hiện
niềm xót thương của mình một cách ấn tượng
và đầy ám ảnh.
tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy


4. Phần III
nỗi đau
muôn đời,
ngời sáng
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang

long lanh trong đáy giếng
giọt nước mắt vầng trăng
giọt nước mắt vầng trăng
niềm tin vào
sự bất tử của
nghệ thuật
mà Lor-ca
sáng tạo nên


nỗi tiếc xót
cho hành trình
cách tân nghệ
thuật dang dở
của người nghệ sĩ

®­êng chØ tay ®· ®øt
dòng sông rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi-ta màu bạc
Lor-ca bơi qua con sông
cuộc đời để đi vào cõi bất
tử trên một chiếc ghi-ta.
chiếc ghi-ta màu bạc

là con thuyền nghệ thuật
chở Lor-ca vào cõi
siêu sinh
hữu hạn
vô hạn
chàng lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
Sự giã từ của
Lor-ca với cuộc sống để đi vào
cõi vĩnh hằng
Cái chết với Lor-ca là định mệnh được
báo trước. Anh bình thản, nhẹ nhàng đi
vào cõi vĩnh hằng cùng cây đàn thơ.


ném
ném
ném
ném
Bằng những vần thơ cất lên từ lòng ngưỡng mộ sâu sắc, niềm xót thương vô hạn với Lor-ca, Thanh Thảo đã bất tử hoá người nghệ sĩ anh hùng.
Từ cái chết của anh cuộc sống đã nở những đóa hoa li - la
Lor-ca
Hình tượng Lor-ca
III.Tổng kết
Một số đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ
- Sáng tạo hình ảnh theo lối lạ hoá
+ Kết hợp những hình ảnh vốn xa cách nhau trong thực tại
+ Xoá bỏ những liên từ
- Đưa chất nhạc vào thơ
+ Những từ mô phỏng âm thanh của các nốt ghi-ta ( li-la) được "cấy" vào bài thơ một cách tự nhiên.
+ Cấu trúc bài thơ mang dáng dấp cấu trúc của một bản giao hưởng có phần dạo đầu êm ái du dương; có phần phát triển cao trào, gấp gáp; có phần kết sâu lắng, trầm lặng.
- Xây dựng hình ảnh tượng trưng
- Thể thơ tự do