Tuần 14. Đàn ghi ta của Lorca

Nhiệt liệt chào mừng các thầy Giáo cô Giáo về dự giờ thăm lớp 12A5
Giáo viên: Đặng Thị Thanh Mơ
Bộ môn ngữ văn
Năm học 2008-2009
Trường thpt PHụ DựC
ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA
Thanh Thảo
Kiểm tra bài cũ
Những hiểu biết của em về nhà thơ Thanh Thảo : cuộc đời; sự nghiệp sáng tác; dấu ấn cá nhân trong sáng tạo nghệ thuật ?

I. Giới thiệu chung
1. Tác giả
Những hiểu biết của em về nhà thơ Thanh Thảo : cuộc đời; sự nghiệp sáng tác; dấu ấn cá nhân trong sáng tạo nghệ thuật ?

- Trưởng thành trong những năm cuối của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Sau năm 1975, Thanh Thảo dành nhiều tâm huyết cho việc đổi mới thơ ca Việt Nam.
- Được biết đến bởi những bài thơ và trường ca mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến. Thơ ông là sự lên tiếng của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại.Tuy nhiên, ông muốn cuộc sống phải được cảm nhận và thể hiện ở bề sâu nên luôn khước từ lối biểu đạt dễ dãi.
I. Giới thiệu chung
1. Tác giả
Giới thiệu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm
Cảm hứng sáng tác và xuất xứ của bài thơ ?



- Lấy cảm hứng trực tiếp từ những giây phút đầy bi phẫn trong cuộc đời của Lor-ca, Thanh Thảo viết bài thơ này.
- Trích từ tập Khối vuông ru-bic (1985) , một trong những sáng tác tiêu biểu cho kiểu tư duy thơ của Thanh Thảo.
Giới thiệu chung
1. Tác giả
2. Tác phẩm
+Luôn nhìn cuộc sống ở trạng thái mở, đa chiều;
khước từ khuôn mẫu, lối biểu đạt dễ dãi;
+ Phong cách tượng trưng có màu sắc siêu thực...
Khối vuông rubic – những gợi ý cho sự cách tân nghệ thuật của nhà thơ Thanh Thảo
Lor- ca là một hịên tượng xuất chúng có sức ảnh hưởng to lớn tới nghệ thuật và chính trị của Tây Ban Nha lúc bấy giờ

Phê-đê-ri-cô Gar-xi-a Lor-ca ( 1898 – 1936 )
3. Vài nét về Gar-xi-a Lor-ca (1898 – 1936):
3. Vài nét về Gar-xi-a Lor-ca (1898 – 1936):

- Một thiên tài: nhà thơ, nhạc sĩ, nhà viết kịch, nhà hoạt động sân khấu người Tây Ban Nha - đại diện cho tinh thần tự do và khát vọng cách tân nghệ thuật của thế kỷ XX.
- Một nhân cách cao đẹp: nhà thơ hiện đại yêu nhạc dân gian, dùng tiếng đàn ghi ta để giãi bày nỗi đau buồn và khát vọng yêu thương của nhân dân, dám dũng cảm đấu tranh với một nền chính trị độc tài, nền nghệ thuật già nua, bảo thủ.
- Một số phận đầy oan khuất: kẻ thù tàn nhẫn lén thủ tiêu ông, nhiều người không hiểu hết sự hy sinh cao cả của ông.
Quốc kỳ và quốc huy Tây Ban Nha
Một số hình ảnh
về đất nước Tây Ban Nha
Thánh đường Sagrada Familia
– biểu tượng của đất nước Tây Ban Nha
Hoa Li la (Tử đinh hương)
Áo choàng đỏ gắt
Đấu trường đẫ̃m máu
Vũ nữ Di gan
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
ĐÀN GHI TA CỦA LOR- CA
Thanh Thảo
những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn
Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
tiếng ghi ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi ta ròng ròng
máu chảy

không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc
chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la…


Nêu ấn tượng của em khi đọc bài thơ?

Bài thơ là niềm cảm xúc của Thanh Thảo đối với người nghệ sĩ, nhà thơ Lor- ca . Em hãy xác định bố cục bài thơ qua mạch cảm xúc đó?

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Bố cục bài thơ:
Có thể chia làm 4 đoạn
* Đoạn 1 (6 dòng đầu): hình ảnh Lor-ca người nghệ sĩ tự do cùng khát vọng cách tân nghệ thuật.
* Đoạn 2 (12 dòng tiếp): cái chết đầy bi phẫn của Lor-ca, khát vọng cách tân nghệ thuật đành dang dở.
* Đoạn 3 (4 dòng tiếp): niềm xót thương Lor-ca vµ nçi xãt tiÕc nh÷ng c¸ch t©n nghÖ thuËt cña Lor- ca kh«ng ai tiÕp tôc.
* Đoạn 4 (9 dòng cuối): Suy t­ vÒ cuéc gi¶i tho¸t vµ c¸ch gi· tõ cña Ga- xi-a Lor- ca.


2. Ý nghĩa tựa đề và lời đề từ:

a. Tựa đề “Đàn ghi ta của Lor-ca”:
- Đàn ghi ta là niềm tự hào, là một phần hồn của đất nước Tây Ban Nha (nên còn được gọi là Tây Ban cầm).
- Đàn ghi ta gắn bó thân thiết với Lor-ca trên những nẻo đường ca hát và sáng tạo.
- Đàn ghi ta là biểu tượng cho tình yêu của Lor-ca đối với đất nước Tây Ban Nha, cho con đường nghệ thuật của tác giả, cho khát vọng cao cả mà Lor-ca nguyện phấn đấu suốt đời.
b. Lời đề từ:

Đây là di chúc của nhà thơ, khi tiên cảm về cái chết:
Hãy chôn tôi với cây đàn - phần hồn của đất nước Tây Ban Nha → tình yêu Tổ quốc nồng nàn. Tình yêu nghệ thuật say ®¾m.
Hãy chôn tôi với cây đàn – biểu trưng cho sự nghiệp của Lor-ca - ước nguyện suốt đời theo đuổi sự nghiệp sáng tạo nghệ thuật, mong muốn xóa bỏ ảnh hưởng của bản thân để dọn đường cho thế hệ sau vươn tới.
3. §äc hiÓu chi tiÕt
a. Hình ảnh Lor-ca, con người tự do, nghệ sỹ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha

* Đất nước của Lor-ca
- Hình ảnh
- áo choàng đỏ
- vầng trăng
- yên ngựa
- hoa li-la
Không gian văn hoá đặc trưng
Gợi cuộc sống phóng
khoáng tự do
Nuôi dưỡng tâm hồn
người nghệ sĩ
Áo choàng
Yên ngựa
Hát nghêu ngao
Tiếng đàn bọt nước
Vầng trăng chuếnh choáng
Kị sĩ đơn độc
Lãng du, phóng khoáng
Du ca yêu tự do và thầm lặng
*/ Hình ảnh Lor-Ca trên phông nền văn hoá dân tộc mình
Hình ảnh tương phản “T©y Ban Nha ¸o choµng ®á g¾t” gợi hình dung về Lor-ca và khung cảnh của một đấu trường (đấu trường chính trị : Khát vọng dân chủ >< nghệ thuật cách tân ..)
Lor- ca mong manh vµ ®¬n ®éc
b. Phút giây bi phẫn – Loc-ca bÞ hµnh h×nh
-Hoán dụ
Tiếng đàn
Áo choàng bê bết máu
Cuộc đời Lor-ca
Cái chết
Ghi ta nâu
Ghi ta lá xanh
Ghi ta tròn
Tượng trưng
bầu trời, cô gái
bọt nước vỡ tan
Nhân hoá
ròng ròng máu chảy
Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác
Trường phái tượng trưng siêu thực
-Tiếng đàn rạo rực tình yêu, cháy bỏng khát vọng tự do, trong trẻo và mãnh liệt một sức sống căng đầy ph¶i chÞu đau đớn, sóng gió phò phµng.
-Tiếng đàn nên hình thành sắc, vỡ ra thành thân phận con người.
c. Sức sống của tiếng đàn và sự giã biệt của Lorca (3 khổ cuối)
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi-ta màu bạc
chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la…

- T?i sao không ai chôn tiếng đàn? Cách thể hiện độc đáo của Thanh Thảo ở đâu?
c. Sức sống của tiếng đàn và sự giã biệt của Lorca (3 khổ cuối)
a/ Sức sống
-tiếng đàn như cỏ mọc hoang

-giọt nước mắt vầng trăng
b/Giã từ
đường chỉ tay
dòng sông
ghi-ta bạc
Truyền lan mãi, tự do tồn tại
Nỗi đau thành hình,hoá vũ trụ trường cửu
ném lá bùa
ném trái tim
Đơn độc ngắn ngủi nhưng mãi gắn bó với nghệ thuật
Tượng trưng cho sự giã từ và giải thoát, chia tay với hệ luỵ trần gian.
Củng cố bài học

- Nêu chủ đề bài thơ?

Qua việc thể hiện nỗi đau sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lor-ca, bài thơ là tiếng nói tri âm của Thanh Thảo đối với nghệ thuật chân chính và cuộc đời của Lor-ca.
Đặc sắc nghệ thuật :
- Kết cấu: kết cấu tự sự, theo mạch cảm xúc qua cái chết của Lor-ca.
- Hình ảnh tượng trưng;các biện pháp: nhân hoá, ẩn dụ , hoán dụ … gợi sự liên tưởng
- Nhạc tính:
+ Vần và nhịp, các thủ pháp láy từ, điệp từ, sự kết hợp ngẫu hứng các từ ngữ.
+ Những từ mô phỏng âm thanh các nốt đàn ghi ta.
+ Dáng dấp ca khúc và lối diễn tấu trong hình thức văn bản.
Bài hát :Cây đàn ghi ta của Lor- ca của nhạc sĩ Thanh Tùng
“Khi nào tôi chết- hãy vùi xác tôi với cây đàn- dưới lớp cát”
P.G. Lor- ca
Xin chân thành cảm ơn
các thầy giáo, cô giáo và các em !